O‘zbekiston respublikasi prezidentining kutubxona sohasiga oid qonunlari, qabul qilingan qarorlari

1.

JIZZAX VILOYAT XALQ TA’LIMI
XODIMLARINI QAYTA TAYYORLASH
VA ULARNING MALAKASINI
OSHIRISH HUDUDIY MARKAZI
TOMONIDAN TAYYORLANGAN

2.

MAVZU:O‘ZBEKISTON
RESPUBLIKASI
PREZIDENTINING KUTUBXONA
SOHASIGA OID QONUNLARI,
QABUL QILINGAN QARORLARI

3.

1.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining
kutubxona sohasiga oid qonunlari, qabul
qilingan qarorlari, farmoyishlari.
2. Sohaga oid qarorlarda belgilangan
ustuvor vazifalar.
3. Ta’lim muassasalarining maktab
kutubxonasi to’g’risidagi Nizomining qabul
qilinishi
va
foydalanish
qoidalari,
yo‘riqnomalari

4.

Respublikada ijtimoiy - iqtisodiy sohani isloh qilishning
hozirgi sharoitidan axborot- kutubxona faoliyatini
rivojlantirishning maqsad va vazifalari mamlakatda amalga
oshirilayotgan o’zgarishlarga va xalqaro amaliyotga mos
bo’lishi zarur. Shu munosabat bilan fuqarolarning
axbrotdan erkin foydalanish bo’yicha konstitutsiyaviy
huquqlarini, shu jumladan milliy qadriyatlar va jahon
madaniyati, amaliy va fundamental bilimlardan bahramand
bo’lishini ta’minlaydigan aholiga axborot kutubxona
xizmati ko’rsatishning sifat jihatdan yangi tizimini yaratish,
kutubxonalarda saqlanayotgan milliy madaniy merosni
asrab- avaylash va boyitish, axborot komunikatsiya
texnologiyalarini keng joriy etish hisobiga axborotkutubxona muassasalari faoliyatini
tashkil etishni
takomillashtirish ustuvor vazifaga aylanmoqda.

5.

Bu esa axborot kutubxona faoliyatiga, kitobxonlarga
xizmat ko’rsatish, fondlarni to’ldirish va tasdiqlash,
kutubxona jarayonlarini avtomatlashtirish, ilmiy-tadqiqot
va tashkiliy uslubiy faoliyat, kadrlarni tayyorlash, qayta
tayyorlash va rag’batlantirish, xalqaro hamkorlikni
kengaytirishga jiddiy ta’sir ko’rsatish imkonini beradi.
Aholiga axborot-kutubxona xizmati ko’rsatishni
yanada
takomillashtirish,
axborot
kutubxona
muassasalarini rivojlantirish maqsadida davlatimizning
sohaga tegishli amaldagi normativ- huquqiy hujjatlarini
o’rganish va faoliyatda tadbiq etishni nazarda tutadi.

6.

7.

O’zbekiston Respublikasi Qonunlari, Prezident
Farmonlari,
hukumat qarorlari, O’zbekiston
Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi buyruqlarining ijro
etilishi
va joriy qilinishi, bajarilishi qanday
borayotganligining uzluksiz monitoringini ta’minlash
uchun kutubxona ish amaliyotiga qo’yidagilarni aks
ettirish zarur.
Qaror ijrosini ta’minlovchi tadbirlar;
Umumta’lim maktab kutubxonasi ish rejasi tarkibida
ushbu qaror va buyruqlar bajarilishining borishini
o’rganishga doir bo’limini shakllantirish;
Idoralarga
qarashli
kutubxonalar,
AKM,
umumta’lim maktablari kutubxonalaridagi ish axvolini
o’rganish maqsadida quyidagilarni ta’minlash kerak;

8.

joylarga chiqqan holda ish ahvolini o’rganish;
joylardagi ish ahvolini o’rganish uchun ishchi
guruhlarga savolnomalar tuzish;
hujjatlarning bajarilishi qanday borayotganligi
tahlilini o’tkazish;
o’rganish natijalarini kollegiyalarda, viloyat
xalq kengashlarida muhokama qilish bo’yicha
tadbirlar;
qabul qilingan qarorlarning bajarilishi va
uzluksiz monitoringi ustidan nazoratni amalga
oshirish choralari;
zarur ma’lumotlar banklarini shakllantirish.

