Yahudiylik dininig paydo bulishi

1.

Dinshunoslik 1-kurs
Jurayeva Ra’no

2.

Reja:
Yahudiylik dininig paydo bulishi
Muqaddas kitoblari
Mazhablari
Ibodatlari
Bayramlari

3.

Yahudiylikning paydo bo`lishi
Yahudiylik mil. avv.
2000-yillar oxirida
Falastinda vujudga
kelgan.Yahudiy
xalqiga nisbatan evrey
zamonaviy
adabiyotlarda’’yahudiy’
’ atamasi qullaniladi.

4.

Payg’ambarlari
Muso
alayhissalomga’’Tavro
t’’ Sino tog’ida vahiy
qilingan bo`lib
Ilmiy va amaliy
hukmlarni o`zida
mujassamlashtirgan.

5.

Muqaddas kitoblari
Yahudiylikning
muqaddas
kitobi’’Tanah’’(yozilgan
diniy adabiyotlar)
“Talmud’’(og’zaki diniy
adabiyot)

6.

Tavrot ,,To’ra’’
Tavrot – qonun,
shariat,
Amr, dars kabi
ma’nolarini anglatadi.
Muso alayhissalomga
nozil qilingan.Hozirgi
matni mil. avv. 1000400- yillarda yuzaga
kelgan hisoblanadi.
Tavrot besh kitobdan
tashkil topgan.

7.

Tavrot qismlari
1-Takvin-ibroniycha
Bereshit
2-Chiqish(shemot, exodus)
3-Loviy(bayikra, levitisus)
4-Sonlar (Bamidbar,
Numbers)
5-Tasniya (Dvarim,
Deuteronomium
Besh kitobdan
tashkiltopgan:

8.

Naviim
Naviim payg’ambarlar
haqidagi kitob.bu kitob
ikkiga bulinadi.’’Ilk
payg’ambarlar’’(Naviim
rishonim), ‘’Oxirgi
payg’ambarlar’’(Naviim
ahoranim) deya tasnif
qilinadi.

9.

Katuviim
1- Mazmurlar
2-Sulaymon masalalari
3-Nashidalar nashidasi
4-Ayyub(Iyov-Job)
5-Voiz(kohelet)
6-Rut
7-Ester
8-Eremyaning marsiyalari
9-Daniel
10-11-Yezdra vanehemya
12-13-tarixlar Divre Ayamim
Kitoblar va yozuvlar kabi
ma’nolarini
anglatadi.yahudiylarning
3- muqaddas kitobini
tashkil etadi. 13 ta kitob
joy olgan.

10.

Talmud
TALMUD (Qad.
yah.lameyd- urganish)
mil. Avv IV asrda
vujudga
kelgan.Talmud og’zaki
qonun (torah shebe’al
peh) deb yurutiladi.

11.

Diniy urf-odat va bayramlari
Yahudiylar
Yahvega
sodiq ekanligini
isbotlash uchun bir
necha rasm rusum
larni ijro
etadilar.bayramlari
orasida eng e’tiborlisi
Peysax bayramidir.

12.

Quddus. Yig`I devori.

13.

Yahudiy ruhoniylari – Ravvinlar

14.

Magen david
Qirol DOVUDNING
MUHRI SIFATIDA
QABUL QILINGAN
IKKI
UCHBURCHAKDAN
IBORAT’’Magen David
‘’ deb nomlanuvchiolti
burchakli bir yulduz
qabul qilingan.

15.

Ibodatlari
Ibodatlari
Yahudiylar ibodatlarini
‘’sinagoga’’lardaamalga
oshirganlar.Sinagoga
Quddusdagi
ibodatxonaning vayron
qilinishidan keyin
yahudiylarning ibodat
qilidigan uylariga nisbatan
shunday
nomlangan.Sinagogalarda
yahudiylarningramzi bulgan
7-shoxoli shamdon bulgan

16.

Ibodatlari
Yahudiylar Yahvega
sodiqligini ifodalash
uchun bir necha
bayramlarni
nishonlashadi.yillik
bayramlari orasida
eng e’tiborlisi ‘’Peysax’’
bayramidir.

17.

Klassik mazhablar
Xristianlikdan oldingi
Farisiylar
Saduqiylar
Essaniylar
Zealotlar

18.

O’rta va zamonaviy mazhablar
O’rta asr
mazhablari
Zamonaviy
mazhablar
Rabboniy yahudiylik
Ortodoks
Qaroiylik
Reformist
Issaviyya
Muhofazakor
Yudganiyava
Shazkaniya
Qayta tuzilishga ega
Somiriylar

19.

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT