Перадпалеская правінцыя. Лекцыя 17

1. Лекцыя 17

Перадпалеская
правінцыя

2.

Перадпалеская правінцыя

3. Перадпалеская правінцыя

Геаграфічнае становішча
Плошча – 42 683 км2 (20,6 %)
Межы – на поўначы – Заходне-Беларуская і УсходнеБеларуская правінцыі; на поўдні – Палеская
Ваўкавыскае ўзв., Слонімская ўзв. раўніна,
Навгрудскае ўзв., Капыльска града, Стаўбцоўская
раўніна, Мінскае ўзв., Барысаўская ўзв. раўніна;
Аршанскае ўзв.,
Аршанска-Магілёўская, Касцюковіцкая раўніна;
Высокаўская раўніна, Ясельдзінска-Слуцкая нізіна,
Капткевіцкая раўніна, Васілевіцкая нізіна, РэчыцкаСожская нзіна
2 акругі, 8 раёнаў
Выцягнута з захаду на ўсход вузкай паласой

4.

5. Перадпалеская правінцыя

Геалагічная будова
4 геаструктурныя вобласці крышталічнага фундамента:
Беларуска-Прыбалтыйскі гранулітавы пояс,
Цэнтральнабеларуская зона, Брагінскі гранулітавы масіў,
Осніцка-Мікашэвіцкі вулкана-плутанічны пояс.
Тэктанічныя структуры – Падляска-Брэсцкая ўпадзіна,
Беларуская антэкліза (Івацэвіцкі пахаваны выступ),
Палеская седлавіна, Прыпяцкі прагін, Беларуская антэкліза
(Бабруйскі пахаваны выступ), Аршанская ўпадзіна
(Чэрвеньская структурная затока), Жлобінская седлавіна,
Варонежская антэкліза (Клінцоўскі грабен).
Глыбіня залягання фундамента: 1000 - 300 м, 300 - 100 м, 500
- 250 м, 1000 - 4000 м, 500 - 200 м, 800 - 500 м, 800 - 500
м, 500- 300 м ніжэй узроўню мора.
Магутнасць зямной кары – ад 44 да 51 км;
Раёны з павышнай сейсмічнасцю

6. Геаструктурнае раянаванне Беларусі

1. Інчукалнская зона
2. Беларуско-Прыбалтыйскі
гранулітавы пояс
3. Цэнтральна-Беларуская
шоўная зона
(Смалявіцка-Драгічынская)
4. Віцебскі гранулітавы масіў
5. Осніцка-Мікашэвіцкі
вулканаплутанічны пояс
6. Цэнтральна-Прыпяцкі блок
7. Брагінскі гранулітавы масіў

7.

Тектоническая карта

8. Перадпалеская правінцыя

Геалагічная будова
Платформавы чахол:
Познепратэразойскія адклады: амаль па ўсёй тэрыторыі
акрамя ўсхода пераважна 100 - 200 месцамі да 700 м;
Ніжнепалеазойскія (кембрый, ардовік, сілур) – на захадзе да
300-350 м;
Дэвонскія – на ўсходзе – да 3000 м;
Карбон, пермскі і трыяс – адсутнічаюць;
Юрскія – на захадзе і ўсходзе да 70 м;
Мелавыя – амаль па ўсёй тэрыторыі да 200 м;
Палеагенавыя – пераважна на захадзе да 50 м;
Неагенавыя – астравамі да 20 м
Антрапагенавыя – ад 20 да 150 м, пераважна каля 100; 3 - 4
зледзяненні;
Пераважаюць сожскія водна-ледавіковыя адклады

9. Рыфейскія адклады

10. Адклады венда

11. Адклады кембрыя

12. Адклады ардовіка

13. Адклады сілура

14. Адклады дэвона

15. Адклады юрскага перыяду

16. Адклады мелу

17. Адклады палеагену

18. Перадпалеская правінцыя

Карысныя выкапні:
У асноўным з чацвярцічнымі адкладамі
Цагельныя і цэментавыя гліны – толькі малыя
радовішчы;
Пяскі будаўнічыя – Быценскае, Акалоцкае,
Бярэзінскае і інш.
Пясчана-жвіровыя сумясі – Кутоўскае, Скабінскае,
Гара Таварная, Ахоцічы і інш.
Торф – Стубла-Заслаўе, Арэхаўскі Мох, Пціч,
Туршоўка Чортава, Ганчанскае, Вяха Вялікая,
Дзікае, Ямна-Крыўскае і інш.
Калійныя солі і каменная соль - Старобінскае

19.

20. Перадпалеская правінцыя

Рэльеф
Раўніны – 150-200 м – Прыбугская,
Баранавіцкая, Слуцкая,
Цэнтральнабярэзінская, Чачорская;
Генетычныя тыпы: водна-ледавіковыя,
марэнна-водна-ледавіковыя.
Характэрныя рысы: нахіл на поўдзень,
двух’ярусная будова.
Формы рэльефа: гляцыядыслакацыі, яры,
лагчыны, краявыя ледавіковыя грады

21. Перадпалеская правінцыя

Клімат
Цэнтральная агракліматычная вобласць
Гадавая сумарная сонечная радыяцыя – 3800-4000
МДж/м2
Радыяцыйны баланс – 1600 – 1850 МДж/м2 (вялікая
розніца)
Тэмпература паветра:
ліпень – +18,0 – +18,8 град.
студзень - -4,3 - -6,1 град.
Вегетацыйны перыяд 195 – 205 дзён, Сумы тэмп –
2690-2890
Ападкі: 600 – 650 мм

22.

