Қызылорда облысының агроөнеркәсіп кешенін дамыту

1.

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНЫҢ
АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІН ДАМЫТУ
Қызылорда қаласы, 2022 жыл

2.

АГРОӨНЕРКӘСІПТІК КЕШЕНІНІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ
Негізгі көрсеткіш атауы
01.12.2022
Нақты көлем
индексі, %
Орындалу барысы
Статистикалық мәліметке сәйкес 2022 жылдың қаңтар-қараша
айларында ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі 169 512,3 млн. теңгені
құрап, өткен жылдың сәйкесті кезеңімен салыстырғанда өсім 100,3%-ды құрады.
Жыл қорытындысымен ауыл шаруашылығы жалпы өнім көлемінің
индексі 101,3%-ға орындау күтілуде.
Ауыл шаруашылығының жалпы өнім
көлемін арттыру, млн. теңге
169 512,3
100,3
Тамақ өнімдерін өндіру көлемі,
млн. теңге
67 047,0
108,3
Ауыл
шаруашылығының
негізгі
капиталына салынған инвестиция,
млн. теңге
Тамақ өнімдерін өндірудегі негізгі
капиталға салынған инвестиция,
млн. теңге
6 685,0
679,8
Тамақ өнімдерін өңдеу көлемі қаңтар-қараша айларында 67 047,0 млн.
теңгені құрап, 2021 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 108,3%-ға артты.
86,0
Ауыл шаруашылығының негізгі қорына 2022 жылдың қаңтар-қараша
айларында 6 685,0 млн. теңге инвестиция салынып, 2021 жылдың осы
кезеңімен салыстырғанда 86,0%-ды құрады.
Көрсеткішке жалпы сомасы 7,1 млрд. теңгені құрайтын 5 ірі
инвестициялық жобалардың іске асырылмау және машина-трактор паркін
жаңарту үшін АШТӨ тарапынан а/ш техникаларын сатып алу деңгейінің
төмендеуі себебінен қол жеткізілмеуде.
Сонымен қатар, бекітілген жоспарды төмендету туралы ҚР АШМ-не
ұсыныс хаттар жолданған, алайда министрлік тарапынан қолдау таппады.
24,8
Тамақ өнімдерін өндірудегі инвестицияға қаңтар-қараша айларында
679,8 млн. теңге инвестиция салынып, 2021 жылдың осы кезеңімен
салыстырғанда 24,8%-ды құрады.
Жыл қорытындысымен нақты көлем индексі 73,7% болады деп күтілуде.
1

3.

Облыстың агроөнеркәсіп кешенін мемлекеттік қолдау
№
Бюджеттік бағдарлама атауы
Басқарма бойынша барлығы:
Егін шаруашылығындағы субсидиялар
002-Тұқым шаруашылығын қолдау
1 005-Пестицидтердің құнын субсидиялау
008-Басым дақылдардың өндірісін субсидиялау
014-Су жеткізу қызметтерінің құнын субсидиялау
047-Тыңайтқыштар құнын субсидиялау
Мал шаруашылығындағы субсидиялар
2
053-Мал шаруашылығы өнімдерінің өнімділігін субсидиялау
Басқа да субсидиялар
050-Инвест субсидия
3 056-Лизинг кезінде сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау
051-АӨК субъектілерінің қарыздарын кепілдендіру
077-АӨК саласындағы ҰК-ның шеккен шығыстарын өтеуді субсидиялау
059-Кооперативтерді тексеру шығындарын субсидиялау
Басқа бюджеттік бағдарламалар
015-ӘМАТ бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асыру үшін мамандандарылған ұйымдарға
кредит беру (оборотная схема)
4 035-Азық-түлік тауарларын тұрақтандыру қорларын қалыптастыру
029- Саяқ шегірткені химикаттау
018-Пестицидтердің ыдыстарын залалсыздандыру
046-Тракторларды мемлекеттік есепке алу және тіркеу
019-Инновациялық тәжірибені тарату және енгізу
078-Ауылдық елді-мекендермен шағын қалаларда микрокредиттер беру үшін кредит беру
5 087-Ауыл халқының табысын арттыру жөніндегі жобаны масшабтау бойынша шағын кредиттер
беру (Жамбылский проект) үшін агент қызметінің қаржысы
2022 жыл
2023 жыл
18 392 804,0
18 283 590
3 776 766,0
152 798,0
494 854,0
24 993,0
868 749,0
2 235 372,0
3 910 087,0
3 910 087,0
4 187 761,0
1 103 461,0
2 780 705,0
303 595,0
6 518 190,0
4 418 428,0
165 796,0
723 944,0
30 863,0
1 156 673,0
2 341 152,0
4 575 525,0
4 575 525,0
4 797 338,0
1 871 493,0
2 848 288,0
54 440,0
2 300 000,0
238 256,0
1 000 000,0
157 006,0
2 492,0
3 172,0
31 762,4
3 023 758,0
901 688,0
343 715,0
4 159,0
4 481,0
-
23 117,0
4 492 299,0
3 000 000,00
3

4.

2022 ЖЫЛҒЫ ЕГІС КӨЛЕМІ ЖӘНЕ ЖАЛПЫ ӨНІМ
Әртараптандыру бағытындағы
дақылдар
Күріш көлемі
Жалпы егіс көлемі
188,1 мың га (2021 ж)
83,6 мың га (2021 ж)
+0,5 мың га
-5,0 мың га
188,5 мың га (2022 ж)
78,6 мың га (2022 ж)
Күріштен басқа дәнді
дақылдар, мал азықтық,
көкөніс, картоп, бақша
дақылдарының көлемдері
7,3 мың га ұлғайтылды
ДАҚЫЛДАР БӨЛІНІСІНДЕГІ ЕГІС КӨЛЕМІ
Жыл
Жалпы егіс,
мың гектар
Дәнді
дақылдар
О.і. Күріш
Майлы
дақылдар
Мал азықтық
дақылдар
Картоп,
көкөніс,
бақша
2021
188,1
96,6
83,6
6,7
66,4
18,3
2022
188,5
91,7
78,6
5,9
71,3
19,6
2023 *
192,4
97,2
86,6
5,3
70,1
19,7
* 2023 жылдың егіс көлемі вегетациялық кезеңде суармалы судың бекітілетін лимитіне сәйкес өзгеруі мүмкін.
3

5.

ҰЖЫМДЫҚ НЕГІЗДЕ ЕГІЛЕТІН ҚОСЫМША
КАРТОП, КӨКӨНІС, БАҚША ДАҚЫЛДАРЫНЫҢ КӨЛЕМІ
р/с
Қала, аудан
атаулары
Оның ішінде
Жалпы егілген көлемі
Картоп
Көкөніс
Бақша
2022 нақты
2023
жоспар
2022
2023
жоспар
2022
2023
жоспар
2022
2023 жоспар
1
Жаңақорған
196
251
26
56
85
84
85
111
2
Шиелі
82
303
36
23
34
128,5
12
152
3
Сырдария
150
201
80
100
15
21
55
80
4
Жалағаш
250
500
146
146
8
64
96
290
5
Қармақшы
316
227
75
60
43
35
198
132
6
Қазалы
114
118
30
15
70
38
14
65
7
Арал
70
76,1
3
5
32
34
35
37,1
8
Қызылорда
255
70
65
14
98
24
92
29
1433
1746,1
461
419
385
428,5
587
895,8
Барлығы
4

6.

2023 ЖЫЛДЫҢ ЕГІСІ ҮШІН ДАЙЫЛДАЛҒАН ТҰҚЫМ КӨЛЕМІ
Проблемалық мәселе
1. Ауыл шаруашылығы дақылдарының тұқымы сапасын тексеру соңғы 2 жылда қаржы бөлінбегендіктен тексеру
жұмыстары сапасыз жүргізілуде. 2023 жылға 24,3 млн.теңге қаржы қарастыру қажет.
2. Күріштің бірегей тұқымына субсидия бөлу СМАЖ-да қарастырылмаған. Тиісті өзгеріс енгізу керек.
3. Элиталық бірінші репродукциялы тұқымдар үлесі азайып кеткен. Тұқым шаруашылығын дамыту керек.
5

7.

СУ ҮНЕМДЕУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
2022 жылы су үнемдеу технологиясының көлемі 793 гектар
Көкөніс – 212 га
Бақша – 90 га
Картоп – 32 га
Жаңа жоңышқа – 370 га
Сүрлем жүгері – 87 га
Қант қызылшасы – 1,5 га
2023 жылға жоспар 1 500 гектар
ІСКЕ АСЫРЫЛАТЫН ЖОБАЛАР
ТАМШЫЛАТЫП СУАРУ ӘДІСІМЕН ҚЫЗАНАҚ ӨСІРУ
ЖАҢБЫРЛАТЫП СУАРУ ӘДІСІМЕН ЖОҢЫШҚА ӨСІРУ
Жоба құны – 26,8 млн.еуро, 3000 га жерге;
Жоба құны – 4,5 млрд.теңге, 10 000 га жерге;
Жобаны іске асыру мерзімі: 2022-2025 ж.ж.;
Жобаны іске асыру мерзімі : 2022-2025 ж.ж.;
Іске асыру орны: Жаңақорған ауданы,
Іске асыру орны: Шиелі ауданы;
Жұмыс орындарын ашу: 200 адам;
Жұмыс орындарын ашу: 102 адам;
6

8.

КҮЗГІ ЕГІНГЕ ҚАТЫСАТЫН ТЕХНИКА ЖӘНЕ ҚАЖЕТТІ ЖАНАР-ЖАҒАРМАЙ
ТЕХНИКАЛАР ДАЙЫНДЫҒЫ
ДИЗЕЛЬ ОТЫНЫ
2022 жыл
Техника
2021 ж,
дана
2022 ж,
дана
Дайындығы,
Трактор
1763
1786
100
көктем
%
Комбайн
849
847
100
Жатка
476
472
100
Жүк көлігі
353
351
100
күз
Бөлінді
Бөлінді
11,6 мың тонна
12,7 мың тонна
Таратылды
8,1 мың тонна
Таратылды
8,0 мың тонна
2023 жыл көктем
Тіркеме
825
831
100
Соңғы 3 жылда жаңалануы: 15 %
БАРЛЫҒЫ
тонна
Ақпан
Наурыз
Сәуір
Мамыр Маусым
12 080,0
2015
4000
4000
1065
1000
7

9.

МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН ДАМЫТУ
01.12.2022
402,8
мың бас
200,0
мың бас
815,7
107,9%
мың бас
60,7
116,5%
мың бас
104,4%
7,0%
35,2
84,3
7 379,8
мың тонна
мың тонна
мың тонна
102,1%
101,4%
102,2%
8

10.

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ӨНІМДЕРІНІҢ ЭКСПОРТЫ
Статистикаға сәйкес 2022 жылдың 1 қарашасына облыстан 53,0 млн. долларды құрайтын 97,4 мың тонна ауыл
шаруашылығы өнімдері экспортталып, өткен жылдың сәйкесті кезеңімен салыстырғанда 176,0 пайызды құрады.
Ресей,
Беларусь,
Қырғызстан,
АҚШ, Литва, Әзірбайжан, Грузия,
Моңғолия, Тәжікстан, Түркменстан,
Украина, Өзбекстан, Ирак, Түркия
мемлекеттеріне 86,9 мың тонна
күріш (43,0 млн. доллар)
Германия,
Нидерланды,
Дания
мемлекеттеріне 2267,8 тонна қамыс
(1 162,6 мың. доллар)
Ресей мемлекетіне 2508,0 тонна
бақша өнімдері (232,5 мың. доллар)
Ресей,
Польша,
Литва,
Германия,
Австрия, Венгрия, Чехия, Әзірбайжан,
Грузия, Нидерланды мемлекеттеріне
2 823,3 тонн балық (8 275,7 мың. доллар)
Ресей,
Тәжікстан,
Өзбекстан
мемлекеттеріне 1276,8 тонн күріш
қалдығы (54,2 мың. доллар)
Ресей және Қытай мемлекеттеріне
1524,8 тонна көкөніс (323,5 мың. доллар)
9

11.

