Жоғары тоқтық қорғаныс және тоқтық ажыратулар

1. 11-Практика Тақырыбы:Жоғары тоқтық қорғаныс және тоқтық ажыратулар. Орындаған:Халимулдинов Қ, Орынбай С, Ишмуханбетов Т

Тексерген:Қанатбаев А.А
Тема:
Ток қорғанысы

2. Қорғаныс схемалары

Принциптік (толық) схема осы аспаптың
электр құрылысы туралы толық түсінік береді.
Принциптік схемада шартты графикалық
белгілер түрінде аспаптың құрамына кіретін
барлық электр элементтері көрсетіледі.
Жұмыс мәндерін анықтамай құрылымдық
сұлбалар тек құрылғының құрылымын және
жеке бөліктер арасындағы өзара байланысты
көрсетеді. РЗиА құрылғыларының құрылымдық
сұлбасы тиісті белгілері бар тікбұрыштар түрінде
бейнеленген жеке бөліктерге бөлінеді.
2

3. Қорғаныс схемалары

Функционалдық схема құрылғының жекелеген
тораптарында
(блоктарында)
болып
жатқан
процестерді түсінуге көмектеседі. Ол құрылымдықпринципті
өтпелі
болып
табылады.
Онда
сипатталған процестерді түсіну үшін қажетті
бөлшектер егжей-тегжейлі бейнеленеді, ал екінші
дәрежелі элемент немесе тораптар тіктөртбұрыштар
түрінде бейнеленеді.
Монтаждық
схема-бұл
бұйымның
конструкциялық аяқталған тораптары арасындағы
сыртқы және ішкі қосылыстарды көрсететін схема.
Монтаждық схемаларда реле, аспаптар, қысқыштар
және оларды қосатын сымдар панельдегідей
орналастырылады және таңбаланады.
3

4. Реле мен контактілердің графикалық белгілері

4

5. Реле мен контактілердің графикалық белгілері

5

6. схемаларында элементтерді белгілеу

KA - ток релесі.
KV – кернеу релесі.
KT – уақыт релесі.
KL – аралық реле.
KH – көрсеткіш релесі.
KW – қуат релесі.
KF – жиілік релесі.
YAC – электромагниті қосу.
YAT – электрмагнитті ажырату.
SQ – ажыратқыштың қосалқы контактісі.
6

7. Ток қорғанысы

Ток қорғанысы белгілі мәннен жоғары
қорғалған элементте ток ұлғайған кезде іске
қосылады.
Тоқтың өсуіне әсер ететін реле ретінде ең
жоғары ток релесі қызмет етеді.ЭБЖ ток
қорғанысы әдетте үш сатылы орындалады:
1-ші саты: уақыт төзімсіз токпен кесу (жылдам
токпен кесу – МТО).
2-ші саты: уақыт төзімділігі бар токты кесу
(ЖВ ТҚ).
3-ші саты: максималды ток қорғанысы (МТЗ).
7

8. Ток қорғанысының құрылымдық сұлбасы

8

9. Ток кескіштер уақыт үзіндісіз

Ток кескіштер-бұл ең жоғары типтегі тез әрекет
ететін қорғаныс, олардың әрекет ету аймағының
шектелуі есебінен селективтілігі қамтамасыз
етіледі.
9

10. Ток кесудің әрекет ету аймақтары

10

11. Магистральдық желі үшін ток кескіштің іске қосылу тогын таңдау

I бр.нам k I т.ном
I
I
I с.з.
k отс
I бр.нам
11

12. Екі жақты қоректенетін желі үшін ток кескішінің іске қосылу тогын таңдау

Бірінші шарт:
(3)
I
I
I
I с.з.1
I с.з.2
k отс
I к.вн
maxA Б
Екінші шарт:
I
I
I
I с.з.1
I с.з.2
k отс
I ур. max
12

13. Уақыт үзіндісіз ток кесудің схемасы

13

14. Уақытты ұстаумен токпен кесу

Релелік емес қималар-бұл тек бақыланатын
объект шегінде ғана емес, сонымен қатар оның
шегінен тыс жерлерде де зақымдалу кезінде
әрекет етуі мүмкін ең жоғары түрдегі токтық
қорғаныстар. Іс-әрекеттің селективтілігі ісәрекет аймағын шектеу және уақыт ұстауын
енгізу есебінен қамтамасыз етіледі.
Ток қорғанысының 2 сатысы ретінде
қолданылады.ВВ-дан ток кесудің негізгі
мақсаты-ток қорғанысының бірінші сатысымен
бірге қабылдау қосалқы станциясының барлық
желілері мен шиналарын қорғауды қамтамасыз
ету.
14

15. Уақытты ұстаумен ток кесуді есептеу

Уақыт бойынша
бөліктерді келісу шарты:
t АII1 t АI 2 t
Тогы қорғау:
II I
I сII. з . А1 kотс
I с.з. А2
15

16. Уақытты ұстаумен ток кесудің схемасы

16

17. Максималды ток қорғанысы

Ток қорғанысының 3 сатысы ретінде
қолданылады.Ең жоғары ток қорғанысы
жақын және алыс резервтеу үшін
арналған.Оның
іс-әрекетінің
селективтілігі уақыт ұстауын таңдаумен
қамтамасыз етіледі.
17

