Mülakat ve Gözlem

1.

Mülakat ve
Gözlem

2.

Mülakat (Görüşme)
Belli bir amaç etrafında, belli bir düzende iki veya
daha fazla kişi arasında yapılan söyleşi ile veri elde
etme yöntemidir.

3.

Neden mülakat yapmalıyım?
Mülakatlar söyleşinin gidişine göre uyarlanabilir.
Yetenekli bir mülakatçı, soru formunda olamayacak
şekilde fikirleri takip edebilir, güdüleri ve duyguları
ortaya çıkartabilir.
Niçin sorusuna cevap aramada ideal bir yöntemdir.

4.

Ör: Aile içi şiddet
Aile içi şiddete başvuranların oranı ve cinsiyete
göre analizi anket yöntemi ile yapılabilir.
Bu bilgi yeterli midir?

5.

Ön şart bireysel temas kurabilme yeteneğidir.
Bireyler anket doldurmaktan kaçınabilir ama
mülakat onları keşfetmeye yardımcı olabilir.
Birçok büyük şirkete her gün birçok anket
gelebileceğini düşünürsek, mülakatlar burada
daha etkili olabilir.

6.

Mülakat Türleri
Biçimsel
Yarı biçimsel
Biçimsel olmayan

7.

Biçimsel Mülakat
Anketin yüz yüze gerçekleştirilmiş halidir.
İlk kez mülakat yapacaklar için daha uygundur.
Cevapların tasnifi ve analizi daha kolaydır.
Ancak;
Ele alınan konu hakkında derinlemesine bilgi sahibi
olmak mümkün değil.

8.

Yarı Biçimsel Mülakat
• Kaba hatlarıyla yol haritası bellidir.
• Katılımcının bilgisi ve konunun
gidişatına göre konunun değişik
boyutlarını ortaya çıkarma
potansiyeli vardır.
• Uygun olmadığı düşünülen sorular
kasten es geçilebilir.

9.

Biçimsel olmayan mülakatlar
Önceden belirenmiş soru seti yoktur.
Yetenekli ve konuya hakim araştırmacılar tarafından
yapılması gerekir.
Risk taşır

10.

Mülakat
Mülakatlarda örnek kütle daha küçüktür.
Her koşulda mutlaka bir mülakat rehberi
hazırlanmalıdır.

11.

Mülakatın üstün Yönleri
Anketlerle elde edilemeyecek bilgiye ulaşma.
Mülakatçı ile cevaplayıcı arasında kurulan olumlu
bağ cevapların daha dürüst, doğru ve güvenilir
olmasını sağlar.
Yanlış anlaşılmadan kaynaklı hatalar azalır.
İlave sorular sorulabileceğinden daha kapsamlı bir
içgörü elde edilir.
Anketi gerçekte kimin doldurduğunu bilemeyebiliriz.

12.

Mülakatın zayıf yönleri
Çok zaman alır.
Kalabalık gruplara yapmak zordur.
Anket yoluyla ulaşmanın mümkün olduğu kimselere
mülakat yoluyla ulaşmak mümkün olmayabilir.
Soruların çok dikkatli seçilmesi gerekmektedir.

13.

Mülakat Süreci-1
Problem belirlenir ve sorular oluşturulur.
Sorular için uygun bir akış sağlanmalıdır ve
mülakattan önce konu üzerine düşünülmelidir.
Cevaplayıcı ile iyi bir ilişki kurulmalıdır.
Araştırmanın amacı ve verilerin gizliliği hakkında
bilgilendirme yapılmalıdır.
Sorular mümkün olduğunca özlü olmalıdır.

14.

Mülakat Süreci-2
Yönlendirici sorulardan kaçınmak gerekir.
Zaman kontrolü önemlidir.
Mülakatçı rahatlatılmalı bunun bir sorgulama
olmadığı belirtilmelidir.
Mülakat yapılan kişinin tepkileri gözlenmeli
ve uygun davranmalı.

15.

