Артиллерияны жауынгерлік қолдану

1.

Қ.И.Сатбаев атындағы ҚазҰТЗУ
Әскери істер институты
Цикл
«Артиллерияны жауынгерлік қолдану»
1

2.

Институт военного дела
КазНИТУ им. К.Сатпаева
Цикл
«Боевое применение артиллерии»
2

3.

Академиялық тәртіп
«Әскери-техникалық
дайындық»
2-тақырып: «Артиллериялық құрылғылар»
1-сабақ: «Артиллериялық батареяның, дивизияның
штаттық артиллериялық құрылғылары»
3

4.

Учебная дисциплина
«Военно-техническая
подготовка»
Тема 2: «Артиллерийские приборы»
Занятие 1: «Штатные артиллерийские приборы
артиллерийской батареи, дивизиона»
4

5.

Әскери-техникалық дайындық
Оқу сұрақтары:
1. Артиллериялық құрылғылардың классификациясы.
2. Оптикалық құрылғылардың негізгі сипаттамалары.
3. Бөлімшедегі құрылғыларды тексеру және сынау,
оптикалық құрылғыларды сақтау және
консервациялау, оларды тасымалдау ережелері.
4. Дүрбі, перископиялық артиллериялық буссольдің
тағайындалуы, пайдалану сипаттамалары,
жиынтығы және құрылғысы, оларды жұмысқа
дайындау тәртібі.
5

6.

Военно-техническая подготовка
Учебные вопросы:
1. Классификация артиллерийских приборов.
2. Основные характеристики оптических приборов.
3. Осмотр и проверка приборов в подразделении,
хранение и сбережение оптических приборов,
правила их транспортировки.
4. Назначение, тактико-технические характеристики,
комплект и устройство бинокля, перископической
артиллерийской буссоли, порядок подготовки их к
работе.
6

7.

Әскери-техникалық дайындық
1-сұрақ.
«Артиллериялық құрылғылардың
классификациясы»
7

8.

Военно-техническая подготовка
Вопрос 1.
«Классификация артиллерийских
приборов»
8

9.

Әскери-техникалық дайындық
Артиллериялық құрылғылар - қазіргі артиллериялық
техниканың ең маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.
Құралдарсыз қазіргі заманғы ұрыстың тез өзгеретін
жағдайында артиллериялық атыстарды дайындау және
басқару мүмкін емес.
Мақсатқа жету үшін қысқа мерзімде бірқатар күрделі
міндеттерді шешу қажет:
- нысананы табу және оның координаттарын анықтау;
- түсіру үшін бастапқы мәліметтерді дайындау;
- қаруды нысанаға бағыттау;
- атысты бақылау және нысанаға атудың соңғы нәтижелерін
анықтау.
Бұл міндеттердің барлығы әртүрлі артиллериялық
құрылғылардың көмегімен шешіледі.
9

10.

Военно-техническая подготовка
Артиллерийские приборы являются важнейшей
составной частью современной артиллерийской техники.
Без приборов невозможно подготовить огонь артиллерии и
управлять им в быстроизменяющейся обстановке
современного боя.
Чтобы поразить цель необходимо в кратчайший срок
решить ряд сложных задач:
- обнаружить цель и определить её координаты;
- произвести подготовку исходных данных для стрельбы;
- навести орудие в цель;
- контролировать пристрелку и определять конечные
результаты стрельбы по цели.
Все эти задачи решаются при помощи различных
артиллерийских приборов.
10

11.

Әскери-техникалық дайындық
Артиллериялық құрылғыларды жіктеу әртүрлі
критерийлер бойынша жүзеге асырылуы
мүмкін:
I) Артиллерия түріне жататындығы бойынша –
құрылғылар:
- құрлықтық
- зениттік
- танктік
- авиациялық
-теңіз артиллериясы
2) Іс-әрекет принципі бойынша:
- механикалық құрылғылар
- оптикалық құрылғылар
- түнде көретін құрылғылар
11

12.

Военно-техническая подготовка
Классификацию артиллерийских приборов
можно провести по различным признакам:
I) По принадлежности к виду артиллерии - приборы к:
- наземной
- зенитной
- танковой
- авиационной
-морской артиллерии
2) По принципу действия:
- механические приборы
- оптические приборы
- приборы ночного видения
12

13.

Әскери-техникалық дайындық
Құрлықтық артиллериялық оптикалық құрылғылар
тағайындалуына байланысты мыналарға бөлінеді:
- бақылау құрылғылары;
- бастапқы мәліметтерді анықтауға арналған құрылғылар;
- өрт бақылау құрылғылары;
- қаруларды көздеу құрылғылары;
- топографиялық жұмыстарға арналған құрылғылар.
13

14.

Военно-техническая подготовка
Оптические приборы наземной артиллерии в зависимости
от их назначения подразделяются на:
- приборы наблюдения;
- приборы для определения исходных данных;
- приборы управления огнём;
- приборы для наводки орудий;
- приборы для топографических работ.
14

15.

Әскери-техникалық дайындық
1. Бақылау құрылғылары ұрыс даласындағы нысаналарды табу
және зерттеу, нысананы белгілеу, бұрыштар мен қашықтықты
өлшеу, артиллериялық атыстарды түзету үшін қолданылады.
Оларға
мыналар
жатады:
бинокль,
стереотрубы,
перископтар.
2. Бастапқы деректерді анықтауға арналған құрылғылар
бағыттардың азимутын анықтауға, бағдарлайтын қарулар мен
құрылғылар,
бұрыштар
мен
қашықтықтарды
өлшеуге,
топографиялық-геодезиялық
анықтамаларды
жүргізуге
арналған. Оларға: компас, қашықтық өлшеуіштер (ДС-1, ДС2, ДАК-2 , т.б.), теодолит және басқа құрылғылар жатады.
15

16.