23.

24.

25. Перадпалеская правінцыя

Гідраграфія
Нёманскі і Цэнтральнабярэзінскі гідралагічныя раёны
Гушчыня гідраграфічная сетка – 0,36 – 0,42 км/км2
Модуль сцёку – 4-5 л/с з 1км2
Праходзіць вадападзел. Пераважна на поўдзень.
Тып жыўлення – змешаны з перавагай снегавога, на
захадзе – грунтавога.
Шмат вадасховішчаў – Сялец, Лактышы,
Чырвонаслабодскае, Любанскае, Чыгірынскае,
Асіповіцкае і інш.

26.

27. Перадпалеская правінцыя

Глебавае покрыва
Дзярнова-карбанатныя – 0,02% (ад 0,09 Пружанская раўніна да 0,0008
Пухавіцкая раўніна);
Бурыя лясныя – 0,001 % (Пружанская раўніна – 0,005 %);
Дзярнова-падзолістыя – 35,6 % (ад 42,3 % Баранавіцкая раўніна да 24,6
Бабруйская раўніна);
Дзярнова-падзолістыя забалочаныя – 34,7 % (ад 40,2 % Алаўская раўніна
да 26,3 Пружанская раўніна);
Дзярновыя забалочаныя – 8,4 % (ад 15,0 % Пружанская раўніна да 3,6
Цэнтральнабярэзінская раўніна);
Поймавыя – 3,8 % (ад 9,5 % Алаўская раўніна да 0,8 Пружанская раўн.);
Тарфяна-балотныя нізінныя – 13,4 % (ад 19,6 % Бабруйская раўніна да 6,2
Чачорская раўніна);
Тарфяна-балотныя вярховыя – 0,2 % ;
Парушаныя– 3,9 % (ад 8 % Бабруйская раўніна да 1,1 чачорская раўніна)

28.

Глебаўтваральныя пароды

29.

Глебава-геаграфіченае раянаванне

30. Перадпалеская правінцыя

Расліннасць – падзона грабава-дубова-цемнахвойных лясоў
Ворыва – 31,2 % - (ад 42,3 Слуцкая раўніна да 23,7
Бабруйская раўніна);
Лугі – 15,2 % (ад 18,6 % Слуцкая раўніна да 13,6
Цэнтральнабярэзінская раўніна);
Лясы – 39,8 % (ад 47,7 % Бабруйская раўніна да 27,7
Слуцкая раўніна);
Хмызнякі – 1,5 %;
Балоты (адкрытыя) – 2,4 % (ад 5,1 % Пружанская раўніна да
1,0 Слуцкая раўніна);
Землі пад вадой – 1,8 % (ад 2,5 % да 1,5);
Іншыя землі – 7,8 % (ад 14,1 % Чачорская раўніна да 5,9
Пружанская раўніна);

31. Перадпалеская правінцыя

Жывёльны свет
Заходні, пераходны і ўсходні зоагеаграфічныя раён
Фаўністычныя комплексы: лясоў, палёў і лугоў,
вадаёмаў і іх узбярэжжаў, балот
Індыкатарныя віды: зубр, рысь, паўночны кажанок,
соня-палчок; садовая соня, суслік рабы
Чырвоны каршун, барадатая няясыць, малы
падворлік, жоўтагаловы дзяцел, сапсан, вялікі
саракапут, лебядзь-шыпун, звычайны зімародак,
глушэц, мухалоўка-белашыйка;
Мядзянка, чырвонабрухая жарлянка, балотная
чарапаха, чаротавая рапуха;

32. Перадпалеская правінцыя

Прыродаахоўныя тэрыторыі
НП – Белавежская пушча;
Заказнікі рэспубліканскага значэння – 17; 4
ландшафтныя, 9 биялагічных, 2
гідралагічныя, 2 водна-балотныя;
96 заказнікаў мясцовага значэння.
Помнікі прыроды рэспубліканскага значэння –
24, мясцовага – больш 60

33. Індэкс захаванасці прыродных геасістэм

Бабруйская раўніна – 1,09 (гр. 3)
Цэнтральнабярэзінская раўніна – 1,05 (гр.3)
Пружанская раўніна – 1,00 (гр.2)
Баранавіцкая раўніна – 0,96 (гр. 2)
Алаўская раўніна – 0,92 (гр. 2)
Пухавіцкая раўніна – 0,84 (гр. 2)
Чачорская раўніна – 0,84 (гр.2)
Слуцкая раўніна – 0,74 (гр. 1)

34. Значэнні каэфіцыента прыродаахоўнага патэнцыялу

Правінцыя
Кпп. Сяр. Кпп мін. Кпп макс.
Паазерская
1,23
0,96
1,67
Заходне-Беларуская 1,0
0,55
1,87
Перадпалеская
1,03
0,74
1,34
Усходне-Беларуская 0,8
Палеская
1,25
0,69
0,81
0,94
1,81
РБ
0,55
1,87
1,11