Mülakatlarda önyargı
Cevaplayıcının mülakatçıyı memnun
etme merakı.
Cevaplayıcı ile mülakatçı arasında
oluşabilecek gizli bir çekişme.
Mülakatçının, zihnindeki doğrulara
uygun cevap alma gayreti.

16.

Mülakat zamanı ve yeri
Mülakatçı planını cevaplayıcının konumuna ve
zamanına göre yapmalıdır.
Mülakatın kesintiye uğramaması için telefonsuz ve
ziyaretçisiz bir yer uygun olabilir.
Zaman tasarrufu adına birbirine yakın kişilerle anı
gün randevu alınabilir.
Daha önce kararlaştırılmamışsa mülakatın ne kadar
süreceği belirtilir.

17.

Kayıt ve tasnif
Cevaplayanın onayı ile ses veya video kaydı kullanılabilir.
Cevaplayan rahat konuşamayabilir.
Çözümleme problemi.
Elle not mülakatı yavaşlatabilir.
Eğer cevaplayıcı kayıt yaptırmıyorsa ve not alınmasından rahatsız
oluyorsa, notların hemen mülakattan sonra alınması gerekir.

18.

GÖZLEM
Belli bir olgunun işleyişine ilişkin belli değişkenlerin
nasıl ve hangi sıklıkta meydana geldiğini belirlemek
için yapılan izleme çalışmasıdır.

19.

GÖZLEM
Olgunun halihazırdaki durumu soru sorarak değil
gözlem yoluyla incelenir.
Anket ve mülakatlarda insanlar olanı değil olması
gerekeni ifade edebilir. Bu nedenle gözlem etkilidir.
Özellikle insan davranışları ile ilgili araştırma soruları
için en ideal yöntemdir.

20.

Gözlem
İşyerindeki çalışanların tutum ve
davranışları
Marketi ziyaret eden tüketicilerin
davranışları
Çocukların davranışları

21.

Gözlemsel araştırma türleri
GÖZLEM
Katılımlı
gözlem
Katılımsız
gözlem
Doğal gözlem
Simülasyon
(canlandırma)
gözlem

22.

Katılımsız gözlem
Gözlemci ortama katılmaz. Dışardan bakar,
etkileşime girmez.
Doğal gözlem: Olgu doğal durumunda gözlemlenir.
Simülasyon gözlem (Canlandırma): Araştırılacak durum
oluşturulur. Katılımcılara yapmaları gereken şey söylenir.
En büyük sakıncası ortamın doğal olamamasıdır.

23.

24.

Örnek gözlem formu

25.

Katılımlı gözlem
Amaç en özgün veriye ulaşmaktır.
Bazı araştırmalarda içerden daha doğru veriye
ulaşılır.

26.

Gözlem araştırmasının yapılması
Problemin seçimi tanımlanması
Kaynak taraması
Araştırma sorularını belirleme
Evreni belirleme
Örneklem oluşturma
Gözlem tekniğinin oluşturulması
Gözlemler zaman alıcı ve analizi zordur.

27.

Gözlemlenecek değişkenlerin
tanımlanması
Birçok veri elde etmek mümkün olduğu için ilk önce araştırma
konusuna göre değişkenlerin tanımlanması gerekir.
Antrenörlerin sert davranışlarının belirlenmesi ya da Antrenörlerin
antrenman sırasındaki otokratik davranışlarının belirlenmesi ??????
Değişkenler tanımlandı mı? Hangi davranışlar otokratik? El kol hareketleri,
ses tonu, emir verici konuşma, cevap vermeme davranışı vb.
Bir süre sınırlaması koyulmalıdır.
Hangi gün gözlem yapılacak? Her zaman Pazartesi gözlem yapmak
mantıklı değil. Farklı günler seçilmeli.

28.

Aynı anda sadece bir davranış ve
bir kayıt yapılmalı.
Gözlemlerin
kaydedilmesi
Hem yönetici hem de çalışan
aynı anda gözlemlenemez.
Kayıtlar davranış gerçekleştiği
anda tutulmalı.
Daha önce oluşturulmuş gözlem
formları kullanılabilir.