Мәҫкәү ауылы, йәки

1.

Тикшеренеү эше
Мәҫкәү ауылы, йәки
“Баш бирмәҫ ауыл”
(Тарих. Бәләкәй Тыуған илдең тарихы)
Башҡарҙы: Учалы районы Мәҫкәү урта
мәктәбенең 8 класс уҡыусыһы
Әхмәҙиева Лариса
Етәксеһе: Тикшеренеү эштәре буйынса
түңәрәк етәксеһе, башланғыс кластар
уҡытыусыһы
Мәүлитова Зилдә Әхмәҙиә ҡыҙы

2.

Йөкмәткеһе
Йөкмәткеһе
Инеш ......................................................................................2-се бит
I бүлек. Минең бәләкәй Тыуған илем - Мәҫкәү ауылы
1. Ауылдың урынлашҡан ере................................................3-сө бит
2. Ауылым тарихы – халҡым тарихы...................................4-се бит
II бүлек. Ауылымдың бөгөнгө көнө
.............................. 5-се бит
Йомғаҡлау..............................................................................6-сы бит
Ҡулланылған әҙәбиәт.............................................................7-се бит
Ҡушымта: слайдтарҙан торған презентация

3.

Инеш
Элек-электән шәхес тәрбиәләүҙә Тыуған илгә һөйөү тәрбиәләү ҙур роль
уйнаған. Үҫеп килеүсе быуын тәрбиәһендә Ватанға һөйөү, уға хыянат
итмәү, тыуған ерҙе үҙ итеү бурысы беренсе урында торған.
Бөгөн дә үҫеп килеүсе быуынды гражданлыҡ - патриотик тәрбиәләү
проблемаһы иң актуаль мәсьәләләрҙең береһе.

4.

Тикшеренеү эшенең актуаллеге булып тыуған крайҙы өйрәнеү һәм
уның тураһында белем туплау, бәләкәй тыуған илемдең тарихи – мәҙәни
мираҫы
даирәһен
киңәйтеү,
тыуған
ергә
патриотлыҡ,
хөрмәт
һәм
мөхәббәт тәрбиәләү тора.
Тикшеренеү объекты. Мәҫкәү ауылы
Эҙләнеү предметы. Ауыл тарихы
Тикшеренеү маҡсаты.
Тыуған еремдең тарихын өйрәнеү һәм
тикшереү, бөйөк илемдең ҙур кешеләренә бәләкәй тыуған илемдең
барлығын еткереү.
Эҙләнеү эшенең бурыстары.
1. Мәҫкәү ауылы тарихын өйрәнеү;
2. Ауылдың мәҙәни мираҫы менән танышыу;
3. Тыуған ергә һәм данлы тарихи үткәнгә һөйөү, хөрмәт, ғорурлыҡ һәм
патриотлыҡ тойғоһо тәрбиәләү;
4.
Ауылдың
булдырыу,
тәбиғәт
тәбиғәт
һәм
һәм
тарихи-мәҙәни
мәҙәниәт
мираҫына
байлыҡтарына
иғтибарлылыҡ
һаҡсыл
ҡараш
тәрбиәләү.
Эҙләнеү эшенең гипотезаһы.
гражданы
һәм
патриоты
тип
Әгәр үҙеңде
һанаһаң,
бәләкәй
тәүҙә
Тыуған илеңдең
тыуған
ауылыңдың
тарихын өйрәнеүҙән башлар кәрәк.
Эҙләнеү эшенең методтары.
1. Музейҙан кәрәкле мәғлүмәттәр алыу.
2. Туғандарҙан ауыл тураһында белешмәләр йыйыу.
3. Гәзиттәрҙә сыҡҡан ауылдаштарымдың мәҡәләләрен ҡулланыу.

5.

I бүлек. Минең бәләкәй Тыуған илем - Мәҫкәү ауылы
1. Ауылдың урынлашҡан ере

6.

Европа менән Азия ҡушылған ерҙә, күперҙән һуң,
юл күрһәткесендә, Мәҫкәүгә 16 саҡрым, тип
яҙылған һәм йүнәлеш күрһәтелгән.

7.

