Болашақ әлеуметтік педагогтарды кибербоулингтің алдын алуға даярлығын қалыптастыру

1.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Л.Н.ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Магистірлік диссертация
Болашақ әлеуметтік педагогтарды кибербоулингтің
алдын алуға даярлығын қалыптастыру
Ғылыми жетекші: п.ғ.д., профессор П.Б.Сейітқазы
Орындаған :Әлеуметтік педагогика тобының 2 курс магистранты
Хуанбек Айгерим
Астана 2023 жыл

2.

Зерттеу жұмысының өзектілігі:
Қазіргі уақытта жасөспірімдер арасындағы суицид оқиғаларының көбеюіне
байланысты кибербуллинг феномені сарапшылар тарапынан талқылануда.
Кибербуллингтің таралуы интернет-технологиялардың дамуымен және интернетагрессия жағдайларының көбеюімен байланысты.
Агрессияны қашықтан көрсету жәбірленушінің реакциясын және оның
әрекетінің әсерін көруге мүмкіндік бермейді және эмпатия сезімін тудырмайды.
Электрондық байланыс құралдарының барлығы қол жетімді, бұл ақпаратты беру
жылдамдығын жеңілдетеді.
Қазақстанда кибербуллинг процесі салыстырмалы түрде жақында зерттеле
бастады, дегенмен мәселе өте өткір. Психологтардың айтуынша, кибербуллинг
әрбір үшінші балаға әсер етеді. Құбылыстың ауқымын кибербуллингтің ауыр
түріне, яғни физикалық зорлық-зомбылыққа қатысты оқиғаларды көрсететін
жаңалықтар материалдары арқылы да бағалауға болады.

3.

Соңғы жылдары зерттеушілер арасында кибербуллинг феномені өте
танымал болып, оны зерттеу, диагностикалау және алдын алу
жұмыстары жүргізілуде. Бұл салада ең танымал есімдер - шетелдік
ғалымдар, мысалы, кибербуллинг ұғымын алғаш рет анықтаған
және www.bullying.org интернет-сайтының жасаушысы Билл
Белсей. Г.Берсон цифрлық дәуірдегі зорлық-зомбылықтың жаңа
қауіптерін зерттейді. Кэтрин Блая оқу орнындағы кибербуллингтің
атмосфераға әсерін талдайды. О.Иббара жасөспірімнің депрессиясы
мен желідегі қудалау арасындағы байланысты анықтайды. С.Кейт
пен М.Э. Мартин Интернетте мінез-құлық мәдениетін дамытуда.
Рональд Дик компьютерлік қылмысты әшкереледі.
Кибербуллингтің өсу динамикасын бағалау өте қиын, өйткені әрбір
бала өзіне қарсы мұндай әрекеттер туралы хабарламайды; ал
кибербуллингтің нақты көріністерінің саны, әдетте, күтілетін
көрсеткіштерден бірнеше есе жоғары.

4.

ЗЕРТТЕУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
ХХ ғасырдың басында әлемде мектептегі зорлық-зомбылық
(буллинг) мәселесін талдауға арналған алғашқы басылым пайда
болды. Агрессия мен қорқыту мәселесіне қатысты алғашқы
жүйелі зерттеулер Скандинавия елдерінде жүргізілді: Д.Ольвейс,
А.Пикассо,
Э.Роланд,
П.Гейнеман.
Кейіннен
АҚШ-та
қызығушылық пайда болды: (Р. Каталано, Л. Хокинс, Т.
Харачой), Ұлыбританияда (В. Ортон, Д. Лейн, Э. Мюнте, Д.
Таттум). Бұл мәселені Ресейлик ғалымдар да зерттеді:
И.Бердышев, М.Нечаева, И.Кон, М.Бутовская, Е.Луценко,
К.Ткачук, т.б. Қорқытуды зерттеудің жүйелі концепциясын
Д.Ольвейс, П.Гейнеман, А.Пикас, Э.Роланд жасаған. Ресейде
қорқыту мәселесін К.Абслямова, А.Борщевская, С.Стелмах,
А.Король, Л.Лушпай, Л.Найденова, И.Сидорук, т.б.
Қазақстанда кибербуллинг мәселесіне қатысты зерттеулер мен
зерттеушілер саны аз.

5.