9.

2019-2024 yillarda
O’zbekiston
Respublikasida axborotkutubxona sohasini
rivojlantirish Konsepsiyasi
O’zbekiston Respublikasi
Prezidentining 2006 yil 31
maydagi PQ-362-sonli qarori
“Umumta’lim maktablari
o’quvchilarini darsliklar bilan
ta’minlash tizimini
takomillashtirish borasidagi
qo’shimcha chora-tadbirlar
to’g’risida”gi
2019 yil 7-iyundagi
PQ-4354-son “O’zbekiston
Respublikasi aholisiga
axborot-kutubxona xizmati
ko’rsatishni yanada
takomillashtirish
to’g’risida”gi Qarori
«Axborot-kutubxona
faoliyati to’g’risida»gi
O’zbekiston
Respublikasining
Qonuni 2011 yil 13aprel № O’RQ-280.
XTVning
2011 yil 19 avgustdagi
“Umumta’lim muassasasi
kutubxonasi to’g’risidagi
Nizom va kutubxonalar fondini
to’ldirish tartibini tasdiqlash
to’g’risida”gi 189-sonli buyruq
2019-YIL 30-sentabirdagi PQ4467-son “Xalq talimi
tizimidagi maktabdan tashqari
talim samaradorligini tubdan
oshirish chora tadbirlari
to`g`risida ” gi
O’zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasining
“2020-2025 yillarga
mo’ljallangan kitobxonlik
madaniyatini rivojlantirish va
qo’llab-quvvatlash milliy
dasturi to’g’risida”gi 2020 yil
14-dekabrda 781-sonli qarori
qabul qilindi.”
XTV buyrug`i 2009 yil 6
yanvar“Umumta’lim
maktablarining kutubxonalari
fondi hisobidan, akt asosida
ro’yxatdan chiqarilgan,
foydalanishga yaroqsiz bo’lib
qolgan darsliklar va o’quvmetodik qo’llanmalarni
utilizatsiya qilish to’g’risida”
O’zbekiston Respublikasi
Prezidentining 2017 yilning 13sentyabrdagi PQ-3271 sonli “Kitob
mahsulotlarini chop etish va tarqatish
tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi
va kitobxonlik madaniyatini oshirish
hamda targ’ibot qilish bo’yicha
kopleks chora tadbirlar dasturi tuzish
to’g’risida”gi qarori

10.

«Axborot-kutubxona
faoliyati
to‘g‘risida»gi
O‘zbekiston
Respublikasining
Qonuni 2011-yil 13-aprel
№ O‘RQ-280
Ushbu qonun 7 bob, 28moddadan
iborat
bo’lib,
qonunning maqsadi:
axborot-kutubxona
faoliyati
sohasidagi
munosabatlarni
tartibga solishdan iboratdir.

11.

2019-2024 yillarda O’zbekiston Respublikasida axborotkutubxona sohasini rivojlantirish Konsepsiyasi
O‘zbekiston Respublikasi axborot-kutubxona
sohasini rivojlantirish Konsepsiyasi Respublika axborot-kutubxona
sohasini rivojlantirishning maqsadlari, vazifalari, tamoyillari, ustuvor
yo‘nalishlari va mexanizmlarini belgilovchi qarashlarning yagona va
bir butun tizimini o‘zida aks ettiradi. Umumiy holda konsepsiya
7 bobdan tashkil topgan.
1. Umumiy qoidalar
2. Respublikada axborot-kutubxona faoliyatining holati.
3.Axborot-kutubxona sohasini rivojlantirishning maqsadlari,
vazifalari va ustuvor yo‘nalishlari.
4.Axborot-kutubxona
sohasini
rivojlantirishning
ustuvor
yo‘nalishlarini hal qilish bo‘yicha asosiy vazifalar.
5. Konsepsiyani amalga oshirish.
6. Resurs ta’minoti.
7. Kutilayotgan natijalar.
2019-2024-yillarda

12.

13.

KONSEPSIYA
2 BOSQICHDA
AMALGA
OSHIRILADI

14.

BIRINCHI BOSQICHDA (2019-2020 YILLAR)
QUYIDAGILAR NAZARDA TUTILADI
Hududiy axborot-kutubxona muassasalarini kelgusida xalqaro
tizimlar bilan integratsiyalash uchun ularni yagona ma’lumotlar
bazasiga ulash;
Milliy umumta’lim elektron kutubxona markazi to’g’risidagi
nizomni ishlab chiqish va tasdiqlash;
sohaga ixtisoslashgan oliy ta’lim muassasalarida «Kutubxonaaxborot faoliyati» yo’nalishi bo’yicha qabul kvotalarini oshirish;
zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosida
taqdim etilayotgan xizmatlar hajmining o’sib borishini hisobga
olgan holda, Milliy kutubxonaning tashkiliy tuzilmasiga kiruvchi
xodimlarning namunaviy shtatlari hamda Axborot-kutubxona
markazi va kutubxona to’g’risida namunaviy nizomni ishlab
chiqish va tasdiqlash;

15.

2019 — 2024 yillarda O’zbekiston Respublikasida axborotkutubxona sohasida, xususiy va raqamli (virtual) kutubxonalar
tarmog’ida davlat-xususiy sheriklikni rivojlantirish dasturini
ishlab chiqish va tasdiqlash;
ta’mirtalab axborot-kutubxona muassasalarini ta’mirlash va
rekonstruktsiya qilish hamda ularning bino va imoratlarini
qurish;
«Kutubxona a’lochisi» ko’krak nishonini ta’sis qilish
bo’yicha takliflar ishlab chiqish va O’zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasiga kiritish;
Xatlov o’tkazish va uning natijalarini aniqlashtirish,
tadbirlarni amalda ijro etish bo’yicha chora-tadbirlar tayyorlash
va boshqalar;

16.

IKKINCHI BOSQICHDA (2021 — 2024 YILLAR)
QUYIDAGILAR NAZARDA TUTILADI
tizimini takomillashtirish uchun «Nashrlarning
majburiy nusxasi to’g’risida»gi Qonunni ishlab chiqish va qabul
qilish;
«Xalqaro nashrlar almashinuvi to’g’risida»gi Konventsiyani
ratifikatsiya qilish masalasini ko’rib chiqish;
MDH va xorijiy davlatlarning yetakchi tadqiqot markazlari bilan
hamkorlikni faollashtirish;
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi
qoshida Kutubxonachilik ishi bo’yicha doktorlik va nomzodlik
dissertatsiyalarini himoya qilish bo’yicha ixtisoslashgan ilmiy
kengash tashkil qilish;
tarqatish

17.

Resurslar
almashinuvi
va
korporativ
hamkorlik
ishini
avtomatlashtirish bo’yicha korporativ tarmoqni shakllantirish;
Axborot-kutubxona faoliyati bo’yicha tarmoq standartlar, uslubiy
qo’llanmalar va tavsiyalarni ishlab chiqish;
Tuman (shahar) axborot-kutubxona muassasalarining faoliyatini
tashkil qilish borasida davlat organlari va hokimliklar bilan
hamkorlikda ishlash;
Manfaatdor vazirliklar, idoralar, tashkilotlar, Qoraqalpog’iston
Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar, tumanlar (shaharlar)
hokimliklari bilan hamkorlikda Kontseptsiyani ro’yobga chiqarish
bo’yicha tadbirlarni belgilab olish va amalga oshirish.

18.

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “2020-2025
yillarga mo’ljallangan kitobxonlik madaniyatini rivojlantirish va
qo’llab-quvvatlash milliy dasturi to’g’risida”gi 2020-yil
14-dekabrda 781-sonli qarori”dan quyidagi maqsadlar ko’zlangan
2020-2025 yillarga mo’ljallangan kitobxonlik madaniyatini
rivojlantirish va qo’llab quvatlash milliy dasturi va uni
amalga oshirish bo’yicha “ Yo’l xaritasi” tasdiqlandi.
Dastur uch bosqichda amalga oshiriladi.
1. 2020- 2021
yillarda
tashkiliy11
hududiy
mexanizmlar
yaratish va chora
tadbirlar ishlab
chiqish
2. 2022-2023
yillarda
kitobxonlikka oid
infratuzilmani
mustahkamlash
3. 2024-2025 yillarda
yoshlarning
kitobxonlik
madaniyatini jadal
rivojlantirish , ularning
madaniy savodxonligi
o’sishi hisobiga inson
kapitali sifatini
yaxshilash

