Bolesław lll krzywousty i podział Polski na dzielnice

1.

Bolesław lll krzywousty i
podział Polski na dzielnice

2.

Urodzenie Bolesława III i problem z
Datą go Narodzenia
• Bolesław urodził się 20 sierpnia 1086 rok. Pochodził z dynastii Piastów, był synem Władysława I
Hermana i Judyty czeskiej.
• August Bielowski (historyk II poł. XIX w.) ustalił datę śmierci Judyty na 28 grudnia 1085 oraz dzień
urodzin Bolesława Krzywoustego na 26 grudnia 1085. Według niego Gall popełnił dwie pomyłki. Po
pierwsze, zamiast w niedzielę po Narodzeniu Pańskim napisał błędnie w niedzielę Narodzenia
Pańskiego. Po drugie, św. Szczepana Męczennika (wspomnienie 26 grudnia) nazwał błędnie św.
Stefanem królem (wspomnienie 20 sierpnia). Obie poprawki prowadzą do daty urodzin Bolesława
26 grudnia. Badacz ustalił rok narodzin, dopasowując te ustalenia do cyklu tygodni: 28 grudnia
przypadał w niedzielę w 1085
• Oswald Balzer (historyk i genealog przełomu XIX/XX w.) ustalił datę zgonu Judyty na noc z 24 na
25 grudnia 1086, zaś dzień urodzin Bolesława Krzywoustego na 20 sierpnia 1086. Według niego,
jeżeli Judyta umarła w nocy z 24 na 25 grudnia, to możliwe są rozbieżności w określeniu daty
dziennej tego wydarzenia (24 lub 25 dzień miesiąca). Wszystkie znane źródła, wskazujące datę
dzienną śmierci Judyty, miałyby w takim razie rację. Gall napisał, że Judyta umarła wkrótce po
urodzeniu syna. Późniejsze źródła interpretują to jako śmierć w połogu i tak samo mógł uczynić
czeski kronikarz Kosmas, który informacji nie otrzymał z pierwszej ręki. Stąd wynikałaby jego
pomyłka.

3.

Małżeństwa Bolesława
• Bolesław Krzywousty był żonaty dwa razy.
• Zbysława Światopełkówna (085/1090–1114), pierwsza żona Bolesława, pochodziła z dynastii
Rurykowiczów. Była córką Światopełka II Michała (1050–1113), księcia połockiego (1069–
1071), nowogrodzkiego (1078–1088), turowskiego (1088–1093) i wielkiego księcia kijowskiego
(1093–1113). Małżeństwo Zbysławy i Bolesława zostało zawarte prawdopodobnie w 1103 z myślą o
przyszłym wsparciu militarnym Bolesława ze strony księcia kijowskiego w walce ze Zbigniewem i
jego zwolennikami. Przypieczętowany mariażem sojusz polityczny między Polską i Rusią miał
również ograniczyć notoryczne napady książąt halicko-trembowelskich na oba kraje. Do śmierci
Zbysławy między Polską a księstwem halicko-wołyńskim panowały przyjazne stosunki polityczne.
• Salomea z Bergu (1093/1101 – 27 lipca 1144), druga żona Krzywoustego, była córką Henryka von
Berg-Schelklingena, hrabiego Bergu. Zawarcie małżeństwa nastąpiło w styczniu lub lutym 1115.
Mariaż był podyktowany ówczesną sytuacją polityczną. Został zawarty przy okazji podpisania
pokoju między Polską a Czechami. Salomea pochodziła z potężnej i wpływowej rodziny książęcej,
która po śmierci cesarza Henryka V w 1125, wskutek poparcia opozycji w Niemczech, straciła swoje
wpływy polityczne na dworze Lotara III

4.

testament Bolesława III
Następcy Bolesława Chrobrego dążyli do rozwoju państwa – mieli
suksesy, ale były też duże problemy wewnętrzne. Niektorzy
Monarchowie musiei dzielić państwo na dzielnice.
W XII w. Bolesław Krzywousty – wybitny władca z dynastii piastów
wydał testament ( prawo ), które pozwolało tak podzielić Polskę na
dzielnice, aby jednocześnie zachować całość państwa.

