Интеграция ва ўзбекистоннинг жаҳон

1.

26-МАВЗУ. ХАЛҚАРО ИҚТИСОДИЙ
ИНТЕГРАЦИЯ ВА ЎЗБЕКИСТОННИНГ ЖАҲОН
ҲАМЖАМИЯТИГА КИРИБ БОРИШИ
1.
• Халқаро иқтисодий интеграциянинг назарий
асослари
2.
• Халқаро иқтисодий интеграциянинг
ривожланиш шарт-шароитлари ва босқичлари
3.
• Ўзбекистон иқтисодиётини жаҳон хўжалигига
интеграциялашув йўналишлари

2.

Турли назарияларнинг пайдо
бўлиши ва ривожланишига
1. Халқаро иқтисодий интеграциянинг моҳияти, шакллари
ва объектив асослари
Неолиберализм
(1950-1960 йиллар)
(В.Репке ва М.Аллэ)
халқаро иқтисодий муносабатлар соҳасига давлатнинг аралашуви
инфляция, халқаро савдо ва тўлов нисбатларининг бузилиши каби
салбий ҳолатларни келтириб чиқаради
Корпорационализм
(ХХ аср 60-йиллари)
(С.Рольф, Ю.Ростоу)
трансмиллий корпорацияларнинг фаолият кўрсатиши халқаро
иқтисодиётнинг интеграциялашувини, унинг рационал ва
мувозанатли ривожланишини таъминлашга қодир
Структурализм
(Г.Мюрдаль)
товарлар, капитал ва ишчи кучи ҳаракатининг тўла либераллашуви
ғоясига қарши чиқиб, бозор механизмининг эркин амал қилиши
ишлаб чиқаришнинг ривожланиши ва жойлашувида маълум
номутаносибликларни, даромадлардаги тенгсизликнинг
чуқурлашувини келтириб чиқаради
Неокейнсчилик
(Р.Купер)
мамлакатларнинг эркинлигини максимал даражада сақлаб қолган
ҳолда интеграция жараёнларидан олинадиган турли-туман
нафлиликни кўпайтириш
Дирижистлик
(Я.Тинберген)
халқаро иқтисодий тузилмаларнинг ташкил этилиши ва амал
қилиши интеграциялашаётган мамлакатлар томонидан умумий
иқтисодий сиёсатнинг ишлаб чиқилиши, социал қонунчилик
бўйича келишув, кредит сиёсатининг мувофиқлаштирилиши
асосида амалга оширилиши мумкин

3.

Халқаро
иқтисодий
интеграция
–
• бу турли мамлакатлар иқтисодий
алоқаларининг барқарорлашиб,
чуқурлашиб ривожланиши, улар
хўжаликларининг чамбарчас
чатишиб-чирмашиб ривожланиш
жараёнларидир
Мақсади –
• истиқболда товарлар, хизматлар ва
ишлаб чиқариш омилларининг эркин
ҳаракатланишига тўсиқ бўлаётган
чекловларни бартараф этиш
ХИИ
объектлари –
• ишлаб чиқариш, илмий-техник
ҳамкорлик ва айирбошлаш предмети
ҳисобланган товарлар, хизматлар, пул
ва ишчи кучи ресурслари

4. Интеграция жараёнларининг шакллари ва босқичлари

Тавсифи
Интеграция
босқичлари
Савдода
чекловларни
бекор
қилиш
Умумий
ташқи
савдо
чекловлари
Ягона
макросиёмиллий
Ишлаб
Мувофиқ- сат ва уни
валюталар чиқариш
лаштириламалга
нинг ўзаро омиллариган
оширишэркин
нинг
фискаль
нинг
алмашуви
эркин
сиёсат
умумий
ни
ҳаракати
ташкилотлари
Эркин савдо ҳудуди
Х
Божхона иттифоқи
Х
Х
Тўлов иттифоқи
Х
Х
Х
Умумий
бозор
Х
Х
Х
Х
Иқтисодий ва
валюта иттифоқи
Х
Х
Х
Х
Х
Тўлиқ интеграция
Х
Х
Х
Х
Х
Х

5.

Эркин савдо ҳудудлари–
• мамлакатларнинг ўзаро савдода божхона божлари ва миқдорий чекловларни бекор
қилиш мақсадидаги бирлашуви.
• Иштирокчи мамлакатлар бу босқичда ўзаро савдо тўсиқларини бекор қилади, лекин
учинчи мамлакатлар билан иқтисодий алоқаларда тўла эркинликни сақлаб
қоладилар (масалан, божхона божларини ёхуд бошқа чеклашларни бекор қилиш ёки
янгиликларни киритиш ва савдо-иқтисодий шартномалар, битимлар тузиш
ҳуқуқлари).
Божхона иттифоқи –
• Иқтисодий интеграциянинг бу шакли эркин савдо ҳудудларининг фаолият
қилиши билан бирга ягона ташқи савдо тарифлари ўрнатишни ва учинчи
мамлакатга нисбатан ягона ташқи савдо сиёсати юритишни тақозо қилади.
Европа Иттифоқи (ЕИ) божхона иттифоқига ёрқин мисолдир
Тўлов иттифоқи –
• Бу миллий валюталарнинг ўзаро эркин алмашувини ва ҳисоб-китобда ягона пул
бирлигининг амал қилишини таъминлайди. Европа ҳамжамияти, ЖанубийШарқий Осиё ва МДҲ мамлакатлари учун тўлов иттифоқи пировард мақсаддир

6.

Умумий
бозор –
• аъзо мамлакатлар ўртасида товарлар, хизматлар, ишчи кучи ва
капиталнинг эркин ҳаракатини таъминлашга эришишга ҳаракат
қилаётган мамлакатлар гуруҳи.
• Бу босқичда мамлакатлар ўз миллий чегаралари орқали
нафақат товарлар, балки барча ишлаб чиқариш омиллари –
капитал, ишчи кучи, технология ва маълумотларни эркин
ҳаракати ҳақида келишадилар.
Иқтисодий
ва валюта
иттифоқи –
• ишлаб чиқариш омилларининг эркин ҳаракати таъминланган,
ижтимоий-иқтисодий, жумладан, саноат, қишлоқ хўжалиги,
транспорт, энергетика, валюта-молия соҳаларида ягона сиёсат
амалга оширилаётган, умумий валюта муомалага киритилган
мамлакатлар гуруҳи.
Тўлиқ
интеграция
–
• ягона иқтисодий, валюта ва сиёсий иттифоқнинг шаклланиши,
жумладан, ташқи сиёсат, қонунчилик ва ички ишлар соҳасида
умумий сиёсатнинг амалга оширилиши, ягона фуқароликнинг
жорий этилиши. Тўлиқ интеграция шароитида миллий
даражадан устун турадиган тартибга солувчи институтлар
шакллантирилади. Бу эса, ўз навбатида, ҳар бир аъзо мамлакат
ва иттифоқ имкониятларини ўзаро манфаатли асосда
бирлаштириш учун кенг имкониятлар яратади.

7.

ХИИ қуйидаги объектив омиллар ва сабабларга асосланади:
-
хўжалик алоқаларининг байналминаллашуви ва
глобаллашуви;
-
халқаро меҳнат тақсимотининг чуқурлашуви;
-
умумжаҳон фан-техника революцияси;
-
миллий иқтисодиёт очиқлигининг кучайиши.
Миллий иқтисодиёт очиқлик даражасининг ошиши
мамлакат
иқтисодиётининг
жаҳон хўжалик
муносабатлари
тизимига чуқур
киришганлиги;
товарлар, капитал, ишчи
кучининг мамлакатлараро
ҳаракати йўлидаги
тўсиқларнинг камайтирилиши
ёки тўлиқ бартараф этилиши;
миллий валюта
конвертациясининг
таъминланганлиги.

8.