Военно-техническая подготовка
1. Приборы наблюдения служат для отыскания и изучения
целей на поле боя, целеуказания, измерения углов и
дистанций, корректирования артиллерийского огня. К ним
относятся: бинокли, стереотрубы, перископы.
2. Приборы для определения исходных данных
предназначены для определения азимутов направлений,
ориентирования орудий и приборов, для измерения углов и
расстояний, выполнения топогеодезической привязки. К ним
относятся: буссоль, дальномеры (ДС-1, ДС-2, ДАК-2 и др.),
теодолит и др. приборы.
16

17.

Әскери-техникалық дайындық
3. Атыс кезіндегі бастапқы мәліметтерді анықтау үшін өрт бақылау
құрылғылары қолданылады. Оларға әртүрлі механикалық өрт
бақылау құрылғылары (ПУО-7, ПУО-3М, ПУО-9, АК-3), сондай-ақ
оптикалық құрылғылар (дүрбі, компас, стереотрубалар және
бұрышты өлшейтін торлары бар басқа құрылғылар) жатады.
4. Қаруларды көздеу құрылғылары зеңбіректерді нысанаға тікелей
және жанама бағыттау үшін қолданылады. Оларға механикалық
көздеуіштер (С71-40; Д-726, М-30Ц), оптикалық көздеуіштер (ОП4М40; ОП4М-45, ОП-5, түнгі көру құрылғылары, АПН-6, АПН-5) және
панорамалар (ПГ-1, ПГ-1М, ПГ-2, ПГ-2М).
5. Топографиялық жұмыстарға арналған құрылғылар картада немесе
планшетте нысаналарды, бағдарларды және артиллериялық ұрыс
құрамаларын салу үшін қолданылады. Бұларға дәл бұрышты
өлшейтін оптикалық аспаптар: теодолиттер, сонымен қатар кейбір
17
жағдайларда компас және стереотрубалар жатады.

18.

Военно-техническая подготовка
3. Приборы управления огнём служат для определения
исходных данных при стрельбе. К ним относятся различные
механические приборы управления огнём (ПУО-7, ПУО-3М,
ПУО-9, АК-3), а также оптические приборы (бинокли, буссоль,
стереотрубы и др. приборы с углоизмерительными сетками).
4. Приборы для наводки орудий служат для прямой и
непрямой наводки орудий в цель. К ним относятся
механические прицелы (С71-40; Д-726, М-30Ц), оптические
прицелы (ОП4М-40; ОП4М-45, ОП-5, приборы ночного видения,
АПН-6, АПН-5) и панорамы (ПГ-1, ПГ-1М, ПГ-2, ПГ-2М).
5. Приборы для топографических работ служат для
нанесения целей, ориентиров и боевых порядков артиллерии на
карту или планшет. К ним относятся точные
углоизмерительные оптические приборы: теодолиты, а
также в отдельных случаях буссоли и стереотрубы.
18

19.

Әскери-техникалық дайындық
2-сұрақ
«Оптикалық құрылғылардың негізгі
сипаттамалары»
Оптикалық құрылғылардың негізгі сипаттамалары::
- ұлғайту (немесе қысқарту);
- көру сызығы;
- кіреберіс көзінің диаметрі (кіреберіс оқушысы);
- шығу көзінің (шығу көзінің) диаметрі;
- сыртқа шығатын қарашықты алып тастау;
- разрешающая способность
- пластичность;
- перископичность.
19

20.

Военно-техническая подготовка
Вопрос 2.
«Основные характеристики
оптических приборов»
Основными характеристиками оптических приборов
являются:
- увеличение ( или краткость );
- поле зрения;
- диаметр входного зрачка (входной зрачок);
- диаметр выходного зрачка (выходной зрачок);
- удаление выходного зрачка;
- разрешающая способность;
- пластичность;
- перископичность.
20

21.

Әскери-техникалық дайындық
Үлкейту – оптикалық аспаптардың негізгі қасиеті. Үлкейту деп
құрылғы арқылы көрінетін объектінің суретінің өлшемінің сол
объектінің қарапайым көзбен көргендегі суретінің өлшеміне
қатынасын айтады.
Көру өрісі - құрылғыға көрінетін кеңістік бөлігі. Ол градуспен
немесе гониометрлік бөліммен көрсетіледі.Өйткені ұлғайту
болып табылады, онда көру өрісі, яғни.үлкейту неғұрлым
жоғары болса, көру өрісі соғұрлым аз болады.
Кіру қарашығының диаметрі (кіреберіс көз қарашығы) құрылғыға жарық сәулелерінің түсуін шектейтін құрылғы
линзасындағы ең кішкентай тесік. Ол миллиметрмен өлшенеді
және әдетте аспаптарда (B8 x 30) көрсетіледі.
21

22.

Военно-техническая подготовка
Увеличение – основное свойство оптических приборов. Под
увеличением понимают отношение величины изображения
предмета, видимого в прибор, к величине изображения того же
предмета при наблюдении его невооруженным глазом.
Полем зрения называется часть пространства, видимая в
прибор. Выражается в градусах или делениях угломера.
Так как увеличение , то поле зрения , т.е.
чем больше увеличение, тем меньше поле зрения.
Диаметр входного зрачка (входной зрачок) – наименьшее
отверстие в объективе прибора, ограничивающее поступление
световых лучей в прибор. Измеряется в миллиметрах и обычно
обозначается на приборах (Б8 х 30).
22

23.

Әскери-техникалық дайындық
Шығу көзінің диаметрі (шығу көзінің қарашығы) - бұл
құрылғының бүкіл оптикалық жүйесімен берілген және аспап
окулярынан шығатын сәулелер шоғының ең кіші көлденең
қимасы жазықтығында алынған кіреберіс қарашығының кескіні.
Миллиметрмен өлшенеді.
Шығатын қарашықты алып тастау – бұл окулярдың соңғы
линзасынан шығатын көз қарашығының жазықтығына дейінгі
қашықтық.
Аспаптың көру аймағын толық пайдалану үшін аспап арқылы
бақылау кезінде көздің қарашығын шығатын қарашықтың
жазықтығымен біріктіру қажет. Егер бұл шарт орындалмаса, көру
өрісінің бір бөлігі кесіледі. Көздің дұрыс орналасуын қамтамасыз
ету үшін құрылғылардың окулярлары көзді қабықшалармен
немесе резеңке көзілдіріктермен жабдықталған, бұл көзді
құрылғыға ең тиімді қашықтықта жеткізуге мүмкіндік береді. 23

24.

Военно-техническая подготовка
Диаметром выходного зрачка (выходным зрачком) называется изображение входного зрачка, даваемое всей
оптической системой прибора и получаемое в плоскости
наименьшего поперечного сечения пучка лучей, выходящих из
окуляра прибора. Измеряется в миллиметрах.
Удалением выходного зрачка - называется расстояние от
последней линзы окуляра до плоскости выходного зрачка.
Для полного использования поля зрения прибора необходимо
при наблюдении в прибор совмещать зрачок глаза с плоскостью
выходного зрачка. При несоблюдении этого условия часть поля
зрения будет срезаться. Для обеспечения правильного
расположения глаза окуляры приборов снабжаются глазными
раковинами или резиновыми наглазниками, позволяющими
подвести глаз к прибору на наивыгоднейшее расстояние. 24

25.

Әскери-техникалық дайындық
Разрешающая способность – телескоптағы суреттері бөлек
болатын бақыланатын объектінің екі қашықтағы нүктесі
арасындағы ең кіші бұрыш. Секундтармен көрсетілген.
Құрылғының линзасының кіреберіс қарашығының үлкейтуі және
диаметрі неғұрлым үлкен болса, оның ажыратымдылығы
соғұрлым жоғары болады.
Пластичность - бұл бақылаушыға құрылғыда қарастырылатын
кеңістіктің тереңдігі мен рельефін сезіну үшін құрылғының
қасиеті.
Икемділікке бинокулярлық құрылғылар ие, яғни бір уақытта екі
көзбен бақылауға арналған.
Перископичность - бұл баспананың артында бақылауға
болатын құрылғының қасиеті. Ол аспаптың кіріс ортасы мен
окулярдың оптикалық осі арасындағы тік қашықтықпен
25
сипатталады.

26.

Военно-техническая подготовка
Разрешающая способность - наименьший угол между двумя
удаленными точками наблюдаемого предмета, изображения
которых в зрительной трубе получается раздельными.
Выражается в секундах.
Чем больше увеличение и диаметр входного зрачка объектива
прибора, тем выше его разрешающая способность.
Пластичностью - называется свойство прибора давать
наблюдателю ощущение глубины и рельефности
рассматриваемого в прибор пространства.
Пластичностью обладают приборы бинокулярные,
т.е.предназначенные для наблюдения двумя глазами
одновременно.
Перископичностью называется свойство прибора, при котором
возможно наблюдение из-за укрытия. Она характеризуется
расстоянием по вертикали между центром входного отверстия
26
прибора и оптической осью окуляра.

27.

Әскери-техникалық дайындық
3-сұрақ
«Блоктағы құрылғыларды тексеру
және қарау, оптикалық құрылғыларды
сақтау және консервациялау, оларды
тасымалдау ережелері».
27

28.

Военно-техническая подготовка
Вопрос 3.
«Осмотр и проверка приборов в
подразделении, хранение и
сбережение оптических приборов,
правила их транспортировки».
28

29.

Әскери-техникалық дайындық
Артиллериялық оптикалық құрылғыларды тексеру олардың
техникалық жай-күйін анықтау және жөндеуді қажет ететін
құрылғыларды анықтау, сондай-ақ пайдалану құжаттамасының
дұрыс сақталуын, тазалығы, сақталуын және жүргізілуін тексеру
мақсатында жүргізіледі.
Артиллериялық оптикалық құрылғы келесі ретпен
тексеріледі:
1. ПП-ден БП-ге көшіру;
2. Жинақты тексеру;
3. Сыртын тексеру;
4. Оптиканы тексеру;
5. Механизмдерді тексеру;
6. Сәйкестікті тексеру;
7. БП-дан ПП-ге ауыстыру.
29

30.

Военно-техническая подготовка
Осмотр артиллерийских оптических приборов производится с
целью определения их технического состояния и выявления
приборов, требующих ремонта, а также для проверки
правильности хранения, ухода, сбережения и ведения
эксплуатационной документации.
Артиллерийский оптический прибор осматривается в
следующей последовательности:
1. Перевод из ПП в БП;
2. Осмотр комплекта;
3. Наружный осмотр;
4. Осмотр оптики;
5. Проверка механизмов;
6. Проверка юстировки;
7. Перевод из БП в ПП.
30

31.

Әскери-техникалық дайындық
Жинақты тексеру
Құрылғылар жинағын тексеру кезінде ол тексеріледі:
- буып-түйетін қорапта (қорапта) немесе пішінде бар тізімдемеге
сәйкес жиынтықтағы барлық заттардың болуы;
- орау қорапшасындағы жинақ заттарының жағдайы мен жұмысқа
жарамдылығы және оларды жабық қақпақпен бекіту сенімділігі.
Жинақтың жетіспейтін элементтеріне жол берілмейді. Жабық
орауыш қорапта тұрған құрылғы тұрақсыз болмауы керек, ал
жиынтықтағы заттар розеткаларынан түсіп кетпеуі керек.
Құрылғылар жиынтығының ақауы негізінен ағымдағы
жөндеумен жойылады, яғни. бөлімдер мен бөлімшелердің
күштері.
31

32.

Военно-техническая подготовка
Осмотр комплекта
При осмотре комплекта приборов проверяется:
- наличие всех предметов комплекта в соответствии с описью,
имеющейся в укладочном ящике (футляре) или в формуляре;
- состояние и исправность предметов комплекта в укладочном
ящике и надежность их крепления при закрытой крышке.
Отсутствие предметов комплекта не допускается. Прибор,
находящийся в закрытом укладочном ящике, не должен иметь
шаткость, а предметы комплекта не должны выпадать из своих
гнезд.
Неисправность комплекта приборов в основном
устраняются текущим ремонтом, т.е. силами подразделений
и частей.
32

33.

Әскери-техникалық дайындық
Сыртқы емтихан
Сыртқы тексеру кезінде мыналарды тексеру қажет:
- құрылғылардың сыртқы беттерінің күйі (декоративті және
коррозияға қарсы жабындардың тазалығы мен жағдайы);
- ойықтардың болуы, бөлшектердің майысу, корпустың тұтастығы
және олардың герметикалығы;
- бұрандаларды, қысқыш сақиналарды және басқа бөлшектерді
бұрап алуға немесе бұрап алуға тыйым салынған кезде сыртқы
бөлшектердің болуы, жағдайы және бекітілуі;
- штрихтар мен сандарды нақыштауда сыртқы шкалалардың
жағдайы және толтырғыштың (бояу) болуы;
- кептіру патрондарының жағдайы.
Құрылғылардың жұмысына кедергі келтіретін және оптикалық
жүйелер орнатылған корпустардың герметикалығын бұзатын
бөлшектердің болмауы, корпустардың және басқа бөлшектердің
зақымдалуына жол берілмейді.
33

34.

Военно-техническая подготовка
Наружный осмотр
При наружном осмотре нужно проверить:
- состояние наружных поверхностей приборов (чистота и
состояние декоративных и антикоррозийных покрытий);
- наличие вмятин, изгиба деталей, целостность корпуса и их
герметичность;
- наличие, состояние и крепление наружных деталей, при этом
запрещается довинчивать или вывинчивать винты, зажимные
кольца и другие детали;
- состояние наружных шкал и наличие заполнителя (краски) в
гравировке штрихов и цифр;
- состояние патронов осушки.
Отсутствие деталей, повреждения корпусов и других
деталей, мешающие работе с приборами и нарушающие
герметичность корпусов, в которых установлены оптические
34
системы, не допускаются.

35.

Әскери-техникалық дайындық
Оптиканы тексеру
Оптиканы зерттеген кезде оптикалық бөліктердегі
ақауларды анықтауға болады, олар 3 топқа бөлінеді:
өндірістік ақаулар, әртүрлі ластанулар, зақымданулар.
Өндірістік ақауларға шыныдағы ауа көпіршіктері, бөртпелер
және сызаттар жатады.
Оптиканың ластануы шаң бөлшектерінің нөсері, лак, металл
стружкалар және майдың дақтары, дақтар және т.б.
Оптикалық бөліктердің зақымдалуына айналу, жарықтар,
жабысу, айналар мен призмалардың шағылыстыратын
қабатының ыдырауы, , сыртқы оптикадағы сызаттар мен ойықтар
және ондағы шағылысқа қарсы қабаттың тозуы жатады.
Егер оптикалық бөліктерде бақылау мен жұмыс істеуге
кедергі келтіретін ақаулар болса, құрылғыны күрделі жөндеуге
жіберу керек.
35

36.

Военно-техническая подготовка
Осмотр оптики
При осмотре оптики могут быть обнаружены дефекты оптических
деталей, которые подразделяются на 3 группы:
производственные дефекты, загрязнения различного рода,
повреждения.
К числу производственных дефектов относятся пузырьки
воздуха в стекле, сыпи, заматованные отколы и царапины.
Загрязнения оптики бывают в виде осыпки частиц пыли,
уплотнительной замазки, лака, металлических стружек и т.д., налетов,
подтеков смазки, пятен и т.п.
К числу повреждений оптических деталей относятся отколы,
трещины, расклейка, разложение отражающего слоя зеркал и призм,
выкрашивание заполнения штрихов сетки, царапины и выколы на
наружной оптике и потертость просветляющего слоя на ней.
При наличии дефектов оптических деталей, мешающих
наблюдению и работе, прибор подлежит отправке в капитальные
ремонт.
36

37.

Әскери-техникалық дайындық
Механизмді тексеру
Өлшеу (оқу) механизмдерінде жүріс және өлі жүріс
тексеріледі , реттеуші (бағыттаушы) механизмдерде - жүріс
және қалдық тұрақсыздық, қосалқы механизмдерде - ақаусыз
жұмыс тексеріледі.
Механизмдердің жұмысындағы ақауларды олардың сипатына
және механизмдердің күрделілігіне байланысты жою ағымдағы
немесе күрделі жөндеу арқылы жүзеге асырылады.
37

38.

Военно-техническая подготовка
Проверка механизмов
В измерительных (отсчетных) механизмах проверяется ход и
мертвый ход, в установочных (наводящих) – ход и остаточная
шаткость, во вспомогательных – безотказность действия.
Устранение неисправностей механизмов в зависимости от
их характера и сложности механизмов производится текущим
или капитальным ремонтом.
38

39.

Әскери-техникалық дайындық
Сәйкестікті тексеру
Оптикалық аспаптардың туралануын тексеру кезінде оптикалық
жүйенің деңгейлерінің, шкалаларының және бөліктерінің дұрыс
орналасуы тексеріледі.
Соққылардың, сілкіністердің және басқа себептердің әсерінен
оптикалық бөліктер белгіленген орындардан шығып кетуі мүмкін,
содан кейін тордың қисаюы, кескіннің қисаюы, тордың
параллаксы, кескіннің еселенуі, көру сызығының вертикальдан
жылжуы және т.б. сияқты типтік ақаулар құрылғыда пайда болуы
мүмкін.
Қателік әдетте күрделі жөндеу арқылы жойылады.
39

40.

Военно-техническая подготовка
Проверка юстировки
При проверке юстировки оптических приборов проверяется
правильность положения уровней, шкал и деталей
оптической системы.
Под воздействием ударов, сотрясений и других причин
оптические детали могут сместиться из установленных
положений и тогда в приборе могут возникнуть такие
характерные неисправности, как наклон сетки, наклон
изображения, параллакс сетки, двоение изображения, увод
линии визирования от вертикали и т.д.
Разъюстировка, как правило, устраняется капитальным
ремонтом.
40

41.

