Іс-әрекеттегі зерттеу (Action Research). Зерттеу мәселесі мен сұрағын негіздеу. Вебинар №3

1.

Вебинар №3
Іс-әрекеттегі зерттеу (Action Research).
Зерттеу мәселесі мен сұрағын негіздеу

2.

Мақсаты:
• Іс-әрекеттегі зерттеудің/Action Research мәні, мақсаты және
кезеңдерімен танысу;
• Зерттеу мәселесі мен зерттеу сұрағын тұжырымдау.

3.

Мұғалім зерттеуші ретінде
Зерттеу –
табылады
адамдар
жүргізетін
жүйелі
үйрену
болып
• Өзінің білім алғандығын, бірдеңе үйренгенін жүйелі түрде тексеріп
отырған жағдайда ғана даму мүмкін болады.
• Өз оқуын зерделеп отыру міндеттемесі және дағдылары.
• Мәселені және теорияны тәжірибеде зерттеудің маңызы.
(Л.Стенхауз 1975)

4.

ІС-ӘРЕКЕТТЕГІ ЗЕРТТЕУ (ACTION RESEARCH)
– бұл
оқу мен оқыту тәжірибесін жетілдіру мақсатында
алынған
нәтижелердің жүйелі мониторингімен бірге
жоспарланған, кезекті іс -әрекеттердің орындалуын көздейтін
тәсіл.

5.

«Іс-әрекеттегі зерттеу» санатының
шығу тегі
Бұл зерттеулерді «спираль бойынша адымдап дамитын үдеріс
ретінде, бұл ретте әр адым жоспарлаудан, әрекеттен және әрекет
нәтижесін бағалаудан тұратынын» бірінші сипаттаған Левин болды.
К.Левин: «Белгілі қоғамдық тәжірибелерді түсіну және өзгерту үшін
социологтар зерттеудің барлық кезеңдерінде нақты, шынайы
жағдайларда жұмыс істейтін практик-мамандарды тартулары
керек» деген болатын.

6.

Басты идея
Кітаптан басқа ештеңе
шығармайтын зерттеуді
жеткілікті деп санауға
болмайды.
(Курт Левин, 1946)

7.

Іс-әрекеттегі зерттеу
Бұл мұғалімдер оқушылардың оқуын
жақсарту үшін оқытуды зерттейтін үдеріс
және
оқуын

8.

Іс-әрекеттегі зерттеу мұғалімдерге не береді?
• мұғалімдер өзінің сыныптағы
тәжірибесіндегі проблеманы анықтауға;
• анықталған проблеманы шешу жолын
іздестіруге және оны сынамадан өткізуге;
• сынамадан өткізе отырып шешу
жолдарының тиімділігін бағалауға;
• оқушылардың оқуы мен өзінің оқытуы
туралы жаңа білім алуға мүмкіндік береді.

9.

ІС-ӘРЕКЕТТЕГІ ЗЕРТТЕУЛЕРДІҢ ТҮРЛЕРІ
Жеке мұғалімнің
іс-әрекеттегі
зерттеуі
Бірлескен
іс-әрекеттегі
зерттеу
Мектептің
кеңейтілген ісәрекеттегі зерттеуі
Жеке мұғалімнің ісәрекеттегі зерттеуі
әдетте нақты
сыныптағы бір мәселені
қарастырады. Мұғалім
оқыту
стратегияларымен,
сыныпты басқару,
материалдарды
пайдалану және
оқушыларды
оқытуға байланысты
мәселелерге жауап
іздеуі мүмкін.
Бірлескен іс-әрекеттегі
зерттеуге екі мұғалім
немесе бірнеше
мұғалімдер тобы және
сынып немесе
әдістемелік бірлестіктің
өзекті проблемаларын
шешуге қызығушылық
танытқан басқа
адамдар қатыса алады.
Бұл проблема бір
сыныпта ғана кездесуі
мүмкін немесе көптеген
сыныптарда кездесетін
жалпы мәселе болуы
ықтимал.
Мектеп қызметіне атааналардың араласуы
және осыған
байланысты ол
маңызды мәселелерді
шешуге мүмкіндігінше
көп ата-ананы тартудың
қолайлы тәсілдерін
анықтау;
- мектеп өзінің
ұйымдастыру немесе
басқару құрылымына
қатысты мәселелердің
шешімін іздеуі.
Кеңейтілген
аймақтық ісәрекеттегі зерттеу
Бірқатар мектептерге
тән ортақ мәселені
немесе
ұйымдастырушылық
сипаттағы бір мәселені
шешуге бағытталуы
мүмкін. Мәселелер
ұйымдастыру
үдерістеріне, қоғамдық
үдерістерге,
оқушылардың оқу
үлгерімі немесе
жүргізілген реформалар
салдарына
байланысты болуы
мүмкін.

10.

1. Нәтиже туралы
рефлексия
4.Даму қажеттіліктерін
анықтау
4
2. Мақсат қою
2
1
5
6
5.Жоспарлау
3
6.Кері байланыс және
кеңес
3. Әрекет ету
Чатқа зерттеу кезеңдерінің реттілік номерлерін жазыңыз

11.