қатъий (бир
томонлама нафли)
интеграция
мазкур жараёнлардан баъзи
мамлакатлар наф кўрувчи
ҳисобланса, бошқа бирлари донор
ҳисобланади
мослашувчан (икки
томонлама нафли)
интеграция
ҳар бир мамлакат бир вақтнинг ўзида
ҳам донор, ҳам наф кўрувчи
ҳисобланади
Интеграциянинг
турлари
ИҚТИСОДИЙ ИНТЕГРАЦИЯНИНГ РИВОЖЛАНИШ ШАРТ-ШАРОИТЛАРИ:
- интеграцион алоқага киришаётган мамлакатларнинг иқтисодий тараққиёт жиҳатидан бир хил
даражада бўлиши ҳамда бир турдаги хўжалик тизимларига эга бўлиши;
- уларнинг ҳудудий жиҳатдан яқинлиги, ягона минтақада жойлашганлиги ва умумий чегарага
эгалиги;
- уларнинг тарихан таркиб топган ва етарли даражада мустаҳкам иқтисодий алоқаларга
эгалиги;
- иқтисодий манфаатлар ва муаммоларнинг умумийлиги ҳамда уларни ҳал этишда
биргаликдаги ҳаракатнинг самарадорлиги ва ҳ.к.

9. 2. Иқтисодий интеграциянинг ривожланиш шарт-шароитлари ва босқичлари

интеграциялашаётган
мамлакатлар иқтисодий
ривожланиши ва бозор
муносабатларидаги етуклиги
даражасининг яқинлиги;
интеграциялашаётган
мамлакатларнинг географик
яқинлиги, аксарият ҳолларда умумий
чегара ва тарихан шаклланган
иқтисодий алоқаларнинг
мавжудлиги;
интеграциялашаётган мамлакатлар
олдида турган иқтисодий ва бошқа
муаммоларнинг умумийлиги;
устунликни намойиш қилиш
самараси;

10.

Интеграцион бирлашмалар вазифалари:
1. Кенг кўламли иқтисодиёт афзалликларидан фойдаланиш.
2. Қулай ташқи сиёсий муҳитни яратиш.
3. Савдо сиёсатидаги вазифаларни ҳал қилиш.
4. Иқтисодиётни таркибий қайта қуришга кўмаклашиш.
5. Миллий саноатнинг ёш соҳаларини қўллаб-қувватлаш.

11.

2. Жаҳондаги асосий интеграцион гуруҳларнинг
амал қилиш хусусиятлари
турли минтақалардаги асосий
интеграцион гуруҳлар
Осиё-Тинч океани
минтақасида –
Жанубий-Шарқий
Осиё мамлакатлари
ассоциацияси
(АСЕАН).
Ғарбий Европада –
Европа Иттифоқи
(ЕИ);
Шимолий Америкада – Эркин савдо
тўғрисида Шимолий Америка битими
(НАФТА);

12. Европа Иттифоқи

ЕИнинг ташкил топиши ва ривожланишининг замонавий тарихи 1951 йилдан
бошланади.
1951 йилда Франция, Германия, Италия, Бельгия, Нидерландия ва Люксембург
давлатлари томонидан Европа кўмир ва пўлат бирлашмаси (ЕКПБ) тўғрисидаги
Париж шартномаси имзоланди.
Бу Ғарбий Европа иқтисодий интеграциясининг ўзига хос ибтидоси эди.
Умумий кўмир ва пўлат бозорининг муваффақиятли ва тезда шаклланиши 1957
йилда Европа иқтисодий ҳамжамияти (ЕИҲ) ва Европа атом энергияси
ҳамжамиятини (Евратом) ташкил этиш тўғрисидаги Рим шартномаларининг
имзоланишига олиб келди.
Шу тариқа юқоридаги олти мамлакат ҳудудида ЕКПБ, ЕИҲ ва Евратом интеграция
бирлашмалари ташкил этилди.
ЕИҲ эса асосий иқтисодий интеграция бирлашмасига айланди.

13.

1957 йилдаги Рим шартномасининг мақсади
умумий товарлар, хизматлар, капитал ва ишчи кучи
бозорини яратиш, аҳоли турмуш даражасини
ошириш, миллий иқтисодиётларнинг ривожланиш
даражасини яқинлаштиришдан иборат эди.
Бу мақсадга эришишнинг дастаклари сифатида
божхона иттифоқини шакллантириш, саноат, қишлоқ
хўжалиги, транспорт, ижтимоий соҳаларда умумий
сиёсат олиб бориш, миллатлараро институционал
таркибни барпо этиш кабилар белгилаб олинди.