18. МТҚ уақыт ұстанымдарын таңдау

t
МТҚ уақыт ұстанымдары:
а-тәуелді;
б-шектеулі тәуелді;
в-тәуелсіз.
б
а
в
I
18

19. Тәуелсіз уақыт сипаттамасы бар МТҚ уақыт ұстауын таңдау

Тәуелсіз сипаттамасы бар МТҚ уақыт
ұстамалары сатылы принцип бойынша
таңдалады, уақыт ұстамының ұлғаюымен
қоректену көзіне жақындауына байланысты.
19

20. Шектеулі тәуелді уақыт сипаттамасы бар МТҚ уақыт ұстауын таңдау

Артықшылықтары:Көршілес желіде ҚТ
жағдайында селективтілікті қамтамасыз
ету кезінде аз уақыт ұстамымен жақын
ҚТ ажыратылуы;Жеке уақыт релесінің
болмауы;Электр
қозғалтқыштарының
іске қосу сипаттамаларымен ыңғайлы
келісу.
Кемшіліктер:Ең
төменгі
жұмыс
режимдерінде
үлкен
уақыт
ұстамдары;ЖЭС даму шамасына қарай
қорғаныс
тағайыншамаларын
құру
қажеттілігі.
20

21. МТҚ жұмыс тогын таңдау

Қарастырайық
таңдау
ток
іске
қосылу
МТҚ
мысалында қорғау
А1,
белгіленген
сызық Л1.
АПВ - Автоматты
қайта
қосу
құрылғысы.
УАВР-резервті
автоматты
түрде
қосу құрылғысы.
21

22. МТҚ жұмыс тогын таңдау

МТҚ
тағайыншамалары:авариядан
кейінгі артық жүктемелер кезінде
қорғалатын
желіні
ажыратуға
қорғанудың іске қосылуы;кейінгі және
алдыңғы
элементтердің
қорғағыштарымен
іс-әрекетті
келісу;қажетті сезімталдық.
22

23. МТҚ жұмыс тогын таңдау

а) кететін элементте (K2 нүктесіндегі ҚТ) жақын
үшфазалы ҚТ уақытын ұстаумен ажырату.
23

24. МТҚ жұмыс тогын таңдау

Өзін-өзі іске қосу деп Электрмен
жабдықтаудың қысқа мерзімді үзілістен
кейін немесе кернеудің терең төмендеуінен
кейін
персоналдың
араласуынсыз
электржетектің
қалыпты
жұмысын
қалпына келтіру деп аталады. Өзін-өзі
іске қосу кезінде жұмыс тогының ұлғаюы
ксзп өзін-өзі іске қосу коэффициентімен
есептеледі.
kсзп
I з max
I раб max
24

25. МТҚ жұмыс тогын таңдау

Қайтару тогы-реленің орамындағы ең
жоғарғы ток, ол бастапқы күйге
оралады.
III
I в.з.
III
kотс I з max
III
kотс kсзп I раб max
Қайтару коэффициенті:
kв
I в.р.
I с.р.
25

26. МТҚ жұмыс тогын таңдау

б) сәтсіз үзілістен кейін АПВ әсерімен қоректендіруді
қалпына келтіру (табысты АПВ бар K1 нүктесіндегі ҚТ).
III
III
I с.р.
kотс
kсзп kсх( 3) I раб max K I
26

27. Үш сатылы ток қорғанысының схемасы

27

28. Кернеу бойынша бұғаттаумен (іске қосумен) МТҚ

Жұмыс алгоритмі:
KA1
От ТТ
KA2
ИЛИ
KA3
И
На отключение
KT
KL
KV1
От ТН
KV2
ИЛИ
KV3
28

29. Кернеу бойынша бұғаттаумен (іске қосумен) МТҚ

29

30. Қорытынды

1. Токтық бөліктер бақыланатын объект тогының ұлғаюына әсер етеді.
2. Токтық бөліктердің селективтілігі олардың әрекет ету аймағын
шектеу есебінен қамтамасыз етіледі.
3. Токтық сатылы қорғаныстар, ток бөліктерімен және ең жоғары ток
қорғаныстарымен үйлескен, қысқа тұйықталуларды тез ажыратуды
қамтамасыз етеді.
4. Жұмыс істеу принципі бойынша ток сатылы қорғаныстары сақиналы
желілерде және бірнеше қорек көзі бар радиалды желілерде
селективтілік талаптарын қамтамасыз етпейді.
5. Ең жоғары ток қорғанысының әрекет ету принципі анормалдық
режим немесе қысқа тұйықталу пайда болған кезде токтың ұлғаюын
бекітуге негізделген.
6. МТҚ селективтілігі іске қосуға уақыт ұстауын енгізумен қамтамасыз
етіледі.
7. МТ қарапайымдылығымен, сенімділігімен, жоғары емес құнымен
ерекшеленеді.
8. МТҚ кемшіліктері ретінде атап өту керек:шағын жылдамдық;қатты
жүктелген және созылған желілерде жеткіліксіз сезімталдық;айналмалы
желілерде және бірнеше қорек көзі бар радиалды желілерде дұрыс
30
жұмыс істеудің мүмкін еместігі.