Koncepcja humanistyczna

1.

Koncepcja humanistyczna

2.

W literaturze naukowej termin „psychologia
humanistyczna” zaistniał oficjalnie w roku 1961;
wtedy to czołowy reprezentant „Trzeciej siły”,
Abraham Maslow, założył wraz z Sutichem
pismo „Journal of Humanistic Psychology”.
Mianem „Trzeciej siły” określano wówczas
środowisko amerykańskich psychologów, którzy
stworzyli opozycję wobec dwóch najbardziej
wpływowych szkół psychologicznych —
behawioryzmu i psychoanalizy.

3.

Podstawowych założenia psychologii
humanistycznej ukazują:
1) antydeterministyczną, personalistyczną
koncepcję człowieka,
2) system wartości podkreślający wagę
autonomii osoby ludzkiej i autentycznych
międzyludzkich relacji

4.

Psychologia humanistyczna po dziś nie jest
nauką jednorodną, opartą na wyraźnie
sprecyzowanych przesłankach
metodologicznych.
Kształtuje się ona dość żywiołowo, będąc
raczej określonym modelem działania, który
stopniowo wyłania samowiedzę.

5.

Według psychologii humanistycznej człowiek
jest wartością samą w sobie, posiada wolną
wolę i potencjał twórczy, co pozwala mu
wybierać drogi rozwoju osobowego.

6.

Trzecia siła w psychologii
Podobnie jak— psychoanaliza i behawioryzm
—
psychologia humanistyczna (trzecia siła
psychologii) miała dostarczyć współczesnemu
człowiekowi wiedzy o jego tożsamości.
Determinizmowi psychicznemu, jaki głosiła
psychoanaliza i behawioryzm, została
przeciwstawiona koncepcja osoby kształtującej
samą siebie z własnego wyboru.

7.

Natura człowieka
Wewnętrzna, biologiczna natura człowieka,
uważana jest raczej za dobrą lub neutralną, a
nie za złą, i dlatego powinno się ją
uzewnętrzniać, a nie powściągać

8.

W świetle tej koncepcji człowiek jest z
gruntu dobry, niepowtarzalny, rozumny i
samookreślający się.
Te jego cechy decydują o tym, że jest różny
od zwierząt.

9.

Obecne doświadczenia mają wpływ na
przyszłość, kierunek ten bowiem kładzie nacisk
na przyszłość (behawioryzm zaś na
teraźniejszość, a psychoanaliza na przeszłość).

10.

Jednymi z głównych przedstawicieli tego
kierunku był Abraham Maslow (1908–1970)
Teoria motywacji wzrostu według Abrahama
Maslowa

11.

W teorii ludzkiej motywacji Maslow (za:
Zimbardo, 1999) przeciwstawił motywację
braku (za pomocą której człowiek stara się
odzyskać równowagę psychiczną) motywacji
wzrostu (kiedy jednostce chodzi nie tylko o
redukcję pewnych deficytów, ale poszukuje
ona pełnej realizacji swojego potencjału).

12.

Osoby motywowane wzrostem reagują
pozytywnie na niepewność czy wzrost
napięcia, jeśli jest to droga do pełniejszej
realizacji swojego potencjału.

13.

Piramida potrzeb
Maslow sformułował hierarchię potrzeb, w
której wrodzone potrzeby układają się w
określoną sekwencję — od prymitywnych do
zaawansowanych.

14.

15.

16.

Zanim zaczną działać potrzeby wyższego
rzędu, potrzeby niższego rzędu muszą zostać
zaspokojone.

17.

Ludzie, którzy są syci, bezpieczni, kochani i
kochający, pewni siebie,myślący i twórczy,
wznoszą się na ostatni poziom hierarchii
potrzeb — poszukują pełniejszego rozwoju
swojego potencjału w procesie samorealizacji.
Maslow dopuszcza także możliwość pójścia
dalej, do wyższych stanów świadomości i
osiągnięcia jedności z siłami ducha
(transcendencja). Pragnienie to rozwija się tylko
u nielicznych.

18.

