Грамматикалық бағдар: Септік категориясы

1.

Жазу тарихы
Грамматикалық бағдар:
Септік категориясы

2.

Сабақ жоспары
Үй жұмысы 01
10 ұпай
Грамматикалық қателіктер
ескеріледі
02
03
Теориялық ақпараттар
Грамматикалық
тапсырма №1 – 1 ұпай
Дәптерге тезистеу
3 ұпай
05
04
Грамматикалық тапсырма №2
1 ұпай
4тік сөйлесудегі белсенділік,
сауаттылық– 2 ұпай
06
Сабақ процесіндегі тәртіп
Қазақ тілінде сөйлеу – 1 ұпай

3.

Көптік форманы қайталау
Бip жылда неше ай бар?
Бip айда неше апта бар?
Бip аптада неше тəулiк бар?
Бip тəулiкте неше сағат бар?
Бip сағатта неше минут бар?
Бip минутта неше секунд бар?

4.

— Ескерту
В казахском языке, в основном, все
существительные в речи употребляются либо в форме
единственного
числа
(основе),
либо
во
множественном числе. В случаях, когда в контексте
указание
на
количество
несущественно,
существительные
употребляются
в
форме
единственного
числа
и
имеют
обобщеннособирательное значение.
Жұман колхозда сиыр бағады. – Жуман в колхозе пасет корову (коровы).
Айша магазинде кiтап сатады. – Айша в магазине продает книгу (книги).
Бекет етiк тiгедi.
– Бекет шьет сапог (сапоги).

5.

Тәуелді форма (Форма принадлежности)

6.

Форма принадлежности показывает на
принадлежность предмета или явления первому,
второму и третьему лицу или предмету. Форма
принадлежности образуется путем прибавления к
существительному в единственном и множественном
числе следующих окончаний:
а) если конечный звук основы согласный:
I лицо -ым/iм, II лицо -ың/iң, -ыңыз/iңiз (вежливая
форма), III лицо -ы/i;
б) если конечный звук основы гласный:
I лицо -м, II лицо -ң, -ңыз/ңiз (вежливая форма), III
лицо -сы/ci.

7.

Келесі сөздерді тәуелдеңіздер
компьютер
көше
телефон
киім
Аға
тамақ

8.

Септік категориясы
Атау
Табыс
Ілік
Жатыс
Барыс
Шығыс
Көмектес

9.

Атау септігінің септеулік шылаулары
Послеслоги с именительным падежом
01
02
03
04
сайын
үшін
арқылы
Туралы, жөнінде
шақты

10.

Үшін
1. Послелог үшiн с существительным, местоимением,
неопределенной формой глагола обозначает цель или причину. По
значению соответствует русским предлогам для, ради, чтобы:
Жұмысшылар студенттер үшiн жатақхана салды, – Рабочие построили общежитие для студентов.
Əлия баласы үшiн кiтап сатып алды. – Алия купила книгу для сына.
Жұмабай, сен үшiн қалаға кеттi. – Жумабай поехал в город ради тебя.
Петров институтқа жиналыс өткiзу үшiн келдi. – Петров пришел в институт, чтобы провести
собрание
Әр оқушы 5 мысалдан келтіруі қажет/ 4 минут
5 сөйлем / mix pare share

11.

Туралы/жөнінде
Послелоги туралы, жөнiнде с именительным
падежом обозначают лицо, предмет, о
которых идет речь, они по значению
соответствуют русским предлогам о, про и
насчет:
Куратор студенттермен тəртiп туралы əңгiме өткiздi.– Куратор
проводил беседу со студентами о дисциплине.
Декан қысқы сессия жəне оқуға үлгермейтiн студенттер
туралы баяндады.– Декан сообщил о зимней сессии и про
неуспевающих студентов.
Әр оқушы 5 мысалдан келтіруі қажет/ 4 минут
5 сөйлем / mix pare share

12.

арқылы
Послелог арќылы с именительным падежом обозначает лицо,
предмет, при помощи которых совершается действие и по
значению соответствует предлогам: по, через и словам при
помощи:
Мен əрқашан Надямен телефон арқылы сөйлесемiн. – Я всегда с Надей разговариваю по
телефону.
Сəкен үйiне Төкен арқылы көп кiтап жiберiптi. – Сакен через Токена послал много книг.
№7-поезд Мəскеуге Ақтөбе арқылы жүредi – Поезд №7 в Москву проходит через Актюбинск.
Әр оқушы 5 мысалдан келтіруі қажет/ 4 минут
5 сөйлем / mix pare share

13.