14.

Ғарбий Европа иқтисодий интеграцияси ривожланиши
жараёнини шартли равишда тўрт босқичга бўлиш мумкин.
Биринчи босқич
(50-йилларнинг
охири 70-йиллар
ўртаси)
• ҳамжамият фаолиятидаги “олтин аср” ҳисобланади.
• Ушбу босқич божхона иттифоқининг муддатидан
илгари шакллантирлиши, ягона аграр бозорнинг
муваффақиятли ривожлантирилди ва
• ЕИга учта янги мамлакатлар – Буюк Британия,
Дания, Ирландиянинг аъзо бўлиб кирди.
Божхона иттифоқида қуйидаги вазифалар ҳал этилди:
аъзо мамлакатлар ўртасидаги ўзаро
савдодаги савдо чекловлари бекор
қилинди;
учинчи мамлакатларга нисбатан ягона
божхона тарифи белгиланди;
капитал, кредитлар ҳаракати, пул
ўтказмалари, хизматлар кўрсатиш
эркинлигига эришилди;
иш кучининг эркин миграцияси ва яшаш
жойини эркин танлаш имконияти
таъминланди.

15.

Иккинчи босқич 1960
йиллар
• ЕИҲнинг барқарор, жадал
суръатларда ривожланиши
билан ажралиб туради.
• 1968 йилда юқорида қайд
этилган учта интеграция
бирлашмаларининг
маъмурий бошқаруви ва
бюджети Европа
ҳамжамияти (ЕҲ) номи
остида бирлаштирилди
ҳамда божхона иттифоқи
амал қила бошлади.
Иккинчи босқич (1970йиллар ва 1980-йилларнинг
биринчи ярми)
• рўй берган иқтисодий
инқирозлар туфайли
“Европессимизм” деган
номни олди.
• Бу даврда ЕҲ Буюк
Британия, Дания, Ирландия
ва Грециянинг қабул
қилиниши натижасида 10 та
мамлакатга кенгайди.
• 1979 йилдан бошлаб эса
шартли ҳисоб-китоб
валютаси ЭКЮга
асосланган Европа валюта
тизими (ЕВТ) амал қила
бошлади.

16.

Учинчи босқич
Учинчи
босқич (80йиллар
иккинчи ярми
– 90-йиллар
боши) –
• ҳамжамият таркибининг янада кенгайиш
босқичи бўлди.
• 1986 йилда ЕИга Испания ва Португалиянинг
қўшилиши илгари мавжуд бўлган
мамлакатлараро номутаносибликларнинг
кескинлашувига олиб келди.
• Шу билан бирга бу давр Ягона Европа Акти
(ЯЕА) қабул қилиниши туфайли Ғарбий Европа
интеграцияси ривожланишининг янада
кучайиши билан тавсифланади.

17.

ТЎРТИНЧИ БОСҚИЧДА
Тўртинч
и
босқичда
(XX
асрнинг
90йиллари
ўртаси –
XXI аср
боши)
• ЯЕАга мувофиқ 1993 йил 1 январдан бошлаб ҳамжамият чегаралари
доирасида ишлаб чиқариш омилларининг эркин ҳаракат қилиши
жорий этилди. Амалда ҳамжамият доирасида ягона иқтисодий макон
пайдо бўлди ва бу ҳолат ЕИ иқтисодий интеграциясининг сифат
жиҳатдан янги боқичга кирганлигини англатар эди.
• Маастрихт шартномаси асосида (1992 йил февраль) 1994 йил 1
январдан бошлаб ЕИҲ аъзолари сони 15 тага етди ва ҳамжамият
ЕИга айлантирилди. ЕИ доирасида тўлиқ ягона ички бозор
шакллантирилди. Навбатдаги муддатга интеграция ҳамкорлиги
мақсадлари эълон қилинди. Улар ягона валюта – евро эмиссияси
хуқуқи билан ягона Европа банки, ички чегараларсиз ягона Ғарбий
Европа макони барпо этишни ўз ичига олар эди.
• Маастрихт битимлари Ғарбий Европа интеграциясининг
ривожланишида сифат жиҳатдан янги босқич ҳисобланади ва ушбу
босқичда мамлакатлар иқтисодиётини микро даражада бирбирига яқинлаштириш вазифаси қўйилди.
• ЕИ ривожланиш тарихи давомида олти марта кенгайган бўлиб, 2004
йилдан бошлаб кенгайиш асосан Марказий ва Шарқий Европа
мамлакатлари ҳисобига юз берди

18.

