Саха сиригэр үүнэр отоннор уонна «С» битэмиин

1.

Саха сиригэр үүнэр отоннор
уонна «С» битэмиин
Толордо: 8 «б» кылаас уорэнээччитэ Черемкина Наташа
Салайааччы: биология учуутала Сардаана Ивановна

2.

Сыалым: Ханнык отоӊӊо «С» битэмиин ордук элбэ5ин
быһаарыы.
Соруктарым:
- Абыйга үүнэр отоннор тустарынан билиини кэӊэтии;
- «С» битэмиин туһунан үөрэтии;
- йодометрия көмөтүнэн уопуту оӊоруу.
Чинчийэр объектар: Нам улууьун Хатырык нэьилиэгэр
үүнэр хапта5ас уонна Абый улууьун Абый нэьилиэгэр уунэр
морошка отоннор.
Чинчийэр предметым: «С» битэмиин.
Уһулуччу суолтата:
Кыһын, саас киһи ыарыылары кытта утарсар күүһэ
мөлтүүр. Биһиги уһун кыһыннаах хоту дойдубутугар киһи
организымыгар битэмииннэр олус наадалар.

3.

4.

5.

С битэмиини биһиги
атыннык (аскорбиновай кислота)
диэн ааттыыбыт.
Биллиилээх
учуонайбыраас Л.Поллинг күн аайы 10гр.
Сиэхтээхпит
диэн этэр. Ол
эбэтэр аһылык аайы 0,25гр с
битэмииннээх аһы аһыахтаах
эбиппит. Учуонай этэринэн, киһи
ыарыыга
хаптарбат,
чэгиэн
доруобуйалаах буолар.
Отон аата
1. отон
2. хаптаҕас
3. сугун
4. уохта
5. Шикша
Битэмиин
С битэмиин
С битэмиин
С битэмиин
С битэмиин
С битэмиин
Мээрэйэ (100 грамтан)
4,5-60 мг
254 мг
119 мг
86 мг
90 мг
Таблицаҕа көстөрүнэн, кыһыл хаптаҕаска С битэмиин ордук элбэх .

6.

Йод аскорбиновай кислотаны кытта холбоһон суох оҥордо даҕаны
крахмалы күөх өҥнүүр.
1 чинчийиим: Аскорбиновай кислотаҕа төһө С битэмиин баарын
билии:
Түмүк: 1 хаапыла
йоднай раствор
0,059 мг
аскорбиновай
кислотаҕа
тэҥнэһэр.

7.

2 чинчийиим: С битэмиин кыһыл хаптаҕаска уонна морошкаҕа

8.

Сибиэһэйдии тоноруллубут отоҥҥо «С» битэмиини быһаарыы
Чинчийэр
обьегым
Морошка
Хаптаҕас
Йод хаапылатын
кээмэйэ
22
102
Чинчийэр
объегым обьема
2 мл
2 мл
Аскорбиновай
кислота тоьо баара
1,3 мг
6 мг
Түмүк: Хапта5аска морошкатаа5ар 3 төгүл «С» битэмиин элбэх эбит.

9.

Түмүк
Мин бу үлэбин толорорбор Саха сирин отоннорун,
эмтээх үүнээйилэр туһунан элбэ5и биллим уонна маннык
түмүктэри оҥордум:
- биһиги Саха сирбитигэр үүнэр отоннор бары киһи
организымыгар наадалаах үгүс битэмииннэринэн баайдар;
- отону бэйэтинэн тоҥорон кыһыҥҥы өттүгэр сиэтэхпитинэ
биһиги араас ыарыылары кытта утарсар кыахтанар эбиппит;
Уопут оҥорон кырдьык да5аны
хапта5ас отоҥҥо
морошкатаа5ар элбэх «С» битэмиин (аскорбинавай кислота)
баар эбит диэн быһаардым. Ол эрээри, морошка эмиэ «С»
битэмииннээ5ин биллим.
Уопут оҥорорго кыралаан үрэнним. Олус интэриэһинэй
эбит. Аны сайын сибиэьэй отоннорго уопут онорон бу баар
таблицабар киллэриэм, тэннээн коруом. Уонна сал5ыы
эмтээх уунээйилэри, отоннору, оттору чинчийэргэ сананным.

10.

Бол5омто5ут
иhин
баhыыбаларын!