Қазіргі өндірістің жалпы түрлерінің негізі

1.

Қазіргі өндірістің жалпы
түрлерінің негізі.

2.

Қазіргі дизайн
өндірісінің жалпы
негіздері.
2

3.

Өндірістің қызметі
◆
Өндіріс-адамдардың табиғат заттарымен
күштерін пайдалана отырып, қоғамның өмір
сүріп, өркендеу үшін қажетті өнім өндіру
процесі. Оны адам іске асырады. Сондықтан
адам ресурстары бүгінгі таңда ең қажетті
болып табылады. Дегенмен, Өндіріс
түрлеріне тоқталмай кетуге болмайды.
Өндіріс түрлері ауыр және жеңіл болып
бөлінеді.
◆
Өндірістің жеңіл түрлеріне фирмадағы
тамақ пісіру, киім тігу және т.б. жатады.
3

4.

Өндірістің ауыр түрі
◆ Өндірістің ауыр түріне ауыл шаруашылықтық,
◆
4
фабрикадағы және индустриялық шахтадағы,
заводтағы, құрылыстағы, машина, ракета т.б.
жұмыстары жатады. Фирмадағы ауыр және жеңіл
жұмыс түрлері. Осы іс-әрекеттердің
атқарылуының атаулары. Маркетингэкономикаға байланысты реклама жасау өнімді
шығарушы өндірістен сатып алушыға жеткізеді.
Бартер – ол айырбас. Қала өндірісі мен ауыл
өндірісінің айырбасы болуы мүмкін.
Бартермен экспедиторлар айналысады.
Менеджер-келісім жасайды, рекламамен
айналысады, олар товар өткізушілер.

5.

Қысқаша түсінік
◆ Диллер-посредник (келісім жасаушы,
◆
5
табыстырушы. Агент – товарды апарып
беретіндер. Фермерлер ауыл
шаруашылығымен малмен, жер өңдеп,
өндірумен, егін егумен айналысады. Осының
бәрін білімді, әлеуметтік жағдайлы адамдар
атқарады.
Әлеуметтік жағдайға байланысты
адамдар топқа бөлінеді. Қожайын завод,
фабриканы ұстап тұрады, бір сөзбен
айтқанда басқарады, оның өсіп өркендеуіне
жауапкершілікпен қарайды. Жұмысшы
тапты жұмыспен қамтамасыз етеді.

6.

Дизайнер еңбек адамдарымен тығыз
байланысты
◆ Жұмысшы тап – индустрияда жұмыс істейді.
◆
6
Фермердің қожайыны болады. Ол шаруамен –
фермерлерде жұмыс жасайды. Барлық
жұмысты басшылықпен бұқара халық
атқарады. Интеллигенция мекемелерде
экономист, юрист, бухгалтер, дәрігер, мұғалім
т.б. болып жұмыс атқарады. Бұның бәріне
жауапты басшы қала, ауыл әкімі, депутаттар,
министрліктер. Департаменттер – техникалық,
білім болып бөлінеді.
Дизайнер аталған еңбек адамдарымен
тығыз жұмыс істейді. Олар өндіріс жасаса, оны
оны жарнамалайтын дизайнер. Оның еңбек
етуі үшін оның офисын, ғимаратын сәулетші
салса, дизайнер элементтері мен үрдістерін
көркем формада безендіреді, құрастырады.

7.

Сәулет өнерінің озық үлгісі
◆ Ал инженерлік мамандықтарға тоқталатын болсақ,
◆
7
онда бағдарламалық комплексті (ПК) Matlab және
ANSYS-те және Паскаль мен Фортран IV
бағдарламалары тілінде жұмыс теориялық негізде
құралып жаңа конструкциялық және
технологиялық шешімдерде іске асырылуда.
Сәулет алғашқы қауым кезеңінде пайда
болған. Тылсым табиғат күштерінен адамдардың
ойлап тапқан өнері деп айтуға болады. Табиғат
құбылыстарынан (суық, ыстық, желден, жаңбырлы
күндерден, жануарлардан қорғануда адамдар
үңгірлер, шалаштар) жерді қазып, өздерін қорғап
қалу мақсатында үйлер жасап тұрған. Сәулет – ол
өнер. Адам өмір сүруіне арналған. Сонымен қатар,
құрылыс және олардың комплекстерін жасайтын
өнер.

8.

Өнер түрлері
◆ Басқа өнер түрінен айырмашылығына тоқтап кетуге болады. Ол тек көркемдік жағынан көрініс
бермейді, сонымен қатар практикалық жағынан пайдасын тигізеді. Неолит дәуірі кезеңінде
үйлерді тастардан вертикал бойынша шеңберде қалап, әсемдеп жасаған. Сол кезде адамдар
сұлулық заңдылығына сүйеніп, үйлер тұрғызуға бейімделген. Үйді шеңберде жасауда, оның
ішіндегі ауаның алмасып тұруда шеңбер бойымен айналысы заңдылығына сүйенген.
Құлиеленуші таптық қоғамда адамдар пирамидалар мен құрылыстар, храмдар мен театрлар,
моншалар мен күш сынасу үшін спорт алаңдарын салып, небір қайталанбас өнер туындыларын
жасаған.
◆ Кейінде адамдар көптеген құрылыстар мен үйлер салып, оларды үш топқа бөлген.
◆ Біріншісі – тұрмыстық үйлер;
◆ екіншісі – жалпы қоғамға қажетті (мектептер, театрлар, стадиондар, магазиндер, бала-бақшалар,
институттар, университеттер, колледж, гимназиялар т.б.) болып табылады.
◆ Үшіншісі, өндірістік құрылыстар, оның өзі екіге бөлінеді: ауыр және жеңіл өндірістік құрылыстар.
8

9.