Әскери-техникалық дайындық
Жинау тәртібі, тасымалдау ережелері
Оптикалық құралдар әдетте әртүрлі орталарда далада
қолданылады және жиі атмосфераның ең қолайсыз өзгерістеріне
ұшырайды. Мұның бәрі құрылғыларды әсіресе мұқият сақтауды
және оларды дұрыс қарауды талап етеді.
Тексеру кезінде мұқият тексеру керек:
- құралдың барлық бөліктерінің жұмысқа жарамдылығы;
- бұрандалар мен көздеу барабандарының бірқалыпты жүруі;
- деңгейлі ампулаларды сақтау;
- сызаттар,ойықтар жоқтығы;
-торды, жіптерді, құбырды және монокулярды дұрыс орнату;
- линзаның және окулярдың жағдайы, кескіндердің анықтығы мен
туралығы;
- штатив пен үшаяқтың жұмысқа жарамдылығы, оларға
құрылғыларды орнатудың тұрақтылығы;
41
-керек-жарақтардың толық жиынтығы.

42.

Военно-техническая подготовка
Порядок укладки, правила транспортировки
Оптические приборы, как правило, применяют в полевых условиях
в разнообразной обстановке и часто подвергают влиянию самых
неблагоприятных атмосферных изменений. Все это требует особо
бережного хранения приборов и правильного обращения с ними.
При осмотре надо тщательно проверить:
- исправность всех частей инструмента;
- плавность хода винтов и барабанов наводки;
- сохранность ампул уровней;
- отсутствие царапин, вмятин, зазубрин;
- правильность установки сетки, нитей, трубы и монокуляра;
- состояние объектива и окуляра, четкость и резкость изображений;
- исправность штатива и треноги, устойчивость установки на них
приборов;
- комплектность принадлежностей.
42

43.

Әскери-техникалық дайындық
Жинау тәртібі, тасымалдау ережелері
Барлық құрылғылар жаңбырдан қорғалуы керек. Жоғары
температура өлшеу дәлдігіне теріс әсер етеді. Сондықтан
құрылғыларды жылу мен күн сәулесінің тікелей көздерінен қорғау
қажет. Жұмыс кезінде кенет қозғалыстар мен күш-жігерге жол
бермеңіз. Нысандарды дәл көздеу барабандар мен бұрандаларды
сағат тілімен бұру арқылы аяқталуы керек. Жұмыс кезінде құрылғыны
темір және болат заттардан 10 м жақын емес жерде орналастырыңыз.
Құрылғының барлық сыртқы бөліктерін құрғақ шүберекпен тазалау
керек. Оптикалық бөліктердің сыртқы беттерін жұмсақ шүберекпен
немесе фланельмен сүрту керек. Құрылғының металл бөліктерін сүйек
немесе машина майымен майлау ұсынылады. Құрылғыны дымқыл
бөлмеде және жылыту құрылғыларының жанында ұстамаңыз.
Тасымалдау алдында құрылғыларды мықтап бекіту және өткір
соққылардан қорғау қажет. Оларды автокөлік корпустарында қараусыз
тасымалдауға болмайды.
43

44.

Военно-техническая подготовка
Порядок укладки, правила транспортировки
Все приборы следует оберегать от воздействия осадков. Высокая
температура неблагоприятна влияет на точность измерений.
Поэтому надо защищать приборы от непосредственных источников
тепла и солнечных лучей. При работе нельзя допускать резких
движений и усилий. Точную наводку на предметы следует
заканчивать вращением барабанов и наводящих винтов по ходу
часовой стрелки. Во время работы ставить прибор не ближе 10 м от
железных и стальных предметов.
Все внешние детали прибора должны быть вычищены сухой
тряпкой. Наружные поверхности оптических деталей следует
протереть мягкой байкой или фланелью. Металлические части
прибора рекомендуется смазывать костяным или машинным
маслом. Нельзя держать прибор в сыром помещении и вблизи
нагревательных приборов. Перед транспортировкой надо прочно
закреплять и предохранять приборы от резких толчков и ударов.
44
Нельзя перевозить их без присмотра в кузовах автомобилей.

45.

Әскери-техникалық дайындық
4 сұрақ.
«Дүрбі, перископиялық артиллериялық
буссольдің тағайындалуы, пайдалану
сипаттамалары, жиынтығы және
құрылғысы, оларды жұмысқа дайындау
тәртібі».
45

46.

Военно-техническая подготовка
Вопрос 4.
«Назначение, тактико-технические
характеристики, комплект и устройство
бинокля, перископической артиллерийской
буссоли, порядок подготовки их к работе».
46

47.

Әскери-техникалық дайындық
Дүрбі қарулы күштердің барлық бөлімшелері үшін негізгі
бақылау құралы болып табылады және ол мына
жағдайларға арналған:
- ұрыс алаңын бақылау;
- нысананы табу және зерттеу;
- көлденең және тік бұрыштарды өлшеу;
-түсіру реттеулері.
Ал В санатты дүрбілер, бұдан басқа, түнгі көру
құрылғыларының жиынтығында (нысандау) және түнгі уақытта
автомобильдерді (цистерналарды) түнде жүргізуде
қолданылатын инфрақызыл прожекторларды бақылау және
барлау үшін арналған.
47

48.

Военно-техническая подготовка
Бинокль является основным наблюдательным прибором
для всех родов войск и предназначен:
- для наблюдения за полем боя;
- отыскания и изучения целей;
- измерения горизонтальных и вертикальных углов;
- корректирования стрельбы.
А бинокли категории Би, кроме того, предназначены для
наблюдения и разведки инфракрасных прожекторов
применяемых в комплекте приборов ночного видения
(прицеливания) и ночного вождения автомобилей (танков) в
ночное время.
48

49.

Әскери-техникалық дайындық
Негізгі техникалық деректер:
№
п/п
Характеристики
Б-6х30
Б-8х30
Б-12х42
Б1.
Үлкейту
6x
8x
12x
2.
Көру өрісі
8°30'
1-42
8°30'
1-42
6°
1-00
3.
Кіру қарашығының
диаметрі
30мм
30мм
42мм
4.
Шығу
қарашығының
диаметрі
5 мм
3,8мм
3,3 мм
5.
Удаление
выходного зрачка
11мм
10,8мм
12 мм
6.
Разрешение
9"
7"
5"
7.
Дүрбі салмағы
700 гр.
610 гр.
1100 гр.
49

50.

Военно-техническая подготовка
Основные тактико-технические данные:
№
п/п
Характеристики
Б-6х30
Б-8х30
Б-12х42
Б1.
Увеличение
6x
8x
12x
2.
Поле зрения
8°30'
1-42
8°30'
1-42
6°
1-00
3.
Диаметр входного
зрачка
30мм
30мм
42мм
4.
Диаметр выходного
зрачка
5 мм
3,8мм
3,3 мм
5.
Удаление
выходного зрачка
11мм
10,8мм
12 мм
6.
Разрешение
9"
7"
5"
7.
Масса бинокля
700 гр.
610 гр.
1100 гр.
50

51.

Әскери-техникалық дайындық
Бинокль жиынтығында:
1.
Бинокль
1шт
2.
Иық бауы бар қорап
1шт
3.
Жиектелген қызғылт сары сүзгілер
1шт
4.
Мойын бауы бар окуляр қаптамасы
1шт
5.
Фланель майлық 200х200мм
1шт
51

52.

Военно-техническая подготовка
В комплектность биноклей входят:
1.
Бинокль
1шт
2.
Футляр с плечевым ремнем
1шт
3.
Оранжевые светофильтры в оправе
1шт
4.
Покрышка окуляров с шейным ремнем
1шт
5.
Салфетка фланелевая 200х200мм
1шт
52

53.

Әскери-техникалық дайындық
Дүрбі топса арқылы қосылған екі телескоптан
(монокуляр) тұрады.
Әрбір монокуляр мыналардан тұрады:
- оптикалық схема;
- корпус;
- объективті бөлік;
- окуляр бөлігі.
Монокулярлы дүрбінің оптикалық дизайны мыналардан
тұрады:
- линза;
- призмалық бұру жүйесі;
- окуляр;
- оң жақ монокуляр линзасының фокустық жазықтығында ғана
53
орналасқан тор.

54.

Военно-техническая подготовка
Бинокль состоит из двух зрительных труб
(монокуляров) соединенных между собой шарниром.
Каждый монокуляр состоит из:
- оптической схемы;
- корпуса;
- объективной части;
-окулярной части.
Оптическая схема монокуляра бинокля состоит из:
- объектива;
- призменной оборачивающей системы;
- окуляра;
-сетки, находящейся только в фокальной плоскости объектива
правого монокуляра.
54

55.

Әскери-техникалық дайындық
Дүрбінің жалпы орналасуы:
1. окуляр
2. диоптиялық шкала
3. топса осі
4. объектив
5. призмалар
6. окуляр линзалары
7. жарық сүзгісі
8. айналмалы
55

56.

Военно-техническая подготовка
Общее устройство бинокля
1. окуляр
2. диоптрийная шкала
3. ось шарнира
4. объектив
5. призмы
6. линзы окуляра
7. светофильтр
8. антабка
56

57.

Әскери-техникалық дайындық
Объектив қарастырылып отырған заттардың бейнесін алу
үшін қызмет етеді.
Ол өзінің фокустық жазықтығында объектінің нақты,
кішірейтілген және 2 жазықтықта (жоғарыдан төменге және
оңнан солға) 180 ° бұрылған бейнесін жасайды.
Окуляр фокустық жазықтықта линза салған объектінің
бейнесін үлкейту үшін қызмет етеді. Окуляр бес линзадан
тұрады.
Корпус монокулярдың барлық бөліктерін бір бөлікке қосуға
арналған.
57

58.

Военно-техническая подготовка
Объектив служит для получения изображения
рассматриваемых предметов.
Он строит в своей фокальной плоскости действительное,
уменьшенное и повернутое на 180° в 2-х плоскостях (сверху
вниз и справа налево) изображение предмета.
Окуляр служит для увеличения изображения предмета,
построенного объективом в своей фокальной плоскости. Окуляр
состоит из пяти линз.
Корпус предназначен для соединения всех частей
монокуляра в одно целое.
58

59.

Әскери-техникалық дайындық
Призмалы бұру жүйесі қарастырылып отырған объектінің
тікелей бейнесін алуға арналған, яғни. объектив берген сурет 2
жазықтықта 180° айналады (жоғарыдан төменге және оңнан
солға).
Бірінші призма сәулелердің бағытын 180°-қа өзгертеді
және қарастырылып отырған нысанның бейнесін биіктікте (жоғарыдан төменге қарай), екінші призма сәулелердің
бағытын 180°-қа өзгертеді және кескінді оңнан оңға қарай
бұрады. сол.
59

60.

Военно-техническая подготовка
Призменная оборачивающая система предназначена
для получения прямого изображения, рассматриваемого
предмета, т.е. изображение даваемое объективом
поворачивается на 180°, в 2-х плоскостях (сверху вниз и
справа налево).
Первая призма изменяет ход лучей на 180° и поворачивает
изображение рассматриваемого предмета по высоте – (сверху
вниз), вторая призма изменяет направление лучей на 180° и
поворачивает изображение справа налево.
60

61.

Әскери-техникалық дайындық
Бұрыштық тор-горизонталь бойынша
бұрыштарды
және тік жазықтықтар өлшеу үшін пайдаланылады.
Штрихтар арасындағы бұрыштық қашықтық
көлденең сызықша 1-00.
Бұл қашықтық онға бөлінеді
белгіленген бөлімдер
ұзақ штрихтар, арасындағы қашықтық
ұзын іргелес штрихтар 0-10.
Бұл қашықтық қысқа сызықша арқылы екі тең
бөлікке бөлінген, бағасы 0-05. Ұзын соққының
биіктігі 0-05, кішісі 0-02,5. Тік 0-20 бойындағы
кресттер арасындағы бұрыштық қашықтық 0-05
құны бойынша төрт тең бөлікке бөлінеді.
61

62.