сайын
Послелог сайын по значению соответствует русскому
префиксу еже и слову каждый (-ая):
Бiз күн сайын алты сағат оқимыз.– Мы каждый день занимаемся по шесть
часов.
Минут сайын – ежеминутно, жыл сайын – ежегодно (каждый год), сағат сайын –
ежечасно.
Әр оқушы 5 мысалдан келтіруі қажет/ 4 минут
5 сөйлем / mix pare share

14.

шақты
Послелог шаќты употребляется после имени числительного в
именительном падеже и по значению соответствует предлогу
около:
Жиырма шақты кici. – Около двадцати человек.
Он шақты – около десяти.
Жүз шақты – около ста
Әр оқушы 5 мысалдан келтіруі қажет/ 4 минут
5 сөйлем /mix pare share

15.

02
Досыма хат
Шылаулардың барлығын қолданып,
досыңызға хат жазыңыз.
Сержан қалайсың?
Сенде барлығы жақсы ма? Денсаулығың қалай?
Бізде сабақ басталды. Америкада оқу қашан
басталады? Күн жылы ма? Мен күн сайын
баскетболға барып, содан кейін сабағыма
дайындаламын.............

16.

Ілік септігі
кiмнiң? (чей?,
чья?), ненiң?
(чего?, от чего?)

17.

Образуется путем присоединения к основе
аффиксов:
а) -ның/нiң после конечных гласных и
носовых сонорных м, н, ң: баланың –
мальчика, адамның – человека, терезенiң –
окна, Иванның – Ивана, Сəрсеннiң – Сарсена
и т.д.;
б) -дың/дiң после конечных звонких и звуков
р, л, й, и, ю: қыздың – девушки, Ораздың –
Ораза, Зəкидiң – Закия, таудың – горы и т. д.;
в) -тың/тiң после конечных глухих и звуков б,
в, г, д: қазақтың – казаха, мектептiң – школы,
клубтың – клуба, Ивановтың – Иванова и т. д.
Iлiк септiк в речи всегда употребляется
в сочетании с формой принадлежности
3-лица. Причем, iлiк септiк выступает
как
определение,
а
форма
принадлежности – определяемое слово
и
образуют
определительное
словосочетание.
Əбiштiң пальтосы – пальто Абиша,
Ораздың кiтабы – книга Ораза жəне т.б.

18.

Көп нүктенің орнына Ілік септік жалғауын жалғаңыз.
Қазақ тілі… жетілуі заман талабаны сай өзгеріп отырғаны
бізге мәлім. Тарихқа жүгінетін болсақ, қазақ халқы өзге түркі
халықтары сияқты 4-5 ғасыр бойы араб жазуын пайдаланды. ХIХ
ғасыр… екінші жартысынан бастап зиялылар, оның ішінде Ыбырай
Алтынсарин тәрізді ағартушылар, қазақ… ұлттық жазба әдеби тілін
қалыптастыру үшін оның дыбыстық жүйесін толық бере алатын жаңа
алфавит қабылдауды не осы жазуды жетілдіруді күн тәртібіне қоя
бастады. Қазақ тіліне, нақтырақ айтқанда орфографиясына араб
жазуы… кемшіліктері байқала бастап, қазақ жазуын орыс (киррилица)
графикасына көшіру идеясы қызу талқыланды.

19.

20.

Орыс тіліндегі «предлог» ұғымына сәйкес келеді
үстi – над, верх; асты – под, низ;
алды – перед, передняя часть; арты – за, задняя часть;
жаны, қасы – возле, около; iшi – в, внутри; арасы –
между, промежуток;
сырты – за, наружная часть; шетi – край; ортасы – центр.

21.

Кестеге көмекші есімдер тіркескен сөздерді жазыңыз.
сырты
іші
үсті
асты
жаны
арасы
алды
арты

22.

Көне түркі жазуын зерттеушілер
6-тапсырма, 10 бет
Құлпытастар туралы алғашқы хабарды кімдер айтқан?
Құлпытастар қай өзеннің бойынан табылған?
Жазулардың құпиясы қанша ғасыр табылмады?
Томсен қай жерде мəлімдеме жасады?
Томсен ең алғаш қандай сөздерді оқыған?
Радлов руна жазуының қаншаға жуығын анықтаған?
Орхон жазбаларын зертеген қазақ ғалымдары?
7. Жазу қалай қарай оқылады жəне таңбаланады?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Қосымша тапсырма: мәтіннен атау және ілік септігінде тұрған сөздерді теріп
жазыңыз.

23.