2023 жыл - 3,0 млрд. теңге
2024 жыл - 3,2 млрд. теңге
2025 жыл – 3,5 млрд. теңге
Күтілетін
нәтижелер
Күтілетін
нәтиже
Ауылда нысаналы топтың кәсіпкерлік әлеуетін дамыту, олардың өз ісін ашуы мен жүргізуі
үшін жағдай жасайды және ауылдағы өмір сүру деңгейін арттыру;
Егіншілік, мал ,балық, құс шаруашылығын және өңдеу саласы мен жылыжай өндірісін
дамыту;
Ауыл халқының орташа табысын кем дегенде 20 пайызға арттырып әлеуметтік көмек
алушылар санын азайту;
Жаңа жұмыс орындарын ашу.
10

12.

2022 жылы жүзеге асырылған инвестициялық жобалар
• Жобалардың
саны
4
жоба
Егіншілік саласында – 2 жоба (300,0 млн.тг)
млн.тг)
601,9
млн. тенге
• Жалпы
сомасы
• Жұмыс
орындары
17
жұмыс орны
Мал шаруашылығы саласында – 2 жоба (301,9
2023 жылы жүзеге асырылатын инвестициялық жобалар
• Жобалардың
саны
16
жоба
Егіншілік саласында – 9 жоба (2 730,0 млн.тг)
11 181,0
млн. тенге
• Жұмыс
орындары
• Жалпы
сомасы
261
жұмыс орны
Мал шаруашылығы саласында – 7 жоба (8 451,0 млн.тг)
11
12

13.

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНЫҢ ЖЕР ҚОРЫ
ЖЕР САНАТЫ
ЖАЛПЫ КӨЛЕМІ
1
А/ш мақсатындағы жерлер
2900,4
2
Елді мекен жерлері
838,3
3
Өнеркәсіп, көлік, байланыс жерлері
269,7
4
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері
163,5
5
Орман қорының жерлері
7010,2
6
Су қорының жерлері
2286,2
7
Босалқы жерлер
10642,5
Ескертпе: Қарағанды облысынан жалға
алынған жерлер – 2210,9 мың га,
Ресей Федерациясына (Байқоңыр кешені)
жалға берілген жерлер – 702,0 мың га
БАРЛЫҒЫ
мың.га
24110,8
12

14.

ОБЛЫСТАҒЫ ЕЛДІ МЕКЕНДЕРДІҢ ЖАЙЫЛЫММЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ ЖАҒДАЙЫ
жайылыммен ішінара
қамтамасыз етілгені
№
1
1
2
3
4
5
6
7
8
жайылым жер
жетіспейтіні
жайылыммен қамтамасыз
етілгені
Аудан, қала атауы
2
Арал
Қармақшы
Қазалы
Жалағаш
Сырдария
Шиелі
Жаңақорған
Қызылорда қ.
Барлығы
елді мекен
саны
қажетті
көлемі,
мың га
елді мекен
саны
қажетті
көлемі,
мың га
елді мекен
саны
көлемі, мың га
3
4
5
6
7
8
6
4
8
11
3
32
44
56,5
75,8
74,2
18,2
1
4
6
4
4
5
4
100,6
82,4
221,5
126,1
106,5
129,8
28,1
268,7
28
795
23
14
17
3
6
11
10
2
86
785,3
417,5
474,8
49,4
104,3
278,6
106,9
33,7
2250,5
13

15.

2023 ЖЫЛҒА ЖЕР ҚАТЫНАСТАРЫ САЛАСЫ БОЙЫНША МІНДЕТТЕР
НЕГІЗГІ МІНДЕТТЕР
Елді мекендердегі тұрғындардың қосалқы
шаруашылығындағы мал бастарын жайылыммен
қамтемесыз ету іс-шараларын жүргізу
(жетіспейтіні - 27 %, қамтамасыз етілгені - 73 %)
Ұлытау облысынан жалға алынған 2,2 млн. га. аумақты
түбегейлі облыс теңгеріміне алу немесе жалға алу
мерзімін ұзарту жөніндегі шараларды ұйымдастыру
Үлестен құрылған ауыл шаруашылық
құрылымдарындағы жерге қатысты даулардың алдын
алу шаралары
Облыс бойынша жоспарланған 200 мың га.
пайдаланылмайтын және заңнаманы бұза отырып
пайдаланылатын жерлерді мемлекет меншігіне қайтару
жөніндегі жұмыстарды үйлестіру
(2022 ж жоспар 150 мың га, орындалғаны – 157,3 мың га, 104,8%)
Облыстағы барлық суармалы егістік жерлерге түгендеу
жұмыстарын жүргізу (соңғы рет 2009 жылы жүргізілген)
ШЕШУ ЖОЛДАРЫ
Пайдаланылмайтын мемлекетке қайтарылған және елді
мекен жанындағы бос жер учаскелерінен тұрғындардың
мал жайылымына ортақ пайдалану мақсатындағы
жерлерді бекіту
ҚР Үкіметіне және тиісті министрліктерге ұсыныстар енгізу
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігімен Заңнамаларға жер
үлесі мәселелеріне қатысты өзгерістер мен толықтырулар
енгізілу бағытындағы жұмыстарды жалғастыру.
Аудан, қала әкімдерімен бірлесіп тұрақты түрде түсіндірме
жұмыстарын және басқада іс-шараларды жүргізу
Қызылорда облысы бойынша жер ресурстарын басқару
департаменті және аудан, қала әкімдіктерімен бірлескен ісшараларды атқару
Облыс бюджетінен қажетті қаражат бөлу
14