Według Maslowa na każdym z poziomów
potrzeby są wrodzone, choć wartości
kulturowe wpływają na sposób ich ekspresji i
wzbudzania. W przypadku frustracji potrzeb
na każdym z poziomów dochodzi do patologii i
zaburzeń w zachowaniu.

19.

Najbardziej znanymi propozycjami terapeutycznymi powołanymi
w ramach nurtu psychologii humanistycznej są :
psychoterapia skoncentrowana na kliencie Carla Rogersa,
psychoterapia Perlsa
logoterapia Viktora Frankla,
psychosynteza Roberta Assagioli,
systemowa terapia rodzinna Virginii Satir,
bioenergetyka Alexandra Lowena.

20.

Terapia skoncentrowana na kliencie
Klient (już nie pacjent) musi być darzony
szacunkiem jako równy terapeucie, każda
bowiem osoba ma poczucie własnej godności i
wartości.

21.

Przyczyna zaburzeń
Przyczyną zaburzeń może stać się dla
człowieka brak zdolności do zaakceptowania
samego siebie, wzięcia odpowiedzialności za
swoje czyny, dokonywania autentycznych
wyborów, brak akceptacji części obrazu siebie i
kryzys tożsamości.

22.

Terapia ma za zadanie wspomaganie osoby w
potrzebie, pobudzenie w niej potrzeby
samorealizacji i pomoc w odkryciu samego
siebie. Terapeuta, zamiast być ekspertem i
występować z pozycji autorytetu, raczej
powinien stanowić dla klienta „lustro”,
tworząc klimat bezwarunkowej akceptacji

23.

Wychowanie
Rogers kładł nacisk na bezwarunkowo
pozytywny stosunek rodziców do dzieci.

24.

Jego zdaniem dzieci powinny czuć zawsze, że
są kochane i aprobowane jako osoby, mimo
ich błędów i złych zachowań. Przedmiotem
potępienia ze strony rodziców mogą być
jedynie negatywne zachowania dziecka, nie
zaś samo dziecko.

25.

Bezwarunkowo pozytywny stosunek ważny
jest także dla dorosłych — potrzebujemy
akceptacji ze strony bliskich, ale także ze
strony samych siebie, mimo naszych wad i
ograniczeń. Wizja taka wzbudziła entuzjazm
wielu terapeutów. Podejście humanistyczne
skupiło się bowiem na ulepszaniu życia
człowieka — uwolnieniu naturalnych tendencji
do samorozwoju, wzroście samoakceptacji,
poszukiwaniu sensu życia

26.

Centralnym pojęciem teorii Carla Rogersa jest
"ja", składające się ze zbieranych w
doświadczeniu informacji o osobistych
cechach, wartościach i postawach.
Obraz "ja" wpływa na spostrzeganie świata i
własnego zachowania.

27.

Ja realne i ja idealne
Można wyróżnić dwa aspekty ja: "realne", czyli
wizję siebie, takim jakim jestem i "idealne", czyli
wizję tego, jakim powinienem albo chciałbym
być.

28.

Rozwój polega na zbliżaniu ja realnego do ja
idealnego.
Brak większych rozbieżności między ja realnym
a ja idealnym jest warunkiem zachowania
zdrowia psychicznego.

29.

Problemy psychologiczne pojawiają się w
przypadku wystąpienia sprzeczności między ja
realnymi i idealnym oraz miedzy ja realnym i
otoczeniem.

30.

psychoterapia skoncentrowana na kliencie Carla Rogersa
Nie wierzył teoriom i uważał, że terapia, która wpasowuje klienta w teorie,
nie służy jego zdrowieniu. Twierdził, że jego własne doświadczenie jest
najbardziej wiarygodną wskazówką postępowania. Podobnym szacunkiem
obdarzał doświadczenie klienta - nawet gdy wydaje się dziwaczne lub
niewłaściwe.

31.

Gestalt
Twórcą terapii Gestalt jest Frederik Salomon
Perls

32.

Na powstanie, kształtowanie się, rozwój
koncepcji i praktyki terapii Gestalt miało wpływ
wiele czynników. Jednym z nich było osobiste
dowświadczenie Perlsa.

