Бейінді оқытудағы кәсіби

1.

Бейінді
оқытудағы кәсіби
диагностика
Педагогикалық кеңес 04.01.2017

2.

Анықтама
жазылды:
келесі
нормативтік
құжаттар
негізінде
1.Қазақстан Республикасының заңы
2.Қазақстан Республикасының Білім туралы заңы
3.ҚР Балалардың құқықтары туралы заң
4.Қазақстан Республикасының психологтарының
әдеп
кодексі
5.Қазақстан Республикасының 27.07.2007 жылғы «Білім»
заңына сәйкес Шығыс Қазақстан облысының әкімдігімен
1.04.2015 жылы №81 қаулысымен бекітілген
6.Қазақстан
Республикасының Білім және
министрлігінің 13.07.2009 жылғы №328 бұйрығы
Ғылым

3.

Мақсаты:
психологиялық қолдау арқылы оқушыларға кәсіби
мамандық таңдауда бағыт-бағдар беру.
Міндеттері:
1.Мамандық туралы түсінік беру, оқушыларға қолдау
көрсету, жоспарларын анықтау, мамандық таңдаудың
қыр-сырын меңгерту;
2. Өз қалаулары бойынша мамандықты дұрыс таңдай
білуге баулу, мақсат қоя білуге икемділіктерін
қалыптастыру;
3. Тұлғалық өсудің алғы шарттарын қалыптастыра
отырып елімізге өз үлесін қоса білетін адал маман иесін
тәрбиелеу.

4.

5.

6.

Диагностикалық жұмыс:
Д. Голланд әдісі «Жеке адамның типін анықтау»;
Е.А. Климов «Мамандық бейімділігін анықтау»;
А.Е. Голомшток «Кәсіби қабілеттің диагностикасы»;
«Профиль» әдістемесі («Қызығушылық картасының» модификациясы);
«Менің болашақ мамандығым» сауалнамасы ;
«Реалды-Мен» және «Идеалды-Мен».
Тренингтік жұмыс:
«Өзім жайлы не білемін?»
«Мен және менің өмірлік жоспарым»
«Мен және менің болашақ мамандығым»
«Мамандық әлеміндегі-МЕН»
«Есімімдегі мамандық әрпі»
«10 жылдан кейінгі кездесу»

7.

Кәсіби дайындық – белгілі кәсіп бойынша арнаулы
білім,
дағды
шеберлік,
еңбек
тәжірибесін
қалыптастыру.
Кәсіптік бағдар беру – кең өрісті, жалпы,
политехникалық және еңбекке даярлау негізінде
оқушылардың жеке бейімділігін, қабілеттерін және
қоғамдық қажеттіліктерді есепке ала отырып, дер
кезінде еңбектік іс-әрекеттің түрлерімен таныстыруға
бағытталған мектептің оқу-тәрбие процесінің
құрамды бөлігі.

8.

Адамның негізгі құрылымдық бейімдеу бөлігіне мыналар
кіреді:
-азаматтық қасиеті;
-еңбекке деген қарым-қатынасы;
-тұлғаның жеке кәсіби бағыттылығы
-жалпы жарамдылығы (ақыл-ой, дене дамуы)
-арнайы қабілеттері немесе белгілі – бір іс-әрекетіне қажетті
сапалар;
-білім, дағды, тәжірибе, белгілі кәсіби қызметке үйрену.
Әрбір оқушының сана –сезім, мінез-құлқы, мәдениеті,
өмірге деген көзқарасы, әр түрлі мамандықтардың
ерекшелік сипаттарына қабілеттері бірдей бола
бермейді.

9.

Кәсіптік бағдар беру – көп салалы әрі қиын үрдіс.
Кәсіптік
бағдар
беруде
оқушының
психофизиологиялық жеке қасиеттері, мамандық
таңдаудағы басты себептері назардан тыс қалмау керек.
Кәсіптік бағдарлау жұмысын өткізу мазмұны
оқушылардың жас ерекшеліктеріне де байланысты.
Баланың әрбір жас кезеңі баланың түрлі қасиеттерін
дамытуға қолайлы. Кіші мектеп жасында баланың
сезімі, психологиялық ерекшеліктеріне сай ойын
түрінде қалыптастыруға болады.