16.

Агроөнеркәсіп кешені саласында 2023 жылға міндеттер
Бәсекеге қабілетті агроөнеркәсіптік кешен өнімін өндіруді қамтамасыз ету
Мемлекеттік қаржылық қолдау шараларын тиімді пайдалану, қолжетімділігін арттыру
Ауыл шаруашылығы дақылдарының орналастыру сызбасына сәйкес 192,4 мың гектарға
ауыл шаруашылығы дақылдарын орналастыруды ұйымдастыру
Мал басының тұрақты өсімін
және одан өндірілген өнім көлемін, асыл тұқымды
малдардың үлес салмағын арттыру
Инвестициялық құны 11,2 млрд. теңгені құрайтын
қосылуына ықпал жасау
16 инвестициялық
жобаны іске
Ауыл шаруашылығы
саласының тиімділігін жоғарылату мақсатында
ғылыми
жетістіктерді өндіріске енгізу үшін инновациялық жобаларды іріктеуді ұйымдастыру
«Ауыл халқының табысын арттыру жөніндегі жобаны масштабтау бойынша шағын
кредиттер беру» бюджеттік бағдарлама аясында ауыл тұрғындарына 2023 жылы - 3,0
млрд. теңге несие беру арқылы 300 тұрақты жаңа жұмыс орындарының ашылуына ықпал
жасау
АӨК өнімдерінің экспорт көлемін 51,7 млн. долларға, АӨК өнімдерінің жалпы экспортының
ішінде өнделген өнімдер экспортының үлесін 40 пайызға дейін жеткізуге ықпал жасау;
облыс әкімдігімен мүдделі тұлғаларға табысталған жер участкелерінің пайдалану мерзімі
аяқталуы жақындаған жер пайдаланушылардың өз өтініштері негізінде жер пайдалану
мерзімін ұзарту немесе мемлекет меншігіне қайтару.
16

17.

АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІН ДАМЫТУ БОЙЫНША НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР
Проблемалық мәселе
Қазіргі жағдайы
Шешу жолдары
П
Республика
өңірлеріндегі
әлеуметтіккәсіпкерлік корпорацияларын қажетті ақталған
күрішпен қамтамасыз ету үшін және ішкі
нарықтың күрішке жалпы қажеттіліктің 30%-ын
белгіленген бағада қамтамасыз ету.
Әлеуметтік дүкен көтерме сауда 355 теңге,
бөлшек сауда 360 теңгеден асырмай сату;
Сауда үйлерінде 372 теңгеден асырмай сату.
Күріш егу мен жинау жұмыстары көптеген
шығындарды талап етеді.
Шаруашылықтар
көктемде
жекелеген
инвесторлардан қарызға ақша алып, күзде
астықпен
төмен
бағада
қайтаруда
(фьючерспен).
Егерде көктемде егіске қажетті қаржының бір
бөлігін «Азық түлік корпорациясы» арқылы
алдын - ала алса шаруалар үшін, баға
тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін де тиімді
болар еді. Бұл механизм бидай өсіруші
аймақтарда бұрыннан қолданылып келеді.
Республика аумағында азық-түлік қауіпсіздігін
қамтамасыз ету мақсатында әлеуметтіккәсіпкерлік корпорациялары тарапынан 13,5
мың тонна ақ күрішті сатып алуға 5,0 млрд
теңгеге және өңірлердегі
ақталған күріш
қорын
қалаптастыру
үшін
«Азық-түлік
келісімшарт корпорациясы» ҰК» АҚ-мен ірі
күріш өндіруші құрылымдар арасында 13,5
мың тонна ақталған күрішке форвардтық
контракт жасау үшін 5,0 млрд. теңгеге жалпы
көлемі 27 мың тонна ақталған күрішке
барлығы
10,0
млрд.теңге
көлемінде
қаржыландыруды республикалық бюджет
есебінен жүргізу.
Субсидиялаудың
мемлекеттік
ақпараттық
жүйесіне (СМАЖ) көшуге байланысты qoldau.kz
субсидиялау жүйесінің жұмысы тоқтатылды.
Осыған байланысты, сыйақы мөлшерелерін
субсидиялау бағдарламасы бойынша АӨК
субъектілері қаңтар айына қаралған несие
қаржысын өз қаражаты есебінен
төлеуге
мәжбүр.
Бұл өз кезегінде,
шаруашылықтардың
қаржылық жағдайына кері әсерін тигізуде.
2022 жылдың аяғында барлығы 48,4 млн.
теңгеге
57
электрондық
өтінімдер
қабылданған.
Бұдан
бөлек,
қағида
талаптарына сәйкес, ақпан айына қаралған
несиенің
сыйақы
мөлшерлемелерін
субсидиялауға өтінім тапсыра алмай отыр.
СМАЖ жүйесін толыққанды іске қосылғанға
дейін аталған субсидия бойынша qoldau.kz
жүйесінің жұмысын жалғастыру.
2022
жылдың
аяғында
қабылданған
электрондық өтінімдер бойынша төлемді қағаз
түрінде жүргізу.
17

18.

АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІН ДАМЫТУ БОЙЫНША НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР
Проблемалық мәселе
Қазіргі жағдайы
Шешу жолдары
П
Бірегей тұқымдарды субсидиялау
ҚР АШМ 2020 жылғы 30 наурыздағы № 107
бұйрығының «Тұқым шаруашылығын
дамытуды субсидиялау» механизмдерінің
ұсынылатын жобасында элиталық тұқым
шаруашылықтарының сатып алынған бірегей
тұқымдарын субсидиялау қарастырылмаған
Ауыл
шаруашылығы
дақылдары
тұқымдарының егістік сапасына сараптама
жүргізуге қаржы бөлу
2021-2022 жылдары ауыл шаруашылығы
дақылдары тұқымдарын шаруашылықтар өз
қаражаты есебінен жүргізгендіктен, 2022
жылы
облыс бойынша себу дәрежесіне
жеткізілген тұқым 67 %-ды құрады.
Қолданыстағы
Қағидалардағы
бірегей
тұқымдарды
субсидиялауды қалдырып,
бірегей тұқымдарды субсидиялау.
«Тұқымдық және отырғызу материалының
сұрыптық және егістік сапасын анықтау»
бюджеттік
бағдарламасына
жергілікті
бюджеттен 24,3 млн.теңге қаражат бөлу
18

19.

АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІН ДАМЫТУ БОЙЫНША НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР
Проблемалық мәселе
Қазіргі жағдайы
Шешу жолдары
П
Облыста ет комбинатын салу
Жүн тері өңдеу цехтарын салу.
Сарысу өзенін суландыру
Жайылымдық жерлердегі жер асты суларын
зерттеу
Күту парағына түскен өтінімдерге қажет қаржы
Шаруашылық құрылымдары қолда бар
малдарын
өткізетін
ет
комбинатының
жоқтығынан малдарды Түркістан облысына
өткізуде.
Жүн тері өңдеу цехтарының болмауынан
жыл сайын 747,5 тн жүн мен 210,0 мың дана
терінің басым бөлігі өртеуге жіберілуде.
Сарысу өзені бассейнінде су деңгейінің
төмендеуінен Телікөл мен Ащыкөл көлдеріне
су жеткізілмеуінен жер асты су деңгейінің
төмен түсуінен құдықтар мен ұңғыма қазу
нәтиже бермеуде.
Жайылымдық
жерлердегі
жер
асты
суларының деңгейі төмендеп, малдарды
суғаруда проблемалар туындауда.
2022 жылы мал шаруашылығын дамытуға
3 910 087,3 мың теңге қаржы бөлініп,
толығымен игерілді. Дегенмен күту парағына
477,0 млн. ға өтінім түсті
Облыста қуаттылығы 5,0 мың тонна болатын
ет комбинатын инвесторлар арқылы салу
қажет
Жүн тері өңдеу цехтарын салуға инвестор
тартылған жағдайда жүн тері өндірісін
дамытуға мүмкіндік болады.
ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар
министрлігі арқылы Сарысу өзеніне берілетін
жылдық су лимитінің 30-40% Қызылорда
облысына бөлу қажет.
Жайылымдық жерлердегі жер асты суларын
зерттеу, су шығару құрылыстарын салу және
оны пайдаланумен айналысатын арнайы
құрылым қажет.
Күту парағына түскен өтінімдерге бюджеттен
қосымша 477,0 млн. теңге қаржы бөлуді қажет
етеді.
19

20.

АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІН ДАМЫТУ БОЙЫНША НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР
Проблемалық мәселе
Қазіргі жағдайы
Шешу жолдары
П
Ауыл шаруашылығы жануарларының аналық
басына
жұмсалған
жем-шөп
құнын
субсидиялауға қаржы бөлу.
2022 жылы мал шаруашылығын дамытуға
3 910 087,3 мың теңге қаржы бөлінді.
Жергілікті бюджеттің тапшылығына орай мал
азығы
құнын
субсидиялауға
қаржы
қаралмады.
Дегенмен, 2022 жылы Республиканың 7
облысы мал азығы құнын субсидиялауға
қаржы бөлген.
Осыған орай шаруашылықтар тарапынан
ағымдағы
жылы
мал
азығы
құнын
субсидиялауға қаржы қарастыруды сұрауда.
Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды,
мал шаруашылығы өнімінің өнімділігін және
өнім
сапасын
арттыруды
субсидиялау
қағидасына сәйкес, ауыл шаруашылығы
малдарының басын аман сақтау мақсатында
мал азығына жұмсалған шығындар құнын
арзандатуға 4,0 млрд. теңге қаржыны
жергілікті бюджеттен бөлуді қажет етеді.
Сұратылған қаржы бөлінгенде 71,6 мың бас
МІҚ-тің, 238,6 мың бас қойдың, 26,1 мың бас
жылқының, 6,8 мың бас түйенің аналық
бастарына субсидия төленетін болады.
Солтүстік облыстардан
вагондар қарастыру.
2022 жылдың қараша айынан бері сатып
алынған жемді облысқа жеткізуге мүмкіндік
болмауда.
Солтүстік облыстардан шаруалар тарапынан
жем сатып алынып, облысқа вагондармен
жеткізу үшін қиындықтар туындап, ҚТЖ арқылы
вагон бөлу бойынша көмек сұрауда. Осыған
орай, ҚТЖ арқылы вагон бөлу қажеттілігі
туындауда.
жем
тасымалдауға
20

21.

АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІН ДАМЫТУ БОЙЫНША НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР
Проблемалық мәселе
Қазіргі жағдайы
Шешу жолдары
П
Бүгінгі таңда ауыл шаруашылығы мақсатында
қолданылатын тіркемелі және аспалы техника
және жабдықтардың есебі жүргізілмейді
Бүгінгі күні ауыл шаруашылығы техникаларын
мемлекеттік тіркеу (ГРСТ базасы) арқылы
жүргізіледі, бірақ бұл базаға мемлекеттік
тіркеу нөмірі табысталатын техникалар ғана
тіркеледі.
Инвестициялық субсидиялау бағдарламасы
бойынша а/ш техникалары субсидияланады.
Дегенмен
осыған
дейін
субсидиялау
жұмыстары жүргізілген«Qoldau» порталындада
2023 жылдан бастап енгізілетін «СМАЖ»
жүйесіндеде
тіркемелі
және
аспалы
техникаларды субсидиялауға өтінім тапсырған
кезде, оның зауыттық нөмірін көрсететін
функция жоқ.
Ағымдағы жылы басқарма мамандарына
«СМАЖ» жүйесі бойынша оқыту жүргізілген
уақытта, бұл мәселе ұсыныс ретінде
айтылды.
Осы орайда, тіркемелі және аспалы техника
және
жабдықтарды
зауыттық
нөмірлері
бойынша
тіркейтін
мемлекеттік
базаны
қалыптастыру қажет.
2023 жылдан бастап енгізілетін «СМАЖ»
жүйесінде
тіркемелі
және
аспалы
техникаларды субсидиялауға өтінім тапсыру
барысында
зауыттық
нөмірін
көрсететін
функция орнату және тіркемелі және аспалы
техникаларды
тіркейтін
база
калыптастырылған
жағдайда,
«СМАЖ»
жүйесімен интеграциялау жұмыстарын жүргізу
қажет.
21