Военно-техническая подготовка
Угломерная сетка служит для
измерения углов в горизонтальной
и вертикальной плоскостях.
Угловое расстояние между крайними
штрихами по горизонтали равно 1-00.
Это расстояние разделено на десять
делений, которые обозначенных
длинными штрихами, расстояние между
длинными соседними штрихами равно 0-10.
Это расстояние разделено коротким штрихом на две
равные части, ценой 0-05. Высота длинного штриха
составляет 0-05, малого 0-02,5. Угловое расстояние между
крестами по вертикали 0-20 разделено на четыре равные
62
части ценой 0-05.

63.

Әскери-техникалық дайындық
ПАБ-2 буссольінің мақсаты, тактикалық және техникалық
құрылысы.
Перископиялық артиллериялық буссоль негізгі
артиллериялық құрылғы болып табылады және мына
жағдайларға арналған:
- магниттік азимуттарды анықтау;
- көлденең және тік бұрыштарды өлшеу;
- 2 метрлік рельсті пайдаланатын қашықтықтар;
- қарулар мен аспаптарды бағдарлау үшін.
Сонымен қатар, буссольді жауға көрінбей бақылау үшін және
жер бедері мен нысаналарды зерттеу үшін пайдалануға
болады.
63

64.

Военно-техническая подготовка
Назначение, тактико-технические данные и устройство
буссоли ПАБ-2.
Перископическая артиллерийская буссоль является
основным артиллерийским прибором и предназначена
для:
- определения магнитных азимутов;
- измерения горизонтальных и вертикальных углов;
- расстояний с помощью 2-х метровой рейки;
- для ориентирования орудий и приборов.
Кроме того, буссоль может быть использована для
наблюдения из-за укрытия и для изучения местности и целей.
64

65.

Әскери-техникалық дайындық
Негізгі техникалық деректер
Оптикалық:
үлкейту
8х
көру өрісі
0-83 (5°)
удаление выходного зрачка
12,5мм
кіру қарашығының диаметрі
22мм
шығу қарашығының диаметрі
2,8мм
Конструктивтік:
перископичностъ
350мм
пределы измерения углов:
горизонтальных
вертикальных
60-00
± 3-00
точность измерения углов
0-01
Салмақтық:
буссоль салмағы
2,5кг
үшаяқ салмағы
3,4кг
комплект салмағы
11,9кг
65

66.

Военно-техническая подготовка
Основные тактико-технические данные
Оптические:
увеличение
8х
поле зрения
0-83 (5°)
удаление выходного зрачка
12,5мм
диаметр входного зрачка
22мм
диаметр выходного зрачка
2,8мм
Конструктивные:
перископичностъ
350мм
пределы измерения углов:
горизонтальных
вертикальных
60-00
± 3-00
точность измерения углов
0-01
Весовые:
масса буссоли
2,5кг
масса треноги
3,4кг
масса комплекта
11,9кг
66

67.

Әскери-техникалық дайындық
ПАБ-2 буссольінің жиынтығы
буссоль
1шт
футляр
1шт
перископ
1шт
футляр перископа
1шт
үшаяқ
1шт
жарық комплекті
1шт
техникалық документі
(формуляр, техническое
описание)
1к-т
ЗИП
1к-т
1. Перископ;
4. Торлы шам ұстағыш;
7. Корпус.
2. Үшаяқ;
3. Корпустағы аккумулятор;
5. Портативті шам ұстағыш; 6. Перископтың корпусы;
8. 2 метрлік рельс
67

68.

Военно-техническая подготовка
Комплект буссоли ПАБ-2
буссоль
1шт
футляр
1шт
перископ
1шт
футляр перископа
1шт
тренога
1шт
комплект освещения
1шт
техническая документация
(формуляр, техническое
описание)
1к-т
ЗИП
1к-т
1. Перископ;
4. Патрон лампы сетки;
7. Футляр буссоли.
2. Тренога;
3. Аккумуляторная батарея в футляре;
5. Патрон переносной лампы;
6. Футляр перископа;
68
8. 2-х метровая рейка

69.

Әскери-техникалық дайындық
Буссоль оптикалық және
бұрышты өлшейтін
аспаптың ориентирлікбуссольмен байланысы.
Буссоль келесі негізгі
бөліктерден тұрады:
1.
Вертикальной осишестерни с шаровой пятой;
2.
Корпуса установочного
червяка с основной
шестерней;
3.
Ориентир-буссоли;
4.
Корпуса отчетного
червяка;
5.
Монокуляра.
69

70.

Военно-техническая подготовка
Буссоль представляет
собой соединение
оптического и
углоизмертельного прибора
с ориентир-буссолью.
Буссоль состоит из
следующих основных частей:
1.
Вертикальной осишестерни с шаровой пятой;
2.
Корпуса установочного
червяка с основной
шестерней;
3.
Ориентир-буссоли;
4.
Корпуса отчетного
червяка;
5.
Монокуляра.
70

71.

Әскери-техникалық дайындық
Вертикальная ось-шестерня с шаровой пятой- тісті
доңғалақ, реттеуші құрттың корпусы, негізгі беріліспен және
ориентир-буссоль буссольдің төменгі бөлігін құрайды.
«Солтүстік-Оңтүстік» бағыты бойынша бағдарланғаннан кейін
жұмыс кезінде буссольдің төменгі бөлігі қозғалыссыз қалады.
Тік ось-беріліс буссольдің барлық механизмдері жиналатын
негіз болып табылады. Буссольді штатив үшаяққа орнату және
бекіту үшін жіптегі осьтің түбіне шарикті табан бекітілген.
Корпус отсчетного червяка с монокуляром жұмыс кезінде
буссольдің төменгі бөлігіне қатысты айналатын буссольдің
жоғарғы бөлігін құрайды (магниттік ине мен шпильді
қоспағанда). Буссольдің, перископтың және штативтің
бөліктері магнитке қарсы металдардан немесе қорытпалардан
жасалған.
71

72.