10.

Кіші мектеп жасында:
еңбексүйгіштік
белсенділік
қызығушылық
ұжымшылдық
Жоғары сынып оқушыларымен:
шығармашылық
Танымдық мотивациясын
физикалық даму
Интеллектуалдық дамуы

11.

Адамның бейімі көбінесе ең соңғы кезекте
қалады.
Мамандық таңдауға әсер ететін факторлар:
1. Отбасындағы үлкендердің көзқарасы.
2. Жолдастары мен достарының пікірі.
3. Қоғамдағы қалыптасқан пікірге бағыну
деңгейі.
4. Мамандық туралы ақпараттылық.
5. Жеке кәсіби жоспарлары.
6. Мектеп мұғалімдерінің пікірі.
7. Баланың бейімі мен қабілеті.

12.

2, 3, 4 сынып оқушыларының
"Қызығушылық карта" әдістемесінің диаграммасы
2
3
90%
80%
80%
70%
62%60%
4 60%
52%
70%68%
62%
69%
30%
20%
10%
0%
65%64% 62%
55%52%
52%
45%
50%
40%
84%
37%
36%
30%
57%
48%

13.

5,6,7 сынып оқушыларының
«Қызығушылық карта» әдістемсінің диаграммасы
5
6
7
70%
60%
50%
38%
37%39% 35%
30%
30%
24%
27%
27%
22%
20%
40%
10%
0%
66%
61%
61%
59%
49%
34%
30%29%
23%
35%
29%
24%

14.

8-11 сынып оқушыларының
«Профиль» әдістемсінің диаграммасы
8
9
10
11
50%
44%
45%
39%
40%
41%
35%
31%
29%
29%
30%
27%
26%
25%
25%
24%
25% 22%
25%
20%
19% 18%
19%
20%
17%
15%
12%
10%12%
10% 10% 8%
10%10%
10% 11%
7%
7%
8%
9%8%
5%
8% 5%6% 7%5%
5%
5% 3%
0%

15.

8-11 сынып оқушыларының
«Дифференциалды-диагностикалық
сауалнама» әдістемсінің диаграммасы
67%
62%
61%
70%
60%
8
9
10
11
50%
40%
32%
30%
20%
10%
0%
17%
10%
6%
5%
15%
7% 6%
37%
22%
9% 8% 8%
2%
5% 5% 3%

16.

8-11 сынып оқушыларының
«Тұлға типін» зерттеу әдістемсінің
диаграммасы
70%
61%
8
9
10
11
60%
50%
41%
40%
30%
20%
39%
37%
33%
28%
31%
17%
10%
20%
12% 14%
11% 12%
12%
10%
6%
2%
0%
Реалистік тип
Интеллектуалдық тип
Әлеуметтік тип
Конвенциалдық тип
15%
3%
2% 0%
Тапқыр тип
7%
5% 6%
Артистік тип

17.

*Мамандықты дұрыс таңдау үшін 3 нәрсені ұштастыра
білу керек. Олар:
*- Біріншіден, қызығушылық (қысқаша «Не Істегім
Келеді?» - өз жүрек қалауыңыз, ұнататын
нәрселеріңіз;
*- екіншіден, кәсіби қабілеті: денсаулық, дәреже,
қабілет (бұл «Істей Аламын!» – күш-жігер, қолыңнан
келетіннің барлығы);
*- үшіншіден, қандай мамандықтар сұраныста көп
(яғни «Керек!» – бұл қоғам мен елге қажетті
мамандықтар.)
Бұны мамандықты анықтау формуласы деп айтуға да
болады:
«Не Істегім Келеді?» -«Істей Аламын!» -«Керек!»
Егер осы үштікті ұштастыра білсе, мамандық таңдау
сәтті болатыны анық!

18.

Қорытынды:
1.Оқушылардың мамандық таңдау барысында өз
бойындағы қызығушылықтарына дұрыс назар
аудармау.
2.Оқушылардың
мотивациясының
дұрыс
алдарына
нақты
қалыптаспауы.
3.Оқушылардың
мақсаттарының болмауы.
қойған

19.