Европа Иттифоқининг кенгайиши
Таъсисчи мамлакатлар
(1957 й. 25 март)
Бельгия, Франция, Германия, Италия,
Люксембург, Нидерландия
1-кенгайиш 1973 й.
Буюк Британия, Дания, Ирландия
2-кенгайиш 1981 й.
Греция
3-кенгайиш 1986 й.
Испания, Португалия
4-кенгайиш 1995 й.
Австрия, Финляндия, Швеция
5-кенгайиш 2004 й.
Венгрия, Кипр, Мальта, Латвия, Литва, Польша,
Словакия, Словения, Чехия, Эстония
6-кенгайиш 2007 й.
Болгария, Руминия
6-кенгайиш 2008 й.
Хорватия

19.

Америка қитъасида интеграция жараёнларининг
ривожланиш хусусиятлари
Жаҳон хўжалигида амал қилаётган интеграцион
марказлардан бири Шимолий Америка ҳудуди
ҳисобланади.
1992 йилда АҚШ, Канада ва Мексика ўртасида
Шимолий Америка Эркин савдо ассоциациясини
(North American Free Trade Area – NAFTA)
ташкил этиш тўғрисидаги шартнома имзоланди
ва у 1994 йил 1 январдан бошлаб кучга кирди.

20.

Шимолий Америка иқтисодий интеграциясининг ҳамкорлик
йўналишлари
Экологик муаммоларни
ҳал этиш
Интеллектуал
мулк ҳуқуқини
ҳимоялаш
Низоларни
давлатлараро ҳал
этиш механизмини
яратиш
Меҳнат
муносабатлари
НАФТА 1994 й.
АҚШ, Канада,
Мексика
соҳасида ҳамкорлик
Товарлар савдосини
эркинлаштириш
Хизматлар
савдосини
кенгайтириш ва
эркинлаштириш
+ Эркин савдо зонасидан
айрим мустаснолар

21. НАФТАга аъзо мамлакатларнинг иқтисодий ривожланиш кўрсаткичлари

22.

НАФТАга аъзо мамлакатлар томонидан имзоланган шартноманинг асосий
вазифалари қуйидагиларни ўз ичига олади (бу вазифаларнинг айримларига эришиш
учун 10 йил, айримлари учун 15 йил режалаштирилган эди):
эркин савдо зонасини шакллантириш асосида аъзо мамлакатлар ўртасида
ўзаро савдо ва инвестицияларни рағбатлантириш (10 йил ичида божхона
қоидалари уйғунлаштирилди, шакар, пахта, сут маҳсулотларидан ташқари
барча маҳсулотлар бўйича миқдорий чекловлар ва божхона божлари бекор
қилинди);
компаниялар учун келишилган тадбиркорлик фаолияти ишлаб чиқиш (ўзаро
инвестицияларда кўпсонли чекловлар бекор қилинди);
минтақада ҳалол рақобатни таъминлаш (ҳаво транспорти, телефон алоқаси
ва айрим телекоммуникация хизматларидан ташқари хизматлар савдоси,
жумладан молия, банк хизматлари савдоси эркинлаштирилди);
Интеллекутал мулк ҳуқуқини ҳимоя қилишга кўмаклашиш (ушбу
ҳуқуқларни ҳимоя қилиш бўйича умумий сиёсат олиб борилади);
Ўзаро иқтисодий ҳамкорликни рағбатлантириш (низоларни ҳал этиш
механизми яратилган).

23.