Ауыр өндірістік құрылыс
◆
Ауыр өндірістік құрылыстарға – заводтар,
фабрикалар, электростанциялар, атом станциялары,
ұшақ орындарын т.б. жатқызуға болады.
◆ Жеңіл өндірістік құрылыстарға – тамақ өнер
кәсіптерін кафе, ресторан, магазин т.б. жатқызуға
болады. Ауыл шаруашылықтық-мал шаруашылығына,
егінге, көкөніске т.б. байланысты құрылыстар. Келесі
бір түрі «кішігірім формалы» сәулеттерді
қарастыратын болсақ, олар алаңдар, бассейндер,
фонтандар, аулалар т.б. Сонымен қатар, «кіші» және
«үлкен» формалы сәулеттер бірігіп, қала немесе ауыл
құрылысы өнерін құрайды. Күрделі қала, ауыл
құрылысын ұйымдастырып жасауда, оның сыртқы
көрінісінің сұлулығымен қатар, оның пішінінің
(силуэтінің) сымбаттылығын ескерту міндет етіп
қойылады.
9

10.

Стандартты гамма
◆ «Стандартты гаммасын» сәулет өнершісі жақсы меңгерген болса, онда
ол да музыкант тәрізді өзінің туындысын шығармашылықта
«сәулетшілік» стандартында жасайды. Ақындар «сәулетті қатып тұрған
әуен» деп жырлаған. Сәулетші мазмұны мен пішіні бойынша екі түрлі
үй құрылысын кеңінен қолданады. Біреуі вертикальды секциялы,
екіншісі мұнаралы болып бөлінеді. Вертикальмен горизонталь бұл
қарама-қайшы «контраст». Ал, контраст композицияның ең әсерлі
құралы. Вертикаль мен горизонталь ырғақта да шешімін табады. Ол
белгілі бір элементтердің қайталанып отыруы. Сәулет бөліктері мен
детальдарды ырғақтылығына қарай әртүрлі қабылданады. Жоғары
қарай өрбіген ырғақты бөліктер құрылысты зәулім етіп көрсетеді.
10

11.

Парфенон калоннасы
◆ Горизонтальды өрбіген ырғақты бөліктер құрылысты
созыңқы төмен етіп көрсетеді. Сонымен сәулетші
формаларды топтап, жинақтап және жақындастырып, бірде
зәулім етіп, бірде оны созыңқы етіп құрылыстарды
(қаланың, ауылдың) проектісін жасауда кеңінен
қолданылады. Парфенон калонналары Пирамида тәрізді
жоғары орта осіне бағытталған. Онда шығатын ой барлық
сәулет туындылары табиғатпен байланысты. Ертедегі
ғимараттар аталған заңдылық негізінде тұрғызылғанын
байқауға болады. Парфенон калонналары, Колизей т.б.
сыртқы қабырғаларын жоғары созатын болсақ төбеде бір
нүктеде қиылысатын тәрізді. Бұрынғы салынған
формаардың өміршеңдігі оларлдың табиғат заңдылығымен
салынуында болмақ. Суретші туындысын нобайда
композициясын тұтастық заңдылығында іске асырылады.
11

12.

Мәдениеттің дизайндағы орны
◆ Тұтаспен бөлшектерде кибернетика тілімен айтқанда тікелей және кері байланыс болады. Тұтаспен
бөлшектері бір-біріне ықпал етеді. Тартымды пропорциялардың бөлшектері тұтастықты құрап, бізге сұлу
болып қабылданады. Арифметика сандық жүйемен, ал дизайн тұтастығы сандық және сапада көрінеді.
◆ Мысалы, өндірістік дизайнері фирмадағы ауыр және жеңіл жұмыс түрлеріне байланысты формалар, киімдер
дизайнын жасайды.
◆
Дизайн мәдениетпен тығыз байланысты. Мәдениетке барлық өнер түрлері кіреді. Оған көркемдеу
◆
12
өнер түрі мен көркемделмей бейнелейтін өнер түрлерін жатқызуға болады. Көркемдеу өнер түріне бейнелеу,
ауыз және жазба әдебиет, кино, музыка, көрме таспасы, театр т.б. жатқызуға болады. Көркемделмей
бейнелейтін өнер түріне сызу, геометрия, сызба геометрия, математика, физика, бионика, эргономика т.б.
жатқызуға болатын сияқты. Студент дизайн формаларды жасау барысында инженерлік графика негізінде,
оның есептеліп тұрғызлу сызбасын білуі керек. Оның өзінң генжоспарынан бастап, инфраструктурасы,
дизайн формасы, дизайн материалдары тағысын тағы ббар. Жалпы алғанда, дизайн өнер түрлерінің бәрі бірбірімен тығыз байланысты, оның әдіснамасының принциптері бәріне ортақ бола алады.Композициялық
орындалуында кейбір ерекшеліктеріне байланысты болуы мүмкін.
Бүгінгі таңда дизайн қоғамның барлық саласында кездеседі.

13.

Түс схемасы
◆ Түс схемасы көбінесе өнім сапасының
деңгейін бағалау кезінде шешуші болып
табылады. Түс дизайнның аспектілері
үшін өте маңызды, өйткені көптеген
мәдени және символдық мағыналар
онымен байланысты.
◆ Түс сипаттамалары-түстің сапалық және
сандық анықтамалары. Олар
субъективті-психологиялық, яғни
қабылдау процесінде анықталған және
объективті-психометриялық және
психофизиологиялық болып бөлінеді.
13

14.

Назарланызга
рахмет
14