5.

Dlaczego Bolesław zdecydował się
napisać taki dokument?
• Pierwszą przyczyną mogła być jego walka o ziemie z
przyrodnim bratem, a także pamięć o walkach jakie stoczył
Chrobry z synami Ody, Mieszko II z Bezprymem i Ottonem oraz
Bolesław Śmiały z Władysławem Hermanem. Jasno precyzując
zasady współżycia braci miał nadzieję oszczędzić im
bratobójczych walk.
• Kolejnym powodem mogła być sytuacja z Niemcami. W 1135
roku odbył się zjadz w Merseburgu, gdzie Krzywousty oddał w
lenno Pomorze. Chcą zabezpieczyć potomków przed
jakimikolwiek pretensjami władców niemieckich do polskiego
tronu ustanowił dokładne zasady legalności władzy Seniora –
najstarszego z braci i rodu. Tym bardziej, że dokument ten
został zatwierdzony przez samego Papieża.

6.

Podział Polski na dzielnice
• Po śmierci Bolesława Krzywoustego w 1138 r. Jego synowie podzielili Polskę
na dzielnice. Zaczęło się rozbicie dzielnicowe. Był to okres w historii Polski
który trwał od 1138 do 1306 r. Ten okres Charakteryzował się dezintegracją
państwa ( rozbiciem politycznym )
• Polska składała się wtedy z wielu niezależnych od siebie księstw ( małych
państw ) W każdym księstwie rządził jeden z książąt z dynastii dzielnicy, Bił
monety, prowadził własną politykę zagraniczną. Polska podzieliona na
małe księstwa była słaba.
• W czasie rozbicia dzielnicowego Polska utraciła niektore ziemie.
• Pod koniec XIII . Na północy wschód od polski powstało Państwo zakonu
Krzyżackiego. Był to sąsiad silny militarnie i niebezpieczny.
• W XIII wieku kilkokrotnie napadali na Polskę Mongołowie ( Tatarzy. )
Niszczyli ziemie, zabierali ludzi w niewolę, ale nie zajęli terytorium Polski.

7.

Zmiany ustrojowo Społeczne i gospodarcze
• W tym okresie kraj znalazł się w obliczu silnych zagrożeń zewnętrznych,
rozbicie oznaczało osłabienie militarne. Wzmógł się napór książąt i
margrabiów niemieckich na ziemie zachodnie oraz czeskich
na Śląsk. Pomorze Zachodnie i Wielkopolska znalazły się w strefie
ekspansji Marchii Brandenburskiej.
• Okres dzielnicowy mimo wszystko był czasem intensywnego rozwoju
gospodarczego i istotnych przemian społecznych. W rolnictwie
upowszechnił się system trójpolówki, używanie ugoru jako pastwiska.
Zaczęto używać nowocześniejszych narzędzi rolniczych.
Stworzono immunitety – zwolnienia dóbr od danin i posług, co zmieniało
sytuację wolnych chłopów. Lokowano miasta na prawie niemieckim,
skodyfikowano także inne normy osadnicze (prawo polskie, średzkie).
Wykształciły się samorządy wiejskie oraz ogólny zbiór reguł feudalnych.
• Rozbicie dzielnicowe było charakterystyczne dla przemian
ustroju feudalnego. Dochodziło do niego w poszczególnych krajach w
różnych okresach ze względu na zróżnicowanie w przebiegu procesów
zmian społeczno-ekonomicznych.

8.

Pytania
• 1) W ktorym roku urodził się Bolesław III i jakie ma pochodzenie?
• 2) Ile żon miał Bolesław III i jak one miały na imię ?
• 3) Co Oznaczał testament Bolesława III I dlaczego postanowił go
napisać ?
• 4) Co oznaczał immunitet?