33.

Osobista historia rodzinna Perlsa i jego osobowość.
Wychował się w domu nie kochających się rodziców, odrzucającego i
poniżającego go ojca oraz matki, stawiającej jako warunek miłości,
osiągnięcie wspaniałości i wielkości przez jej syna.
Perls buntował się przeciw patriarchalno-autorytarnym tradycjom
żydowskiej rodziny.
W wieku młodzieńczym przejawiał zaburzenia zachowania - uciekał z domu,
podkradał pieniądze, fałszował podpisy, wagarował i został wyrzucany z
gimnazjum.
W dorosłym życiu charakteryzowało go spontaniczność, ciekawość,
indywidualizm, ale też częste rozdrażnienie, autorytaryzm, rywalizacyjność,
zgorzknienie. Rozpaczliwie bojąc się porzucenia wchodził w wiele
przelotnych związków z kobietami.

34.

Gestalt- założenia
Podstawowym założeniem współczesnej terapii Gestalt
jest to, że każdy człowiek ma w sobie potencjał rozwojowy
oraz możliwość korzystnego funkcjonowania w
środowisku, o ile jest świadomy tego, co dzieje się w nim i
wokół niego. Cierpienie psychiczne powstaje wówczas,
gdy określone potrzeby, emocje i pragnienia pozostają
poza obszarem świadomości jednostki. W myśl tych
założeń, istotą psychoterapii Gestalt jest budowanie
świadomości siebie oraz tego co zaburza jednostce
kontakt ze światem, będąc tym samym źródłem jej
cierpienia.

35.

Systemowa terapia rodzinna
W ramach podejścia systemowego stosuje się terapię
uwzględniającą strukturę i dynamikę małych społeczności i układów,
w których jednostki żyją na co dzień.
Prowadzi się więc terapię rodzin, małżeństw, par lub innych grup (na
przykład w miejscu pracy).
Innymi słowy, jest to model leczenia oferowany ludziom
funkcjonującym w związkach, analizujący przede wszystkim relacje
interpersonalne zachodzące w najbliższym otoczeniu. Wiele bowiem
problemów, z którymi borykają się klienci, dotyczy stosunków z
innymi ludźmi, zwłaszcza trudności w budowaniu satysfakcjonujących
związków, na płaszczyźnie rodzinnej bądź zawodowej.

36.

Terapia systemu (systemowa) wymaga
zastosowania technik skoncentrowanych
zarówno na relacjach, jak i na jednostkach.
Celem jest zmiana reakcji uczestników
interakcji na zachowania poszczególnych
jednostek. Zazwyczaj pracuje się z kilkoma
osobami naraz, a praca skupia się na
wyjaśnianiu i poprawianiu stosunków
panujących między nimi.

37.

Przyczyny zaburzeń
Przyczyny tkwią w dysfunkcji systemu i możemy wśród nich wyróżnić :
nieprawidłowe wzorce komunikacji (słownej oraz niewerbalnej),
ograniczoną liczbę interakcji, małą wrażliwość na uczucia i potrzeby drugiej
osoby,
brak zachowań nastawionych na rozwiązywanie problemów.
błędne oczekiwania związane z pełnionymi rolami społecznymi.
Zaburzeniom sprzyjają też mechanizmy kreowania kozła ofiarnego, przy
jednoczesnym niedostrzeganiu winy u siebie.
Należy również wspomnieć o występującej często nadopiekuńczości, czy
nadmiernym zaangażowaniu emocjonalnym członków danego systemu.

38.

Forma
Terapia systemowa koncentruje się na
bieżących interakcjach i wymaga aktywnego,
choć niedyrektywnego udziału terapeuty.
Na początku terapeuta zbiera informacje o
systemie poprzez obserwację uczestniczącą. W
ten sposób bada funkcjonowanie układu.

39.

Dzięki zgromadzonej wiedzy terapeuta może
próbować zmieniać interakcje między
członkami grupy, poprzez instrukcje czy
odgrywanie ról pomiędzy zaangażowanymi.
Długość i intensywność psychoterapii jest
zróżnicowana, zazwyczaj trwa kilka miesięcy.
Spotkania odbywają się początkowo raz w
tygodniu, potem w większych odstępach
czasowych.

