Сандық әдістерді қолдану

1.

Сабақтың тақырыбы:
Сандық әдістерді қолдану
Оқу мақсаты:
10.1.1.3 зерттеу тақырыбына сәйкес сандық
әдістерді қолдану

2.

ХХ ғ-дың 2-ші жартысында география ғылымына
математикалық зерттеулер қарқынды ене бастады.
Осы уақытты ғалымдар "сандық революция" деп атады.

3.

4.

5.

Мұндай визуализацияда салыстыру арқылы сипаттауға жеңіл болады.
Мерзімдік қатар құрастыру арқылы географиялық жүйелерлдің
өзгерістеріне талдау жұмыстарын жүргізетін әдіс түрі –
математикалық статистика.

6.

Африка материгінің аймақтары мен елдері, мұнда Африканың 5
аймақтары:солтүстік, оңтүстік, батыс,шығыс,орталық. Екінші картада Ніл,
Нигер өзендері берілген, біз осы картадан өзендердің ұзындығын
анықтауымызға болады.

7.

Дүниежүзілік мұхиттардың тұздылық картасын қолданып,
жоғары тұздылықтың қай белдеуге сәйкес келетіндігін
анықтаңыздар.
1-топ

8.

Жауабы:
1-топ

9.

Амплитуда 350 – қа тең. (амплитуда анықтау үшін ең жоғарғы температура
көрсеткіші оң «+» мәнде, ең төменгі температура теріс «-» мәнде болғанда
жоғары көрсеткіштен төменгі көрсеткішті азайтамыз)
Ал егер ең жоғарғы температура мен ең төменгі температура (екеуіде) оң «+» мәнде болса ,
мысалы: ең жоғарғы t +350С, ең төменгі t +150С болса , екеуінің арасындағы температура
айырмашылығы 35-15=200. Амплитуда 200
2-топ
Амплитуда : Географияда температура амплитудасы туралы түсінік
қолданылады. Ең жоғары температура мен ең төменгі температура
арасындағы айырмашылық амплитуда деп аталады. Мысалыға ең жоғарғы
температура +300С болса, ең төменгі температура 0 – ден төмен яғни теріс
мәнде болса, мыс:-50С, онда +300С мен -50С арасындағы амплитуда
30-(-5)= 350С.

10.

2-топ
Тапсырма:
Ресейдің батыс бөлігінің шілде және қантар айларының орташа
температураларын анықтап, оның жылдық амплитудасын табыңыздар.
Ресейдің батысында шілде айының орташа температурасы +180С ,
қаңтар айының орташа температурасы -80С .

11.

3-топ
Бұл әдіс - адамдардың қоршаған ортаға тиімсіз іс-әрекеттерін қысқартуға,
жағымсыз құбылыстардың алдын алуға, қандайда ресурстарды тиімді пайдалануға
көмектеседі.Қазіргі заманғы географиялық зерттеулер әдісі нәтижесінде "газ" пайда
болған. Бағдарламалар мен сандық көрсеткіштермен байланыстырылған сандық
карталар кешені тікелей компьютерде жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Ғаламтор
желісінің арқасында ғарыштық орналасу жүйесі "GPS" пайда болды.Олар
ақпаратты қабылдайтын, координацияларды анықтайтын, Жер бетін қадағалау
құрылғыларынан ғарыштық навигациямен әртүрлі құралдардан тұрады.Алынған
нәтижелерден қорытынды: табиғи ресурстарды бағалайды, аумақтың табиғи
ресурстық потенциалын бағалайды, халықтың табиғи өмір сүру жағдайын
бағалайды.

12.

3-топ
Жауабы:
Қазақстандағы ең жоғары жер сілкіну қаупі бар аймақ - еліміздің оңтүстікшығыс бөлігіндегі Тянь-Шань тау жүйесі. Себебі бұл Альпі-Гималай
сейсмикалық белдеуінде орналасқан нысан.

13.

3-топ
Математикалық модельдеу - географиялық нысандар мен олардың арасындағы
қарым қатынастарын нақты нысандардың сандық қатынастарын
бейнелейді.Нақты деректер негізінде құрастырылатын математикалық модельдеу
мінсіз болады.
Бұл моделдер бейнелеу тәсілі бойынша - "таңбалы" модельдеу деп
аталады.Географияда математикалық таңбалау модельдерін қолдану
бұрыннан бері топография мен картографияда қолданылып келеді, сонымен
қатар блоксызбалар, кестелер мен графиктерде осы типте болады.
Диаграммалар арқылы физикалық географияда белгілі бір табиғи
құбылыстың, үдерістің өту барысын көрсетеді

14.

3-топ
Дүниежүзілік мұхит суының қанша бөлігі атмосфераға барады, қанша
бөлігі мұхитқа келеді, жел арқылы құрлыққа қаншасы тасымалданады,
құрлықтан келіп мұхитқа құятын судың мөлшері көрсетілген.

15.

4-топ

16.

4-топ
1-топ төменгі рангтық топ
2-топ орташа рангтық топ
3-топ жоғары рангтық топ

17.

4-топ
Тапсырма:

18.

4-топ

19.

Нәтижесінде ТМД елдерін туу коэффициенті көрсеткіші бойынша рангтық
топтарын белгілеп атаңыздар
4-топ

20.

Қорытынды:
10.1.1.3 зерттеу тақырыбына сәйкес сандық
әдістерді қолдануды үйрендіңіздер.