Осиё–Тинч океани минтақасида интеграцион
жараёнларнинг хусусиятлари
Осиё–Тинч океани минтақаси жаҳон хўжалигидаги интеграцион жараёнларнинг
учинчи йирик маркази ҳисобланади.
Жануби-Шарқий Осиё мамлакатлари ассоциацияси (Association of South East
Asian Nations – ASEAN) 1967 йилда ташкил этилган бўлиб, унинг таркибига
Бруней, Вьетнам, Индонезия, Камбоджа, Лаос, Малайзия, Мьянма,
Сингапур, Таиланд ва Филиппин киради.
АСЕАНнинг асосий мақсади 1967 йилда Бангкок декларациясида
белгиланган қуйидаги вазифаларни ҳал этишга қаратилган: Жануби-Шарқий
Осиёда ҳарбий-сиёсий барқарорликни таъминлаш, божхона иттифоқини
шакллантириш, мамлакатларнинг иқтисодий ўсишига кўмаклашиш.
1992 йилда Сингапур Саммитида кейинги 15 йил ичида Эркин савдо ҳудудини
(ASEAN Free Trade Agreement – AFTA) ташкил этиш тўғрисида қарор қабул
қилинди

24. АСЕАН доирасида халқаро иқтисодий интеграция

Минтақада
тинчлик,
хавфсизликни
мустаҳкамлаш; ўзаро ишончни таъминлаш,
низоларни ҳал этиш ёгндашувларини ишлаб
чиқиш ва минтақа манфаатларини халқаро
даражада ҳимоя қилиш.
Ҳамкорликнинг
сиёсий жиҳатлари
АСЕАН
(1967 й.)
Ҳамкорликнинг
иқтисодий
жиҳатлари
Интеграция ва экринлаштириш,
минтақа ичида савдо фаолиятини
кенгайтириш,
божхона
тариф
имтиёзларини
жорий
этиш,
стандартлаштириш
ва
сертификациялаш.
Ҳамкорликнинг
ижтимоий жиҳатлари
Фан ва технологиялар, атроф-муҳит, маданият,
ахборот, ижтимоий ривожланиш, таълим ва
бошқарув соҳаларида инсон ресурсларини
ривожлантириш, камбағалликни камайтириш,
касаллик ва саводсизликка қарши кураш,
қишлоқ жойларда паст даромадли аҳолини иш
билан таъминлаш, наркотикларга қарши кураш
мақсадида ҳамкорликни амалга ошириш

25. АСЕАН мамлакатлари товарлар савдоси (2018 йил)

26.

Ўзбекистоннинг жаҳон хўжалигига
интеграциялашуви бешта даражага
ажратиш мумкин:
3. Ўзбекистоннинг жаҳон иқтисодиётига
интеграциялашуви ва ташқи иқтисодий фаолияти
Глобал
халқаро валюта-молия ва савдо механизмларига
бевосита қўшилиши (БМТ, Европада хавфсизлик ва
ҳамкорлик ташкилоти (ОБСЕ), Европа ҳамжамияти,
Жаҳон банки, Халқаро валюта фонди, Иқтисодий
ҳамкорлик ташкилоти (ЭКО))
Трансконтинентал
халқаро трансосиё Иқтисодий хамкорлик ташкилоти
(ЭКО) доирасидаги ўзаро алоқаларни янада
кучайтириш
минтақалараро
МДҲ мамлакатлари билан интеграцияга кириш
минтақавий
Марказий Осиё мамлакатлари ўртасидаги
ҳамкорликни мустаҳкамлаш ва ривожлантириш
Маҳаллий