Үй жұмысы
•«Жазу қалай пайда болды?»,
•«Әлемде
жазудың
қандай
түрлері
бар?»
тақырыбында жұппен видеоролик дайындап
көріңіз. Ақпаратты ағылшын, не орыс тілінен
аударуыңызға болады. Сөйлемдер күрделі емес,
өзіңіз түсінетіндей деңгейдегі жай сөйлемдер
болсын. Видеоны оқу каналына жүктеңіз.

24.

Exercise 1: Synonyms and antonyms
Match the words with their synonym and antonym
Synonyms
Antonyms
Pretty
Frosty
Soft
Always
Smile
Nice
Early
Hard
Cold
Grin
Black
Far
Friend
Buddy
Never
White

25.

Exercise 1: Synonyms and antonyms
Match the words with their synonym and antonym
Synonyms
Antonyms
Pretty
Frosty
Soft
Always
Smile
Nice
Early
Hard
Cold
Grin
Black
Far
Friend
Buddy
Never
White

26.

The language around the world
1
2
3
Mercury
Mercury is the
closest planet to
the Sun
1
2
Saturn
It is composed of
hydrogen and helium
Jupiter
It’s the biggest
planet of them all
3

27.

333,000
Earths is the Sun’s mass
9h 55m 23s
Is Jupiter’s rotation period
386,000 km
Distance between the Earth and the Moon

28.

Tablet app
You can replace the image on
the screen with your own
work

29.

Smartphone
You can replace the image on
the screen with your own
work

30.

03
Prefixes and suffixes
You can enter a subtitle here if you need it

31.

Some vocabulary skills
Mars
Jupiter
Saturn
Despite being red,
Mars is a cold place,
not hot
It’s a gas giant and the
biggest planet in the
Solar System
Saturn is a gas giant
and is composed of
hydrogen and helium

32.

A picture is worth a thousand words

33.

Exercise 2: Prefixes and suffixes
Move the prefix or suffix box to create new words
Hope
Un
Dis
ness
possible
Slow
like
able
Mad
Im
ful
er

34.

Exercise 2: Prefixes and suffixes
Move the prefix or suffix box to create new words
Hope
Im
ful
possible
Slow
Dis
like
Un
able
Mad
er
ness

35.

A picture always
reinforces the concept
Use an image instead of long texts

36.

Our team
Elena James
John Doe
You can replace the image on
the screen with your own
You can replace the image on
the screen with your own

37.

04
Homophones
You can enter a subtitle here if you need it

38.

Exercise 3: homophones
Fill in the sentences with the words from the box
I have two brothers and ________ sister
Pair
Pear
She’s eating a big, sweet _________
Won
Knew
They’ve _________ the first prize!
I’ve bought a _________ of_________ shoes
She asked me if I _________ her brother
One
New

39.

Languages in the world
50%
10%
40%
English
Spanish
Chinese
Earth is the third
planet from the Sun
Neptune is the
farthest planet from
the Sun
Despite being red,
Mars is a cold place

40.

This is a graph
56%
Mercury
Mercury is the closest
planet to the Sun
30%
Saturn
Saturn is composed of
hydrogen and helium
14%
Mars
Despite being red,
Mars is a cold place
Follow the link in the graph to modify its data and then paste the new one here. For more info, click here

41.

Different forms of communication
1
2
3
Oral
3
Venus is the second
planet from the Sun
1
Visual
Jupiter is the biggest
planet of them all
Written
Despite being red, Mars is
a cold place, not hot
2

42.

Exercise 4: idioms
Connect each idiom with its sentence
An arm and a leg
It was such a sad movie that I_________
Keep your chin up
I cut my own hair because the hairdresser costs ________
I cried my heart out
________ , I’m sure someone will find your kitten
Pulling your leg
I’m just _____________ . I didn’t really dye my hair blue

43.

Exercise 4: idioms
Connect each idiom with its sentence
An arm and a leg
It was such a sad movie that I_________
Keep your chin up
I cut my own hair because the hairdresser costs ________
I cried my heart out
________ , I’m sure someone will find your kitten
Pulling your leg
I’m just _____________ . I didn’t really dye my hair blue

44.

Whoa!!
Mercury is the closest planet to the Sun and the
smallest one of them all

45.

Exercise 5: Latin and Greek roots
Fill in the blank with the meaning of each root
Greek roots
Latin roots
Bio
Duc
Chron
Form
Geo
Grad
Graph
Ques
Phobia
Rupt
Photo
Spec

46.