19.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil
13-sentyabrdagi “Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish
tizimini rivojlantirish, kitob mutoalaasi va kitobxonlik
madaniyatini oshirish hamda targ’ibot qilish bo’yicha kompleks
chora-tadbirlar dasturi to’g’risida»gi PQ-3271 sonli qarorida
belgilangan
vazifalar
ijrosini
ta’minlash
maqsadida,
kutubxonalar
faoliyatini
davr
talablariga
muvofiq
takomillashtirilishga tegishli vazifalar qo’yildi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 7-iyunda
“O’zbekiston Respublikasi aholisiga axborot-kutubxona xizmati
ko’rsatishni yanada takomillashtirish to’g’risida”gi №4354-sonli
qarori qabul qilingan. Qaror asosida Milliy kutubxona qoshida
186 ta tuman(shahar) axborot-kutubxona markazlarini tashkil
etildi. Hamda yangi tashkil etilayotgan tuman (shahar)
AKMlarning asosiy vazifalari belgilab berildi.

20.

21.

:
SOHAGA OID QARORLARDA BELGILANGAN
USTUVOR VAZIFALAR
Aholiga axborot-kutubxona xizmati ko’rsatishni yanada
takomillashtirish, axborot-kutubxona muassasalari faoliyatini rivojlantirish
maqsadida quyidagilar asosiy vazifa etib belgilandi:
axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining rivojlanishi va
zamonaviy umumjahon tendentsiyalarini hisobga olgan holda axborotkutubxona faoliyatini isloh qilish;
normativ-huquqiy bazani takomillashtirish;
moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, shu jumladan yangi bino
va inshootlarni qurish, mavjud binolarni rekonstruktsiya qilish, ularni
zamonaviy uskunalar bilan ta’minlash;
samaradorligini va foydalanuvchilarga xizmat ko’rsatish (shu
jumladan, pulli xizmat ko’rsatish) tezkorligini oshirish uchun elektron
kitoblar
tarqatishga
ixtisoslashgan
internet-resurslar
bilan
hamkorlikni kengaytirish;
axborot-kutubxona muassasalarini malakali mutaxassislar bilan
ta’minlash;

22.

Ta’lim muassasalarining maktab kutubxonasi
to’g’risidagi Nizomining qabul qilinishi va
foydalanish qoidalari, yo‘riqnomalari
Maktab kutubxonasining yangi bilimlar manbai sifatidagi
o’rni – axborotni ommalashtirish va shaxsni o’z-o’zini qaror
toptirishga ko’maklashishda ko’rinadi. Xalq ta’limi
vazirligining 2011-yil 19-avgustdagi 189-sonli buyrug’i
asosida “Umumta’lim muassasasi kutubxonasi to’g’risida
Nizom” qabul qilindi. Ushbu Nizom 5 bobdan iborat bo’lib:
1-bob. Umumiy qoidalar;
2-bob. Kutubxonaning asosiy maqsad va vazifalari;
3-bob. Axborot-kutubxona faoliyatini tashkil etish;
4-bob. Kutubxonaning tuzilishi. Shtatlar va moddiy
ta’minoti;
5-bob. Kutubxona kengashi.

23.