…тәүҙә Баҡшай (Яңы Байрамғол) стоунхеджы исеме
аҫтында бөтә археология донъяһына билдәле таш
быуат ҡомартҡылары янынан үтеп китәһең…

8.

...бер-нисә йортло Ғәҙелша ауылы...

9.

...ауыл советы биләмәһе йорто
урынлашҡан Наурыҙ ауылы

10.

...бәләкәй һәм күңелле Ташҡыя ауылы

11.

...өс урамдан торған Мәҫкәү ауылы
ус төбөндәге кеүек күренеп ята.

12.

Ауылым йәмле Яйыҡ буйына урынлашҡан.
Тирә-яғын уратып алған тауҙар ауылым
тәбиғәтенә йәм өҫтәй

13.

Ауылым тарихы – халҡым тарихы,
йәки “Баш бирмәҫ ауылым”

14.

Ауылдың башланғысы булып Тиләү ауылы тора. Ҡәбиләбеҙ –
Тиләү. Уның халҡы Тамъян-Ҡатай ҡәбиләһенән килеп
сыҡҡан. Тиләү ауылы Мәҫкәүҙән бер саҡрымда Яйыҡҡа
киҫелеп туҡтаған ике тау араһында урынлашҡан булған.

15.

Өлкәнтауҙа икенсе һаҡсы, үҙ нәүбәтендә, йәнә һырғауыл
тоҡандырған. Быны күргән ир-уҙаман өйҙәме, эш
урынындамы булыуына ҡарамаҫтан, яу ҡаршыларға
ташланған. Ҡатын-ҡыҙ, бала-саға Ҡасҡынбил (Өлкәнтауҙың
һөҙәк биле) аша урманға ҡасып йәшенер булған.

16.

Мәҫкәүҙең боронғо адресы былай булған: Ырымбур
губернаһы, Верхне-Уральск өйәҙе, Күбәләк-Тиләү
волосы, Сораман обществоһы, Мәҫкәү ауылы.

17.

Мәҫкәү ауылы рәсми рәүештә 1796 йылда ғына
теркәлә. Әммә 1773-75 йылдарҙағы баш күтәреүҙә
ауыл карателдәр тарафынан яндырыла. Бары
Мәҫкәүбай Мәмбәтҡолов аймағының йорттары
ғына яндырыла. Мәҫкәүбай Мәмбәтҡолов тирә-яҡта
бик абруйлы кеше булған, шуға күрә ауылға уның
исеме ҡушыла.

18.

II бүлек. Ауылдың бөгөнгө көнө
Ауылда йөҙ илленән ашыу йорт,

19.

Яйыҡ йылғаһы аша күпер ҙә төҙөлдө

20.

...урта мәктәп,

21.

...балалар баҡсаһы,

22.

...китапхана,

23.

...мәсет бар.

24.

Һәр кемгә тыуған ауылы,
тыуған яҡтары ғәзиз

25.

Һыуҙары, ҡырҙарында алланып бешкән емеш-еләге, урманы,
болондары, хатта һауаһы, тупрағы ла кешегә дәрт өҫтәп,
илһам биреп тора.

26.

Ауылымдың иҫтәлекле урындары ла күп. Һәр
береһенең үҙенә генә айырым тарихы бар.

27.

Йомғаҡлау

28.

29.

30.

31.

Ҡулланылған әҙәбиәт
1. «Тамырҙарың ҡайҙан, Ишмөхәмәт сәсән?» Ишмөхәмәт Шарапов, Өфө
ҡалаһы
2. «Мәҫкәү ауылының нигеҙләнеүе» мәҡәләһе,“Яйыҡ” гәзите, Жәүҙәт
Ғәлин, уҡытыусы - пенсионер, Мәҫкәү ауылы
3. «Мәҫкәү, Тиләү, Иҫке йорт»,“Яйыҡ” гәзите, 22.04.2003 йыл, Рафиҡ
Бүләков, уҡытыусы –пенсинер, Мәҫкәү ауылы
4. «Ауылым тарихы – халҡым тарихы» мәҡәләһе, “Яйыҡ” гәзите,
18.03.1993 йыл, Сулпан Ғәлина, Мәҫкәү ауылы
5. «Мәҫкәү ауылы» мәҡәләһе, “Йәшлек” гәзите, Баныу Ҡаһарманова