Военно-техническая подготовка
Вертикальная ось-шестерня с шаровой пятой, корпус
установочного червяка, с основной шестерней и ориентирбуссоль составляют нижнюю часть буссоли. После
ориентирования в направлении "Север-юг" нижняя часть
буссоли во время работы оставляется неподвижной.
Вертикальная ось-шестерня является основанием, на котором
собраны все механизмы буссоли. К нижней части оси на
резьбе прикреплена шаровая пята для установки и
закрепления буссоли в чашке треноги.
Корпус отсчетного червяка с монокуляром составляют
верхнюю часть буссоли, которая во время работы вращается
относительно нижней части буссоли, (кроме магнитной
стрелки и шпиля). Части буссоли, перископ и тренога
изготовлены из антимагнитных металлов или сплавов.
72

73.

Әскери-техникалық дайындық
Корпус установочного червяка бағыттаушы буссольді және
негізгі берілістерді орналастыруға арналған.
Корпус установочного червяка надет на вертикальную осьшестерню.
Корпус представляет собой отливку с приливами. На корпусе
имеется:
1. Прилив для установочного червяка;
2. Прилив для крепления ориентир-буссоли.
Ориентир-буссоль буссольді магниттік ине бойымен
солтүстік-оңтүстік бағытта бағдарлауға арналған.
73

74.

Военно-техническая подготовка
Корпус установочного червяка предназначен для
размещения в нем установочного червяка, ориентир-буссоли
и основной шестерни.
Корпус установочного червяка надет на вертикальную осьшестерню.
Корпус представляет собой отливку с приливами. На корпусе
имеется:
1. Прилив для установочного червяка;
2. Прилив для крепления ориентир-буссоли.
Ориентир-буссоль предназначена для ориентирования
буссоли в направлении север-юг по магнитной стрелке. Она
представляет собой коробку, присоединенную снизу к приливу
корпуса установочного червяка.
74

75.

Әскери-техникалық дайындық
Монокуляр оған тік бұрыштар механизмін орналастырудың
оптикалық бөлшектерін орнату үшін қызмет етеді. Монокуляр
закреплен в кронштейнах корпуса отсчетного червяка.
Монокуляр келесі негізгі бөліктерден тұрады:
- оптикалық схема
- корпус
- объектив қақпағы
- окуляр бөлігі
- вертикальды бұрыштардың механизмі
- кептіру патроны.
Оптикалық жүйе объективтен, екі бұрылатын призмадан,
тордан және окулярдан тұрады. Тордың орналасуын
қоспағанда, бинокльдің оптикалық жүйесіне ұқсас.
75

76.

Военно-техническая подготовка
Монокуляр служит для установки в нем оптических деталей
размещения механизма вертикальных углов. Монокуляр
закреплен в кронштейнах корпуса отсчетного червяка.
Монокуляр состоит из следующих основных частей:
оптической схемы
корпуса
крышка объектива
окулярной части
механизма вертикальных углов
патрона осушки.
Оптическая система состоит из объектива, двух
оборачивающих призм, сетки и окуляра и аналогична
оптической системе бинокля, за исключением устройства
76
сетки.

77.

Әскери-техникалық дайындық
Монокулярлық тор орнатылған
линзаның фокус жазықтығында,
жазықтыққа параллель болып
табылады
құйылған шыны табақ.
Пластинадағы шкалалар:
- Бұрыштық шкала тік және
көлденең штрих қатары мәні
0-05.Әрбір шкала мәні 0-80.
- екі қашықтық өлшегіш - көлденең
және тік, арнайы екі метрлік рейка
арқылы 50-ден 400 м-ге дейінгі
арақашықтықты өлшеуге арналған.
Цена малых делений дальномерных шкал:
от 50 до 100м
2м
от 100 до 150м
5м
от 150 до 200м
10м
от 200 до 300м
20м
от 300 до 400м
50 м
77

78.

Военно-техническая подготовка
Сетка монокуляра установлена
в фокальной плоскости объектива,
представляет собой плоскопараллельную стеклянную пластинку.
На пластинке нанесены шкалы:
- угломерная в виде горизонтального и вертикального ряда штрихов
с ценой деления 0-05. Величина
каждой шкалы 0-80.
Цена малых делений дальномерных шкал:
- две дальномерные –
от 50 до 100м
2м
горизонтальная и вертикальная,
от 100 до 150м
5м
рассчитанные для
10м
измерения расстояний в пределах от 150 до 200м
от 200 до 300м
20м
от 50 до 400м при помощи
50 м 78
специальной двухметровой рейки. от 300 до 400м

79.

Әскери-техникалық дайындық
ПАБ-2 дүрбі мен буссольді жұмысқа дайындау тәртібі
практикалық сабақта толық оқытылады.
Өзіндік оқытуға тапсырма:
1. УМД ВТП Т1 стр. 23-52 - оқу.
2. Презентация PPtT1-2 – оқу, қысқаша конспект жасау.
3. Артиллерияны барлау және ату құрылғыларын пайдалану
бойынша әдістемелік нұсқаулар, стр.3, 9-11, 13-18, 76-86 –
изучить.
4. ПАБ-2 дүрбі мен компас құрылғысындағы плакаттар А4
форматында басып шығарылып, ВТП қысқаша мазмұнына
жабыстырылуы керек).
79

80.

Военно-техническая подготовка
Порядок подготовки бинокля и буссоли ПАБ-2 к работе
будет подробно изучен на практическом занятии.
Задание на самостоятельную подготовку:
1. УМД ВТП Т1 стр. 23-52 - изучить.
2. Презентация PPtT1-2 – изучить, составить краткий
конспект.
3. Руководство по применению приборов для разведки и
стрельбы артиллерии, стр.3, 9-11, 13-18, 76-86 – изучить.
4. Плакаты по устройству бинокля и буссоли ПАБ-2
распечатать в формате А4 и вклеить в конспект по ВТП).
80