Piktografiya

1.

MIRZO ULUGʻBEK
NOMIDAGI OʻZBEKISTON
MILLIY UNIVERSITETI TARIX
FAKULTETI II-KURS SIRTQI
TARIX YONALISHI I-GURUH
TALABASI ERGASHBAYEV
DAVRON

TAQDIMOT MAVZUSI
PIKTOGRAFIYA
.Piktografiya (lot. Pictus — chizilgan, tasvirlangan va
...grafiya) — yozuvning rivojlanish bosqichlaridan,
fo-netik yozuvdan oldingi yozuv turi: muayyan
axborot mazmunini biron-bir rasm yoki qatʼiy
ketma-ket kelgan rasmlarda aks ettirish usuli.
Amerika indeyslari, Tropik Afrika xalkdari,
Avstraliya va Okeaniya tub aholisi, Sibirdagi ayrim
elatlar (yukagir, nanay va boshqalar) orasida
tarqalgan va xatto 20-asr gacha amal qilib kelgan.

4.

• Piktografiya – ob’ektlar, hodisalar, harakatlar,
ularning aloqasi haqidagi tushunchalar vizual
tasvirlar, raqamlar, diagrammalar,
soddalashtirilgan va umumlashtirilgan tasvirlar
(piktogrammalar) yordamida uzatiladigan
yozuv turi.

5.

• Piktografiya alifboga ega emas va shuning uchun nutq tili bilan bog’liq emas.
Kundalik hayotda piktogrammaning qoldiqlari ayrim joylarda saqlanib qolgan
chizmalar ko’rinishidagi savdo va hunarmandchilik muassasalarining tabelalaridir.
Og’zaki nutq bilan aloqaning yo’qligi “Botinka” imo-chizmasini turli yo’llar bilan
o’qish imkonini beradi: “Etikchi”, “Bu erda poyabzalchi yashaydi”, “Poyafzal
ta’mirlash”. Piktografiya atamasi shunday harfga ishora qiladi, uning belgilari
(piktogrammalar) ob’ektlar va voqelik hodisalarini aniq tasvirlaydigan sxematik
chizmalardir. Bunday belgilarning ketma-ketligi belgilar bilan tasvirlangan narsa va
hodisalar haqida xabarlarni etkazdi. Biroq, piktografiyaning bir qancha o’ziga xos
xususiyatlari tufayli vaqt o’tishi bilan u o’z ahamiyatini yo’qotdi.

6.

• 1985 yil mart oyida Solt-Leyk-Siti Olimpiada tashkiliy qo’mitasi Seul Olimpiadasida, shuningdek,
keyingi 24 o’yinda foydalanish uchun mo’ljallangan 27 ta piktogramma ishlab chiqardi. Ammo
keyinchalik tashkiliy qo’mita oldingi Olimpiya o’yinlari uchun mo’ljallangan piktogrammalardan
aniq farq qiladigan yangi favqulodda piktogrammalarni ishlab chiqishga qaror qildi. Shunday qilib,
tashkiliy qo’mita Seulda o’tkaziladigan yangi o’yinlarga e’tibor qaratishga qaror qildi.
Piktogrammalar ustida ish 1986 yil dekabr oyida boshlangan va 1987 yil aprelgacha allaqachon
30 ta piktogramma tayyorlangan bo’lib, ularda rasmiy sport turlarini ko’rsatadigan 23
piktogramma, ko’rgazmali, ko’rgazmali sport turlari bilan 4 piktogramma va estafeta poygasi
kabi sport turlari tasvirlangan 3 piktogramma mavjud edi. , marafon va suv polosi. 1987 yil may
oyida ikkita saralash bosqichidan so’ng piktogrammalar tasdiqlandi.

7.

• Olimpiada qoʻmitasi tomonidan
tasdiqlangan Piktografik harakatlar

8.

• Piktografiyada an’anaviy va an’anaviy momentning yo’qligi uning belgilarini
piktogramma muallifi gapiradigan til noma’lum bo’lganda, ya’ni “yozuvchi”
va “o’quvchi” o’rtasida til madaniyatining birligi yo’qligida tushunish
mumkin bo’ladi. Piktogramma. Zamonaviy madaniyat xalqlari o‘zlari
qo‘llayotgan piktogrammalarni (tabellardagi chizmalar va hokazo)
savodsizlarga, ya’ni tegishli yozma madaniyat doirasidan tashqarida qolgan
jamiyat a’zosiga aylantirishlari bejiz emas. Piktogramma dastlabki yozuv
tizimlarida ramz sifatida ishlatiladigan tasvirdir. Odatda, piktogramma ba’zi
ob’ektga mos keladi va uning tipik xususiyatlarini ta’kidlaydigan aniqroq
ma’lumotlarni taqdim etish uchun ishlatiladi.

9.

• Tasviriy va semantik birikmalar bosqichini ko’plab qadimgi xalqlar (shumerlar,
misrliklar, xitoylar, hindlar, mayyalar) tillari, ular yozuv va u bilan birga kitobga
ega bo’lgunga qadar o’tgan. Tosh davrining piktogrammalari arxeologlar
tomonidan Yevropa va Osiyoning turli joylarida (Sibirda) topilgan.
• Erkak va ayol tasvirini sxematiklashtirish (Ispaniya va Janubiy Fransiya
g’orlari).
• Muvaffaqiyatli ov haqida eskimosning piktografik hikoyasi.

Piktografiya

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.