Ұсыныс:
*Оқушылардың жеке тұлғалық ерекшеліктерін,
олардың қызығушылығы мен сұраныстарын ескеру;
*болашақ кәсіби қызметінде табысқа жететіндей
танымдық және кәсіби білік, дағдылары мен негізгі
құзырлылықтарын дамыту;
* өздерінің одан арғы білім алу бағыты мен кәсіби
таңдауына жауапкершілікпен қарауға үйрету.
*Оқушылармен тренинг жұмыстарын жалғастыру
(үрей деңгейін төмендету).
*Сынып
жетекшілері
және
ата-аналармен
жұмыстарды жүйелі жалғастыру.

20.

Сөзімді мына өлең жолдарымен аяқтауға рұқсат
етіңіздер:
Еңбек етсем, ертеңгі - бақытыма сенемін.
Мақсатыма жеткізер - уақытыма сенемін.
Достық іспен қасты да - жеңеріме сенемін.
Ақыл, сана білім мен - өнеріме сенемін.
Арым таза, ақ көңіл - адалдыққа сенемін.
Абыройлы, ақ ниет - адамдыққа сенемін!
-дегендей ел сеніміне кіретін құрметті мамандық
иесі болатын оқушылар тәрбиелейік.

21.

ТЕСТ “МЕН-БАСҚА, МАНСАП-ІС” (ЯДРУГОЙ, КАРЬЕРА-ДЕЛО)

22.

1.Маған ұнайды:
а) көп бос уақытымның болғаны
б) барлық жұмыстарымда жетістікке жету
в) өз достарыма сыйлық жасау
г) қиын тапсырманың әдемі шешімін табу
2. Менің ұстанымым (девиз):
а) «Жұмыс қасқыр емес, орманға қашпайды»
б) «Өмір сүргің келсе-айлана білу керек» (Хочешь
жить-умей вертеться)
в) «Не берсең сол сенікі»
г) «Жақсы сатушы мен жақсы жұмысшы ешқашан
аш қалмайт»

23.

3.Ең керемет жұмыс мен үшін ол...
а) жеке өміріме кедергі келтірмейтін жұмыс
б) қызметімде тез көтерілуге мүмкіндік
беретін жұмыс
в) адамдарға қажет жұмыс
г) қызықты жұмыс
4.Бақыт деген мен үшін...
а) рақаттанып өмір сүруге мүмкіндік
б) жоғарғы лауазым мен жақсы жалақы
в) достарым мен жақындарымның
амандығы
г) өзім ұнататын іспен шұғылдану

24.

9-12 балл тұлғаның айқын көрінетін бағыты;
5-8 балл жеткілікті көрінетін бағыты;
0-4 балл бағыт көрінбейді
а) «МЕН» Сіз үшін өз амандығыңыз бен тыныштығыңыз маңызды. Егер ауқатты
туысыңыздың қамқорлығында болсаңыз, ол жақсы, бірақ есте сақтаңыз төмен
белсенділікпен, өзіңізге аса көңіл бөлуіңіз және жұмыс істеуде қажеттіліктің
болмауы тез шаршауыңыз бен ауыршаң болуға әкелуі мүмкін.
б) «МАНСАП» Сізге нарық заңы жақын әрі таныс екені мәлім. Сізге өз
мамандығыңызда мансапқа жету мүмкіндігі қажет. Өмірлік сәттілік сіздің
ойыңызша ол жақсы жалақылы лауазым. Егер сіз үшін өмірдің мәні – мансап
болса, онда сіз өзіңізді және жақындарыңызды жоғалтып алуыңыз мүмкін.
в) Сіз адамдардың сирек кездесетін типтеріне жатасыз, сіз үшін өзіңіздікі сияқты
басқа да адамдардың амандығы маңызды.Сіздің таңдауыңыз тұлғалық
ересектігіңіз бен жаныңыздың саулығын білдіреді. Сіз немен айналыссаңыз да,
сіздің адамдарға қарым-қатынасыңыз сіз үшін энергия мен өмір қуанышының
қайнар көзі болмақ.
г) Қандай да іс-әрекет түрін таңдасаңыз да, сіз әрқашан табысты маман боласыз.
Ең бастысы сіздің мамандығыңыз, өміріңіздің маңызын жауып тастамаса
болды.