27. Ўзбекистоннинг халқаро иқтисодий интеграцион бирлашмалардаги иштироки

Ташкил этилган
Интеграцион ва Ўзбекистон
бирлашма
аъзо бўлган
вақти
МДҲ
Иқтисодий
ҳамкорлик
ташкилоти
(ИҲТ)
1991
1964
1991
1992
Таркиби
Мақсади ва вазифалари
Озарбайжон,
Арманистон, Беларус, Ҳамдўстлик доирасида эркин савдо
Грузия*, Қозоғистон, ҳудудини яратиш, савдо-иқтисодий
Қирғизистон, Молдова,
ҳамкорлик самарадорлигини
Россия, Тожикистон,
ошириш, товарларнинг эркин
Туркманистон,
ҳаракатланишини таъминлаш.
Ўзбекистон, Украина
Афғонистон, Эрон,
Покистон, Туркия,
Ўзбекистон,
Озарбайжон,
Туркманистон,
Қирғизистон,
Тожикистон,
Қозоғистон
Ўзаро савдони кенгайтириш;
барқарор иқтисодий ўсиш ва аҳоли
турмуш даражасини ошириш учун
шароит яратиш; савдо тўсиқларини
бекор қилишга қаратилган
ҳамкорликдаги фаолият; халқаро
форумларда умумий ёндашув
орқали жаҳон савдоси ҳажмини
ошириш.

28.

Ўзбекистоннинг халқаро иқтисодий интеграцион бирлашмалардаги
иштироки (давоми)
Интеграцион
бирлашма
Ташкил
этилган ва
Ўзбекистон
аъзо бўлган
вақти
Марказий
Осиё
ҳамдўстлиги
(МОҲ)
1994
2004 йилдан
ЕОИҲ билан
бирлаштири
лган
1994
Таркиби
Мақсади ва вазифалари
Сув, ёқилғи ресурслари ва сув
хўжалиги объектларидан барча
мамлакатларнинг манфаатларини
ҳисобга олган ҳолда оқилона
фойдаланиш; минтақанинг умумий
Қозоғистон, транспорт инфратузилмасини яратиш;
Қирғизистон,
ишлаб чиқариш кооперацияси ва
Ўзбекистон,
савдо-иқтисодий ҳамкорликни ҳар
Тожикистон томонлама ривожлантириш; гуманитар
соҳада ўзаро ҳамкорлик ва экологик
муаммоларни биргаликда ҳал этиш;
хавфсизликни таъминлаш
масалаларида ўзаро ҳамкорликни
фаоллаштириш.

29.

Ўзбекистоннинг халқаро иқтисодий интеграцион бирлашмалардаги
иштироки (давоми)
Интеграцион
бирлашма
Шанхай
ҳамкорлик
ташкилоти
(ШҲТ)
Ташкил
этилган ва
Ўзбекистон
аъзо бўлган
вақти
1996
Евроосиё
иқтисодий
2000
ҳамжамияти
(ЕОИҲ)
2001
2005
Таркиби
Мақсади ва вазифалари
Россия, Хитой,
Қозоғистон,
Қирғизистон,
Тожикистон,
Ўзбекистон
Терроризм, сепаратизм ва
экстремизмга қарши кураш. Ягона
иқтисодий бозорни яратиш.
Россия,
Қозоғистон,
Қирғизистон,
Беларус,
Тожикистон,
Ўзбекистон*
Ягона иқтисодий маконни
шакллантириш. Аъзо
мамлакатларда иқтисодиётда
таркибий ислоҳотларни келишиб
олиш; ягона транспорт таркиби ва
транспорт бозорини яратиш; ягона
божхона тарифини жорий этиш;
миллий қонунчиликни
уйғунлаштириш.

30.

Айни вақтда Ўзбекистон Республикасининг МДҲга аъзолиги
унга бир қатор муҳим вазифаларни миллат, иқтисодиёт
манфаатларига мувофиқ ҳал этиш имконини беради:
• ишлаб чиқаришни, аҳолини зарур маҳсулотлар билан
таъминлашни
қўллаб-қувватлашни
кўзда
тутувчи
кооператив хўжалик алоқаларини ривожлантириш ва
такомиллаштириш;
• МДҲнинг бир қатор товарларини миллий бозорда,
жумладан, анъанавий маҳсулотларни сотиш соҳасида
етакчи мавқени сақлаш;
• собиқ иттифоқчи республикалар эга бўлган хомашё
ресурсларидан фойдаланиш;
• Ўзбекистоннинг учинчи мамлакатларга экспорт-импорт
товар
оқимига
хизмат
кўрсатувчи
транспорт
коммуникацияларидан
кафолатли
ва
хатарсиз
фойдаланиш.