Францыск Скарына – усходнеславянскі і беларускі гуманіст і асветнік

1.

ФРАНЦЫСК СКАРЫНА
– усходнеславянскі і беларускі гуманіст і асветнік

2.

Адукацыя
Ф.Скарыны
Францыск Скарына (каля 1490 – 1551)
– беларускі і ўсходнеславянскі
гуманіст, першадрукар, асветнік,
вучоны, пісьменнік, філосаф.
Нарадзіўся ў сямі купца Лукі
Скарыны ў старажытным Полацку.
Першапачатковую адукацыю
атрымаў у Полацку і Вільні.
У 1504-1506 гг. – студент філасофсага
факультета Кракаўскага універсітэта,
які скончыў са ступенью бакалаўра.
Пазней атрымаў звание доктора
філасофіі.

3.

Кнігавыдавецкая дзейнасць
Ф.Скарыны спалучала вопыт еўрапейскага
кнігадрукавання і трыдыцыі
беларускага мастацтва. У Заходняй
Еўропе першадрукаром лічаць Іагана
Гутэнберга, які каля 1445 г. вынайшаў
друкарскі станок і заснаваў друкарню ў
Майнцы (Германія). Ёсць звесткі, што
папярэднікам Скарыны быў Ян Літвін,
які займаўся друкарскай справай у
Лондане.
Старажытная друкарня

4.

Значнасць того, што зрабіў Ф.Скарына,
заключаецца ў надрукаваных ім 23 кнігах Бібліі.
Ён зрабіў переклад Бібліі на мову, набліжаную
да беларускай і зразумелую простому люду –
царкоўнаславянскую мову ў беларускай
рэдакцыі. Кнігі Бібліі ўключаюць прадмовы і
пасляслоўі Скарыны, 51 гравюру – друкаваныя
адбіткі на паперы з пласціны (дошкі), на якую
нанесены малюнак. Скарына тройчы
надрукаваў у выдадзеных ім кнігах уласны
партрэт. Гэта адзіны выпадак за ўсю гісторыю
выданняў Бібліі ва Усходняй Еўропе.

5.

Выдавецкая дзейнасць Скарыны зяўляецца
грамадзянскім (жыццёвым) подзвігам, бо не
ўсе, у тым ліку і царква, разумелі яго
асветніцкую праву. Друкаваная Ф.Скарынам
Біблія нарушала каноны (правілы), што
існавалі пры перапісванні царкоўных кніг,
змяшчала тексты ад самого выдаўца і назвать
гравюры з яго выявай. Галоўным злачынствам
царева лічыла самастойны переклад Бібліі, за
што Скарыну маглі пакараць.

6.

Друкарская дзейнасць Скарыны
працягвалася на тэрыторыі ВКЛ. У
наладжанай ім у сталіцы ВКЛ Вільні
друкарні ў 1522 і 1525 гг. ён выдаў
дзве кнігі: “Малую падарожную
кніжку” і “Апостала”.
Скончыў Ф.Скарына сваё жыццё ў
Празе каля 1551 г.
Яго спадчына налічвае 25 выданняў,
на якія раўняліся яго паслядоўнікі.
Кніга Скарыны "Апостал" (1525 г.).

7.

Помнікі Францыску Скарыне
г. Ліда
г. Прага
г. Мінск