Асқорыту жолының бөлімдері

1. Асқорыту жолының бөлімдері

Асқорыту жолының
бөлімі
Құрылыс
ерекшеліктері
Бөлінетін бөліктері
Ас сөлі
Негізгі үдерістер
Ауыз қуысы
Ұрт, ерін және
таңдайлармен
шектеледі. Тістер мен
тілді қамтиды
Ауыз кіреберісі (ұрт)
және ауыз қуысы
Сілекей
Залазсыздандыру,
ұсақтау, дәмін анықтау,
көмірсуларды ыдырату
Жұтқыншақ
Түтікшелі қуыс.
Ортаңғы құлаққа
қосылады.
Аңқа;
Ауыз-жұтқыншақ;
Көмей бөлімі
-
Жұтыну тағам
түйірінің өңешке түсуі
Өңеш
Асқазан мен
жұтқыншақты
байланыстыратын
ұзын асқорыту мүшесі
-
-
Тағамды қарынға
жеткізеді
Қарын (асқазан)
Қатпарлы сілемейлі,
бұлшықеттері үш
қабатты
Түбі;
Денесі;
Қарын қақпасы
Қарын сөлі
Тағамның ыдырауы
Аш ішек
Бүрі бар
Ұлтабар;
Аш ішек;
Мықын ішек
Өт және панкреатин,
ішектің сөлі
Толық асқорыту,
қоректік заттардың
қан және лимфаға
сіңуі
Тоқ ішек
Қатпарлары сілемейлі;
қабырғаларында
лимфалық түйіндер
өте көп; сыртқы май
қыртысы
Бүйен; жиек ішек;
Тік ішек
Шырыш ішек сөлі
Суда еріген тұздар мен
витаминдерді сіңіру;
кейбір витаминдерді
синтездеу,
жасунықтарды
ыдырату

2. Асқорыту сөлдері

Қайда
түзіледі
Сөл
(секрет)
Мөлшері, л
Қайда
шығарыла
ды
рН ортасы
Фермент
Қызметі
Сілекей
бездерінде
Сілекей
0,5-2
Ауыз
қуысына
Сілтілі
Лизоцим,
амилаза,
мальтаза
Бактериалдардың қабырғаларын бұзадылизоцим, көмірсуды ыдыратады- амилаза,
мальтаза
Қарын
сілемейінде
Қарын сөлі
1,5-2
Қарынға
Қышқыл
Пепсин
липаза
Нәруыздар, майларды ыдырату
Бауырда
Өт
0,8-1,2
Ұлтабарға
Сілтілі
-
Майды еріген күйге дейін эмульсиялайды
Ұйқыбезде
Ұйқыбезі
сөлі
(панкреати
н)
1,5-2
Ұлтабарға
Сілтілі
Липаза,
амилаза,
трипсин
Нәруыздар, майлар, көмірсуларды
ыдырататын ферменттері бар сөл бөлу
Аш ішек
эпителийін
де
Ішек сөлі
2-4
Ішекке
Сілтілі
Басқа
датағам
ферменттер
і
Соңғы ыдырау және сіңірілу

3. Тістің топтары

1- үлкен азу тістер;
2- сойдақ (ит) тістер;
3- күрек тістер;
4- кіші азу тістер.

4. Тістің құрылысы

I – тіс қаптамасы,
II-тіс мойны,
III-тіс түбірі
1 - кіреукесі (эмаль);
2 - дентин;
3 - дәнекер ұлпалы тіс
пульпасы;
4 - цемент заты;
5 - тіс бекінген сүйек;
6 - қан тамырлары;
7 - жүйке талшығы.

5. Тіс ауруы және оның асқынуы

Микробтар әсерінен дентиннің бұзылуы (тісжегі – кариес)