40.

Metody
Terapia systemowa służy głównie usprawnianiu
zaburzonej komunikacji, poprawie interakcji i relacji
między członkami grupy i zmianie systemu na taki,
który pełniej zaspokaja potrzeby swoich członków.
Klasycznym narzędziem jest genoram, polegający na
graficznym obrazowaniu układu, w którym żyje klient.
Do korygowania zniekształceń komunikacyjnych
wykorzystuje się zapisy wideo, rejestrujące ważne
momenty emocjonalnej wymiany między partnerami.
Następnie oglądają oni zapis i analizują zachodzące
między nimi interakcje.

41.

Mocne strony
Terapie systemowe okazują się skuteczne w
eliminowaniu rozmaitych zaburzeń relacji
interpersonalnych. Osiągnięte zmiany mają
szanse pozostać trwałe, dlatego, że zmienia się
i człowiek, i jego najbliższe środowisko.

42.

Ograniczenia
Podejścia systemowego nie należy stosować,
gdy występuje czynna przemoc, uzależnienia
bądź choroby psychiczne.

43.

Bioenergetyka Alexandra Lowena
Według teorii bioenergetycznej nieprzeżyte systemy napięciowe
organizmu można rozumieć i opisywać na różne sposoby. Lowen
przeprowadził dokładną analizę pięciu typów charakterologicznych,
dodając do tego opis budowy ciała tzw. zawieszenia emocji w ciele.
Zawieszenie to pewien rodzaj stop klatki w naszym ciele. Kiedy coś
nam zagraża pierwszą reakcją jest znieruchomienie. Kiedy
przeciążenie mija, ciało wraca do równowagi . Jednak kiedy sytuacja
napięciowa się powtarza utrwala reakcję „zatrzymania” w ciele i to co
kiedyś było tylko reakcją stresową staje się trwałym stanem
spoczynkowym. To jak archeologiczny, nieświadomy nam zapis
naszych doświadczeń zamknięty w ciele.

44.

45.

Analiza naszych doświadczeń, historii życia
pomaga zrozumieć to co jest zapisane w ciele.
Dzięki temu jesteśmy w stanie zlokalizować w
naszym ciele, gdzie powstało napięcie, po to,
aby je uwolnić.
Odblokowanie systemu napięć poprzez
psychoterapię opartą na ćwiczeniach
bioenergetycznych Lowen’a pomaga przywrócić
ciału równowagę, witalność i swobodę.
https://www.youtube.com/watch?
v=YzMhR7DeS4g

46.

Logoterapia Viktora Frankla- poszukiwanie sensu
Logoterapia to metoda przezwyciężania
ludzkich konfliktów, które powodują cierpienie.
Pozwala nam odnaleźć znaczenie w trudnych,
bolesnych sytuacjach. Zamiast tego, stają się
one szansą na wzrost.

47.

Trzy podstawowe zasady lub filary logoterapii
są następujące:
Wolność woli
Pragnienie sensu
Sens życia

48.

Cel: Poszukiwanie sensu
Życie zawsze będzie zawierało ukryty sens aż
do końca.

49.

Kierunek
Pogląd na
nature
ludzka
Co
determinuj
e
zachowani
e
Główny
temat
badań
psychodyn
amiczny
Kierowan
a przez
instynkty
Dziedziczn
ość,
wczesne
doświadcz
enia
Nieświado
me
popędy,
konflikty
behawiory
styczny
Reagując
a na
bodźce,
dająca się
modyfiko
wać
Aktywna,
o
Nieograni
czonym
potencjal
e
Środowisk
o, warunki
bodźcowe
Specyficzn
e reakcje
wewnętrzn
e
Potencjalni
e
samosteruj
ące
Doświadcz
enie ludzki
i potencjał
ludzki
poznawczy Twórczo
aktywna
reagująca
Procesy
umysłowe
Procesy
umysłowe,
język
humanisty
czny