Фонетика һәм орфоэпия бүлекләрен гомумиләштереп кабатлау

1.

Тема:
Фонетика һәм орфоэпия
бүлекләрен гомумиләштереп
кабатлау.

2.

3.

Фонетика - сөйләм авазларын өйрәнә
торган бүлек.
Орфоэпия - дөрес әйтү
кагыйдәләре җыелмасы
Авазлар язуда транскрипция белән
бирелә. [ ]

4. Авазлар ике төрле була: сузык һәм тартык авазлар

Татар телендә 12 сузык аваз бар.
Татар телендә 28 тартык аваз бар.
Сингармонизм – сузыкларның
ярашуы

5. Сингармонизмның беренче төре – рәт гармониясе

Сингармонизмның икенче төре – ирен
гармониясе.
Дифтонг – бер иҗектә ике сузыкның
янәшә килүе

6. 7. “Кем иң акыллы?”

8.

Сузыклар
Сингармонизм
Тартыклар
Орфоэпия

9. Сузыклар [А],[ э],[ у],[ о],[ ү],[ и],[ ө],[ ы],[ә]

Алгы рәт
[ э],[ ү],[ и],[ ө],[ә]
Иренләшкән сузыклар
[ у], [ ү], [ о], [ө]
Арткы рәт
[А], [у],[ о],[ ы]

10. Сингармонизм Дуслык, иптәш, төзелеш, яхшылык, өрек, корылма, тырышлык, борынгы, дәфтәр, борылыш.

Рәт гармониясе
дуслык
яхшылык
дәфтәр
иптәш
тырышлык
Ирен гармониясе
төзелеш, өрек
корылма
борылыш
борынгы

11. “Кайсы артык?” Гөлшат, шәһәр, ишек, йөзем, чана, чәчәк, томан, кылыч, рәсем, китап.

Гөлшат, китап – сингармонизмга
буйсынмыйлар

12. Чебиләр

Нәни генә чебиләр
Сары майка кигәннәр.
Зарядка ясарга диеп,
Өй алдына килгәннәр.
Уңга да иеләләр,
Сулга да иеләләр
Ә аннары бергәләшеп,
Сикергәләп алалар.

13. Тартыклар 1)Тартыкларның кайсысы артык һәм ни өчен? 1. [Р],[ М],[ Ң],[ Ц] 2. [М],[ Н], [Ң],[ Б]

1.
2.
[ Ц] – саңгырау тартык
[ Б] – борын тартыгы түгел