Ushbu Nizom asosida kutubxonadan foydalanish
umumiy qoida va yo’riqnomalari quyidagilardan
iborat
• umumta’lim muassasasi kutubxonalari o’quvchilarga,
o’qituvchilarga xizmat ko’rsatadigan mustaqil tarkibiy o’quvmetodik, axborot va ma’naviy-ma’rifiy bo’linmasi hisoblanib,
ta’lim muassasasini darsliklar, o’quv qo’llanmalari, qo’shimcha
kitoblar bilan to’liq va muntazam ravishda ta’minlaydi hamda
ziyo tarqatadigan madaniy va ma’rifiy markaz hisoblanadi.
• kutubxona o’z faoliyatida O’zbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasi, “Ta’lim to’g’risida”gi, “Axborot-kutubxona
faoliyati to’g’risida”gi, Qonunlariga, Vazirlar Mahkamasining
qaror va farmoyishlariga, O’zbekiston Respublikasi Xalq
ta’limi vazirligining me’yoriy hujjatlariga, o’quv muassasining
ustaviga hamda mazkur Nizomga amal qiladi.

24.

KUTUBXONANING ASOSIY MAQSAD VA VAZIFALARI
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining qaroqlari va
farmoyishlari, farmonlari, vazirlar mahkamasining
qarorlari, jamiyatimiz tomonidan erishilgan yutuqlar aks
ettirilgan pedagogika, madaniyat, san’at va fanning turli
tarmoqlarining eng ilg’or yutuqlari, g’oyalari aks
ettirilgan adabiyotlarni aks ettirish;
Milliy mafkura, milliy g’oyalar simgdirilgan adabiytolar
asosida barkamol shaxsni tarbiyalash ishida faol ishtirok
etish;
Davlat ta’lim standartlari ijrosini ta’minlash maqsadida
axborot kutubxona fondini shakllantirish;

25.

AXBOROT KUTUBXONA
FAOLIYATINI TASHKIL ETISH
Axborot-kutubxona fondini shakllantiradi va uning but
saqlanishini ta’minlaydi;
Elektron kutubxona va elektron katalokni shakllantiradi;
KUTUBXONANING TUZILISHI,
SHTATLAR VA MODDIY TA’MINOTI
• Kutubxona tarkibida kitob saqlash xonasi, kitob berish xonasi
hamda o’quv zali bo’lishi kerak. Kutubxona mudirligiga maxsus
kutubxonachilik oliy ma’lumotiga ega bo’lgan, bunday
mutaxassis bo’lmagan taqdirda istisno tariqasida pedagogik
ma’lumotiga ega bo’lgan kutubxonachilik sohasida kamida 5 yil
ishlagan hodim tayinladi

26.

Xulosa qilib aytganda, zamonaviy insonning o’qish jarayoni faqat maktab,
litsey yoki kollej, oliy ta’lim muassasi bilan tugamaydi. Inson butun umri
davomida ta’lim olishi, ya’ni ta’lim uzluksiz bo’lishi zarur. Demak, uzluksiz
ta’lim – davr talabidir. Shuning uchun ham bugun zamonaviy axborot
texnologiyalariga alohida ehtiyoj shakllanmoqda. Dunyoning rivojlangan
mamlakatlari
kabi
O’zbekiston
Respublikasida
kompyuter
va
axborot
texnologiyalarini rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Respublikamiz
Prezidentining 2002 yil 30 mayda qabul qilingan “Kompyuterlashtirishni yanada
rivojlantirish
va
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini
joriy
etish
to’g’risida”gi Farmoni axborotlashtirishning milliy tizimini shakllantirish,
barcha sohalarda zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy etish va undan
foydalanish, jahon axborot resurslaridan bahramand bo’lishni kengaytirishga
zamin yaratadi.

27.

MUHOKAMA UCHUN SAVOLLAR
1. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011- yil
13-aprelda “Axborot-kutubxona faoliyati to’g’risida»gi
O’RQ-280-sonli qonunining maqsadi nimadan iborat?
2.
Mamlakatimizda
kitobxonlik
madaniyatini
rivojlantirish
va qo’llab-quvvatlash milliy dasturi qachon qabul qilindi?
3. Milliy dastur necha bosqichda amalga oshiriladi?
4. Umumtal’lim muassasasi kutubxonasi
to’g’risidagi Nizomida nimalar belgilangan?

28.

JIZZAX VILOYAT XALQ TA’LIMI
XODIMLARINI QAYTA TAYYORLASH
VA ULARNING MALAKASINI
OSHIRISH HUDUDIY MARKAZI
TOMONIDAN TAYYORLANGAN

29.

E’TIBORINGIZ UCHUN
RAXMAT