Іс-әрекеттегі зерттеу кезеңдері
Элейн Уилсон

12.

Іс-әрекеттегі зерттеу кезеңдері
жоспарлау
Рефлексия
жасау
Іс-әрекет
бақылау
Cohen, Vanion&
Marisson, 2011

13.

Іс-әрекеттегі зерттеу кезеңдері
Әдістемелік оқу құралы «Іс-әрекеттегі зерттеу» – Астана:
«Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық
шеберлік орталығы, 2015 – 98 бет.

14.

Іс-әрекеттегі зерттеу кезеңдері

15.

Зерттеу саласын айқындау
1. Қауымдастық: Тәжірибе алмасу
2. Мектеп: Мектеп мәдениетіне үлес қосу
3. Бірлестік: Әріптестерге әдістемелік қолдау
көрсету, пәндік саладағы кедергілерді жою
4. Сынып: Оқу мен оқытудағы проблеманы
анықтау
5. Жеке: Кәсіби өсу
6. ... жалғастырыңыз

16.

Төменде келтірілген стратегия зерттеу сұрағын құрастыруға немесе
проблеманы айқындау үшін пайдалы бола алады:
Өзіңіздің сыныбыңыздағы немесе мектептегі жағдайға назар аудара
отырып, мынадай сөйлемдерді толықтырыңыз
Мен өзгерткім келетін жалғыз мәселе - бұл …
Менің тәжірибем … арқылы жақсартылуы мүмкін.
Мен жұмыс істейтін оқушыларға … қажет.
Мен … білгім келеді.
Маған… неге солай екенін білген қызық.
Оқытудағы ең маңыздысы - бұл …
Оқушылар үшін ең қолайлы оқыту ортасы … болып табылады
Маған … қалай ... зерделеу қажет.

17.

Өз тәжірибеңізде жиі кездесетін проблемелер тізім
жасаңыз
№
1
2
3
4
5
Өзекті проблемалар тізімі

18.

Проблеманың бар екенін негіздеңіз
№
Проблема
Оның бар екеніне дәлел/
мысал келтіру
1
2
3
Өзгерген проблема:

19.

Талқылау сұрақтары
Зерттеу сұрағы дегеніміз не?
Ол не үшін қажет?

20.

Зерттеу сұрағын тұжырымдау

21.

Конус түріндегі балмұздақ моделі арқылы сұрақтар құрастыру
(BRAWNHILL, 2014)
Тақырып Қуатты педагогикалық құрал
Оқыту үшін бағалау
Тақырыптың бір саласы
кері байланыс
Мақсат Құралдарының ықпалы
оқуға қызығушылығын арттыру
Зерттеу мәнмәтіні
жаратылыстану пәндерінде
Қатысушылар
орта буын оқушылары
Сұрақтар
қалай

22.

23.

Кері байланыс арқылы
орта буын оқушыларының
жаратылыстану пәндеріне
қызығушылығын
қалай арттыруға болады ?

24.

ЗЕРТТЕУ СҰРАҚТАРЫН АНЫҚТАУ
ТӘСІЛІ (1)
• Кімнің? (зерттеу нысаны)
• Нені? (зерттеу мақсаты)
• Қалай?

25.

ЗЕРТТЕУ СҰРАҚТАРЫН АНЫҚТАУ
ТӘСІЛІ (2)
• Не? (зерттеу аспектісі)
• Кімнің? (зерттеу нысаны)
• Нені? (зерттеу мақсаты)
• Қандай? (әдістер, түрлері, тұжырымдама т.б.)

26.

Зерттеу сұрағының мысалы:
Өзін-өзі бағалау жұмыстары оқушылардың ішкі
уәжіне ықпалы қандай?
• Не? (зерттеу аспектісі) – өзін-өзі бағалау
жұмыстары
• Кімнің? (зерттеу нысаны) – оқушылардың
• Нені? (зерттеу мақсаты) – ішкі уәжі
• Қандай?

27.

ЖҰПТЫҚ ЖҰМЫС:
ЗЕРТТЕУ СҰРАҒЫН ТҰЖЫРЫМДАУ

28.

Құрастырылған зерттеу сұрағын бағалауға арналған
тексеру парағы
№
Сұрақтар
1
Зерттеу сұрағы тым ауқым/тар емес пе?
2
Зерттеу сұрағының нысаны нақты және түсінікті ме?
3
«Иә», «жоқ» түріндегі риторикалық сұрақ емес пе?
4
Сұрақ жеткілікті дәрежеде күрделі және кешенді ме?
5
Сұрақ шын мәнінде зерттеуге тұрарлық мәселені қамти ма?
«+», «-»

29.

Іс әрекеттегі зерттеу/Рефлексия
Іс әрекеттегі зерттеу
туралы не үйрендім?
Проблеманы анықтау және
зерттеу сұрағын тұжырымдау
туралы не үйрендім?

30.

Келесі вебинарға дейінгі өзіндік жұмыс
1.Sdo.cpm.kz порталындағы 2 -ші күннің ресурстарын оқу
2. Өз Іс-әрекеттегі зерттеу сұрағын құрастыру/төмендегі
шаблонды қолданыңыз.