Hayot faoliyati xavfsizligi

1.

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI TRANSPORT VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI
“TEXNOSFERA XAVFSIZLIGI” kafedrasi
KAFEDRA TELEGRAM GURUHI https://t.me/hfx456
“HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI”
(TRANSPORTDA)
FANIDAN MA’RUZALAR
MA’RUZACHI: t.f.n. (PhD), dotsent
Aliyev Obidjon Tuychiyevich
mail: [email protected]
tel: +998 71 299 03 11
TOSHKENT

2.

Мавзу: Халқаро терроризм ва
фуқаро муҳофазаси
Режа:
1. Терроризмнинг пайдо бўлиши, турлари
ва кўринишлари.
2. Терроризмнинг сабаблари
3. Терроризмдан фуқаро муҳофазаси

3.

1. Терроризмнинг пайдо бўлиши, турлари ва
кўринишлари.
“Террор” атамаси юнонча “terror” сўзидан
олинган бўлиб, даҳшат, қўрқув деган
маъноларни англатади. Терроризм деганда
ўзининг муайян мақсадларига эришишда
сиёсий рақибларини ҳарбий ҳаракатларга
боғлиқ бўлмаган, ҳеч бир чекланмаган
систематик жисмоний зўрлик ишлатиш йўли
билан йўқ қилишни кўзловчи сиёсий кураш
усули тушунилади.

4.

Терроризм тарихи.
1. Қадимги терроризм
2. Классик (мумтоз) терроризи
3. Анъанавий терроризм
4. Замонавий терроризм

5.

Қадимги терроризм.
Милоддан аввалги 44
йилда Рим
императори
Гай
Юлий
Цезарга
уюштирилган
суиқасдни
сиёсий
терроризмга мисол қилиш мумкин.
Қадимги
яҳудийлар
қабилаларининг
“Шилот сикари” деб аталган отрядлари
эса
70
йил
давомида
римлик
мустамлакачилар ва бошқа душманлар
билан кураш олиб борганлиги маълум.

6.

Классик терроризм.
Терроризм
тарихининг
иккинчи
даври
классик терроризм бўлиб, унда “террор” га
сиёсий кураш воситаси сифатида қаралди.
Чунки “террор” атамаси Буюк француз
инқилоби даврида юзага келди. франциядаги
жирондистлар ва якобинчилар томонидан
1790
йилларда
сиёсий
лексиконга
киритилган “террор” дан халқни қўзғолонга
тайёрлаш ва ҳокимиятни эгаллаш жараёнида
француз
инқилобининг
мафкурачилари
фойдаланган эдилар.

7.

Теракт
жараёнида
ишлатиладиган
воситаларга
асосий
мезон
сифатида
қаралади.
Шунга кўра ҳозирги терроризмни икки турга:
анъанавий ва замонавий технологик
терроризмга ажратилади.

8.

Анъанавий терроризм.
1. Портлатиш, қотиллик, ўт қўйиш, заҳарлаш,
гаровга олиш.
2. Сўл ва ўнг, ижтимоий ва сиёсий,
миллатчилик, дунёқараш, инқилобий ва
бошқалар.

9.

Замонавий терроризм.
Терроризм тарихидаги ҳозирги босқичдир
ХХ асрнинг 60 – йиллари охирларида
вужудга келди.
1. Оммавий характер касб эта бошлади.
2. Замонавий усуллар – газ, бактериологик
воситалар, масофавий ва космик алоқа,
интернет ва ОАВ дан фойдаланиш.

10.

2. Терроризмнинг сабаблари.
Терроризм ички сиёсий ва ижтимоийиқтисодий жараёнлар натижасида келиб
чиқади:
муҳолифатни
сиқиб
қўйиш,
давлатлараро зиддиятлар, айримачилик ва
мустақиллик учун курашиш, этник ва диний
зиддиятлар,
қашшоқлик
ва
ишсизлик,
мафкуравий бўшлиқ.

11.