22.

АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІН ДАМЫТУ БОЙЫНША НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР
Проблемалық мәселе
Қазіргі жағдайы
Шешу жолдары
П
Жер үлесі мәселелері
2022 жылы 14 шаруашылықта мәселе
туындаған, облыс әкімінің тапсырмасына
сәйкес жұмысшы топтар құрылып,
тиісті
шаралар атқарылды.
2022
жылы
қабылданған
шаралардың
нәтижесінде 4 шаруашылықта («Тұрмағанбет
Жер» ЖШС, «Түгіскен жер» ЖШС, «Шаған
Жер» ЖШС, «Сәрке батыр» ЖШС) мәселе
шешімін тапқан.
Бүгінгі таңда 5 шаруашылықта мәселе сот
тәртібімен қаралуда («Жамбыл 2030» ЖШС,
«Тоқмағамбетов жер» ЖШС, «Байсын» ш/қ,
«Досбол би» ЖШС, «Мәді қажы» ЖШС).
5
шаруашылық
бойынша
түсіндірме
жұмыстары тұрақты жүргізілуде, мәселелер
сот тәртібінде шешілуге жатады («Сәрсен»
ш/қ, «С.Сейфуллин» ЖШС, «Мағжан и К»
ЖШС, «Сәрсен» ш/қ, «Достық Жер МК»).
Қазіргі
таңда
шаруашылықтардың
барлығында түсіндірме шаралары жүргізілді,
ахуал тұрақты.
Мәселелер бақылауда.
Даулы мәселелердің алдын-алу мақсатында облыс әкімінің
тапсырмасына
сәйкес
«Қызылорда
облысындағы
жер
мәселесіне байланысты туындаған наразылықтардың алдын
алу бағытында жүргізілетін іс-шаралардың кешенді жоспары»
және «Облыста жер дауына байланысты резонансты жағдай
туындаған кезде мемлекеттік органдардың жедел және
ақпараттық әрекет ету алгоритмі» бекітілген.
Сондай-ақ,
Әкімдікпен
Үкіметке,
Ауыл
шаруашылығы
министрлігіне
қолданыстағы заңнамаларға
төмендегідей
өзгерістер мен толықтырулар енгізу ұсынылды:
1.
Үлескерлердің
жер
үлесі
есебінен
құрылатын
шаруашылықтардың негізгі құжаты болып табылатын ауыл
шаруашылығы кәсіпорындарының жарғыларын, құрылтай
шарттарының типтік үлгілерін бекіту; Оның ішінде:
1.1. Жыл сайын үлесшілер реестрін жүргізіп, «Азаматтарға
арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының дерекқорына
тіркеу;
1.2. Дивиденд мөлшерін нақты белгілеу;
1.3. Құрылтай шартында көзделген міндеттер орындалмаған
жағдайда шаруашылық басшысының жауаптылығын белгілеу.
2. Шаруа қожалықтары үшін басқару қызметін реттеу және
ашықтығын қамтамасыз ету бойынша нормативтік актілерді
қабылдау;
3. Үлесшілердің құқықтарының сақталуына бақылау жасау
функциясын белгілі бір мемлекеттік органға бекіту;
4.
Үлесшілер
құрамынан
бөлініп
шыққысы
келетін
үлескерлердің жер учаскесін бөліп шығу мәселесін, оның ішінде
сот тәртібімен қарау процесін барынша оңтайландыру.
22