Exercise 5: Latin and Greek roots
Fill in the blank with the meaning of each root
Greek roots
Latin roots
Bio
Life
Duc
To lead
Chron
Time
Form
Shape
Geo
Earth
Grad
Step
Graph
To write
Ques
To ask
Phobia
Fear
Rupt
To break
Photo
Light
Spec
To see

47.

What are the conclusions?
Mercury
Saturn
Mercury is the closest
planet to the Sun
It is composed of
hydrogen and helium
Jupiter
Mars
Is the biggest planet in
the Solar System
Mars is a very cold
place, not hot

48.

Thanks!
Does anyone have any questions?
[email protected]
+91 620 421 838
yourcompany.com
Please keep this slide for attribution
CREDITS: This presentation template was created
by Slidesgo, including icons by Flaticon,
infographics & images by Freepik

49.

Alternative resources

50.

Alternative resources
Photos
Little boy taking notes from home
Little kids looking up together
Cute girl carrying yellow backpack and reads
Junior standing with book in excitement
Vectors
Background of boy with drawings of school

51.

Resources
Photos
Blonde kid sitting at his desk
Smiling portrait of a girl holding an open book on her head looking to camera
Stack of multicolored books on table
Boy helping his friend with the books
Vectors
Back to school banners with drawings
Language concept background

52.

Instructions for use
In order to use this template, you must credit Slidesgo by keeping the Thanks slide.
You are allowed to:
- Modify this template.
- Use it for both personal and commercial projects.
You are not allowed to:
- Sublicense, sell or rent any of Slidesgo Content (or a modified version of Slidesgo Content).
- Distribute Slidesgo Content unless it has been expressly authorized by Slidesgo.
- Include Slidesgo Content in an online or offline database or file.
- Offer Slidesgo templates (or modified versions of Slidesgo templates) for download.
- Acquire the copyright of Slidesgo Content.
For more information about editing slides, please read our FAQs or visit Slidesgo School:
https://slidesgo.com/faqs and https://slidesgo.com/slidesgo-school

53.

Instructions for use (premium users)
As a Premium user, you can use this template without attributing Slidesgo or keeping the "Thanks" slide.
You are allowed to:
Modify this template.
Use it for both personal and commercial purposes.
Hide or delete the “Thanks” slide and the mention to Slidesgo in the credits.
Share this template in an editable format with people who are not part of your team.
You are not allowed to:
Sublicense, sell or rent this Slidesgo Template (or a modified version of this Slidesgo Template).
Distribute this Slidesgo Template (or a modified version of this Slidesgo Template) or include it in a database or in
any other product or service that offers downloadable images, icons or presentations that may be subject to
distribution or resale.
Use any of the elements that are part of this Slidesgo Template in an isolated and separated way from this
Template.
Register any of the elements that are part of this template as a trademark or logo, or register it as a work in an
intellectual property registry or similar.
For more information about editing slides, please read our FAQs or visit Slidesgo School:
https://slidesgo.com/faqs and https://slidesgo.com/slidesgo-school

54.

Fonts & colors used
This presentation has been made using the following fonts:
Neucha
(https://fonts.google.com/specimen/Neucha)
Cabin
(https://fonts.google.com/specimen/Cabin)
#20298d
#e83fa7
#27aeb7
#c3f1ed
#fec16d
#9e206d
#fc8a70

55.

Storyset
Create your Story with our illustrated concepts. Choose the style you like the most, edit its colors, pick
the background and layers you want to show and bring them to life with the animator panel! It will boost
your presentation. Check out How it Works.
Pana
Amico
Bro
Rafiki
Cuate

56.

Use our editable graphic resources...
You can easily resize these resources without losing quality. To change the color, just ungroup the resource
and click on the object you want to change. Then, click on the paint bucket and select the color you want.
Group the resource again when you’re done. You can also look for more infographics on Slidesgo.

57.

58.

59.

JANUARY
FEBRUARY
MARCH
APRIL
MAY
JUNE
PHASE 1
Task 1
Task 2
PHASE 2
Task 1
Task 2
JANUARY
PHASE 1
Task 1
Task 2
FEBRUARY
MARCH
APRIL

60.

61.

62.

...and our sets of editable icons
You can resize these icons without losing quality.
You can change the stroke and fill color; just select the icon and click on the paint bucket/pen.
In Google Slides, you can also use Flaticon’s extension, allowing you to customize and add even more icons.

63.

Educational Icons
Medical Icons

64.

Business Icons
Teamwork Icons

65.

Help & Support Icons
Avatar Icons

66.

Creative Process Icons
Performing Arts Icons

67.

Nature Icons

68.

SEO & Marketing Icons