3. Терроризмдан фуқаро муҳофазаси
Terrorizmga qarshi kurashda ishtirok etuvchi davlat
organlari:
- O'zbekiston Respublikasi Davlat Xavfsizligi xizmati;
- O'zbekiston Respublikasi milliy gvardiyasi;
- O'zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi;
- O'zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo'mitasi;
- O'zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi;
- O'zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar
vazirligi.
- O'zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi

12.

Terrorizmga qarshi kurash tizimining asosiy faoliyat
yo'nalishlari:
- terrorizmga qarshi kuchli kurashish;
- terrorizmning ichki manbalarini bartaraf etish;
- xalqaro terrorizmga qarshi kurashish va uning
manbalarini bartaraf etishda ishtirok etish;
- terrorchilik harakatlarining oqibatlarining
kamaytirish;
- potentsial terroristik tahdidlarni aniqlash uchun
mamlakat ichkarisida va tashqarisida vaziyatni
kuzatish.

13.

Tashkilot rahbariyati tomonidan portlashlar oqibatida
yuzaga kelishi mumkin bo'lgan terrorchilik hujumlarini
taxmin qilish uchun olib boriladigangan ishlar:
- portlatish uskunalaridan halos etish uchun binolar,
inshootlar, kommunikatsiyalarni tekshirish;
- terroristik harakatlar yuzasidan shubhali shaxslar va
transport vositalarini tekshirish;
- vizual va texnik nazorat orqali ob’yekt atrofidagi
maydonlarni nazorat qilishni kuchaytirish;
-ob’yektning jismoniy muhofazasini, birinchi navbatda,
hududning "muhim infratuzilmasini" mustahkamlash;
- jamoat joylarda kengaytirilgan kuzatuv.

14.

Terrorizm xavfi haqidagi xabarni telefon orqali olgandagi
harakatlar :
- noma'lum shaxs bilan aloqa qilganingizda: o'zingizni
tanishtiring;
- suhbatdoshni tinchlantirishga harakat qiling;
- uning talablari zudlik bilan ma'muriyatga topshirilishini ayting;
- noma’lum shaxsning talablarini aniqlab oling va tahdidning
mohiyati haqida ma'lumot oling: diqqat bilan tinglang va
barchasini yozing;
- talablarini takrorlashi uchun biron bir bahona bilan qayta
so’rang, tahdidning tabiati va uni amalga oshirish vaqti haqida
savollar bering, noma’lum shaxsni iloji boricha uzoq telefonda
ushlab turing;
- noma'lum shaxsning harakatlari sabablarini bilib oling:
maqsadlari haqida so'rang, uning javoblarini diqqat bilan
tinglang;

15.

Garovga tushib qolsangiz:
o'zingizni qo’lga oling, tinchlaning, xavotirlanmang, past ovoz
bilan gapiring;
terrorchilarga nisbatan nafrat va e'tiborsizlik qilmang, barcha
ko'rsatmalarga rioya qiling;
xatti-harakatingizga e'tiborini jalb qilmang, faol qarshilik
ko'rsatmang;
qochishning muvaffaqiyatiga to'liq ishonch bo'lmasa,
qochishga harakat qilmang;
terrorchilar haqida imkon qadar ko'proq ma'lumot olishni
(raqam, qurol-yarog', tashqi ko'rinish, suhbat mavzusi,
temperament, hatti-harakatlar) eslab qoling;

16.

- oziq-ovqatni rad etmang, bu kuch va sog'likni
saqlab qolishga yordam beradi;
- derazalardan, eshiklardan va terroristlarning
o'zlaridan uzoqroq joyda bo'lishi kerak, bu binolarni
hujum qilish, jinoyatchilar hujumida snayperlarni
o'qqa tutishda xavfsizlikni ta'minlash kerak;
Agar binoga shturm qilinsa, qo'llaringizni
boshingizning orqa tomoniga o'ragan holda yuzingizni
pastga qaratib yerga yoting.

17.

MA’RUZAMIZ
TUGADI !
MARHAMAT
MAVZU
BO’YICHA
SAVOLLAR
???