Зерттеу тақырыбы бойынша сараптауға салынып, зерделенген еңбектерге
талдау жасаудың нәтижесінде болашақ әлеуметтік педагогтың
кибербуллингтің алдын алуға даярлығын мүмкіндіктерін анықтап, оларды
тәжірибе жүзінде пайдалануға бағытталған жекелеген зерттеу
жұмыстартарының кездеспейтіндігіне көз жеткіздік. Сонымен қатар
бірнеше, атап айтарлықтай қарама-қайшылықтарды анықтадық:
жаһандану жағдайында жоғары оқу орындары болашақ әлеуметтік
педагогтың кибербуллингтің алдын алуға даярлығын қалыптастырудың
ескерілмеуі, еліміздің жоғары оқу орындарының білім беру процесінде
студенттердің кәсіби өзін жетілдіру мәселесінің ғылыми тұрғыдан
негізделмеуі, болашақ әлеуметтік педагогтың кибербуллингтің алдын
алуға даярлығын қалыптастыруда әдістемелік тұғырлардың жасалмауы
сияқты қарама-қайшылықтар. Аталған қарама-қайшылықтар және
мәселенің көкейкестілігі, теориялық және әдістемелік жағынан
қарастырылмауы проблеманы анықтап, біздің зерттеу жұмысымыздың
тақырыбын: «Болашақ әлеуметтік педагогтарды кибербуллингтің алдын
алуға даярлығын қалыптастыру» деп таңдауымызға себеп болды.

6.

Зeрттeу мaқсaты: Болашақ әлеуметтік педагогтарды
кибербуллингтің алдын алуға даярлығын қалыптастыру
мәсeлeсін ғылыми-тeориялық тұрғыдaн нeгіздeу жәнe
оны мaзмұндық-тeхнологиялық жaғынaн қaмтaмaсыз
eту.
Зeрттeу нысaны: ЖОО-дағы оқыту үдерісі.
Зeрттeу пәні: Болашақ әлеуметтік педагогтарды
кибербуллингтің алдын алуға даярлығын қалыптастыру
жұмысы.

7.

Зeрттeудің міндeттeрі:
1. Болашақ әлеуметтік педагогтарды кибербуллингтің алдын
алуға даярлығын қалыптастырудың ғылыми тeориялық
нeгіздeрін aйқындaу;
2. Болашақ әлеуметтік педагогтарды кибербуллингтің алдын
алуға даярлығын қалыптастыру іс-әрeкeтінe кәсіптік
дaйындaудың мәні мeн мaзмұнын нaқтылaу;
3. Болашақ әлеуметтік педагогтарды кибербуллингтің алдын
алуға даярлығын қалыптастырудың тeориялық модeлін жaсaп,
оны мaзмұндық-тeхнологиялық жaғынaн қaмтaмaсыз eту;
4. Болашақ әлеуметтік педагогтарды кибербуллингтің алдын
алуға даярлығын қалыптастырудың мaзмұндық-тeхнологиялық
жaғынaн қaмтaмaсыз eтудің тиімділігін экспeримeнт жүзіндe
тeксeру.

8.

Зерттеуің нысаны: ЖОО-дағы оқыту үдерісі.
Зерттеудің
пәні:
Болашақ
әлеуметтік
педагогтарды кибербуллингтің алдын алуға
даярлығын қалыптастыру жұмысы

9.

Кибербуллингтің алдын алудың маңыздылығы:
Психикалық денсаулықты қорғау:Қауіпсіз
онлайн кеңістігін құру
Киберқылмыспен күрес
Кибербуллингтің алдын алу мазмұны
Білім беру және ағарту
Технологиялық инновация
Потенциалды құрбандарды қолдау
Заң шығару бастамалары
Әлеуметтік платформалардың
ынтымақтастығы

10.

БАСЫЛЫМДАР:
❖ Студенттер мен жас ғалымдардың «GYLYM JANE BILIM 2023» XVIII Халықаралық ғылыми конференциясының
БАЯНДАМАЛАР ЖИНАҒЫ: «Цифрлық
трансформациянегізінде медиа контентті ұйымдастыру»
Международный научный журнал Академик №1, 230 26.10.23
https://journalacademic.com/f/mezhdunarodnyj_nauchnyj_zhurnal_akademik_261
0.pdf
ФГБОУ ВО «Астраханский государственный университет
имени В.Н. Татищева» Материалы Межрегиональной научнопрактической конференции: «Влияние семейной традиции и
патриотического воспитания на формирование ценностных
ориентаций подростков»

11.

Назарларыңызға
рахмет!

12.

БОЛАШАҚ ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТАРДЫҢ КӘСІБИ
ІСКEРЛІКТEРІ
Ресейлік ғалым Р.В.Овчарова жоғарыда аталып өтілген әлеуметтік педагогтың кәсіби ісәрекетіне қажетті іскерліктерге келесідей сипаттама береді:

13.

Болашақ әлеуметтік педагогтардың түйінді, пәндік және арнайы
құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар