Azərbaycanda dövlət idarəçiliyi

1.

Cabbarov Elmin
Azərbaycanda dövlət idarəçiliyi

2.

Dövlətin yaranmasının vacib şərtləri.
Ərazi
Əhali
Qanun

3.

Mİlli Məclisin səlahiyyətləri.
Referendum
Prezident seçkiləri
Parlament seçkiləri
Deputatların statusunun müəyyənləşdirilməsi
İclasların açıq və ya qapalı keçirilməsi
Millət vəkillərinin toxunulmazlığına və səlahiyyətinə xitam verilməsi
Dövlət təltifi
Büdcənin təstiqi və nəzarəti
Beynəlxalq müqavilələrin təstiqi və ya ləğvi
Ombudsmanın seçilməsi

4.

Milli Məclisin səlahiyyətləri.
Prezidentin fərmanlarının təstiqi
Baş nazirin təyinatına razılıq
Konstitusiya, Ali və Appelyasiya məhkəmələrinin hakimlərinin təyin edilməsi
Baş prokurorun vəzifəyə təyinat və vəzifədən azad edilməsinə razılıq verilməsi
Prezidentin impiçmenti
Hakimlərin vəzifədən kənarlaşdırılması
Mərkəzi bankın idarə heyətinə üzv təyini və azad edilməsi
Müharibə elanı və ya sülhün bağlanması
Amnistiya
Fövqəladə vəziyyətin elanı və ya ləğvi

5.

İcra orqanı
Prezident
Nazirlər kabineti

6.

Prezidentin səlahiyyətləri.
Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsini Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin təsdiqinə təqdim edir.
Dövlət iqtisadi və sosial proqramlarını təsdiq edir.
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin razılığı ilə Azərbaycan Respublikasının Baş nazirini vəzifəyə təyin edir; Azərbaycan Respublikasının
Baş nazirini vəzifədən azad edir
Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsində icra hakimiyyəti üçün nəzərdə tutulmuş xərclər çərçivəsində mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti
orqanları yaradır
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin və Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, mərkəzi və yerli
icra hakimiyyəti orqanlarının aktlarını ləğv edir
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi, Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi və Azərbaycan Respublikasının
apellyasiya məhkəmələri hakimlərinin vəzifəyə təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə təqdimatlar verir;
Azərbaycan Respublikasının digər məhkəmələrinin hakimlərini vəzifəyə təyin edir; Azərbaycan Respublikasının Baş prokurorunu Azərbaycan
Respublikası Milli Məclisinin razılığı ilə vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edir
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı İdarə Heyəti üzvlərinin vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının
Milli Məclisinə təqdimat verir, Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı İdarə Heyətinin üzvləri sırasından Azərbaycan Respublikası Mərkəzi
Bankının sədrini təyin edir;
Azərbaycan Respublikasının hərbi doktrinasını Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin təsdiqinə verir
Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin ali komanda heyətini vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edir
Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkilinin seçilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə təqdimat verir

7.

Prezidentin səlahiyyətləri.
Azərbaycan Respublikasının xarici ölkələrdə və beynəlxalq təşkilatlarda diplomatik nümayəndəliklərinin təsis edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə təqdimat verir, Azərbaycan Respublikasının xarici ölkələrdə və beynəlxalq təşkilatlarda diplomatik
nümayəndələrini təyin edir və geri çağırır
Dövlətlərarası və hökumətlərarası beynəlxalq müqavilələri bağlayır, dövlətlərarası və Azərbaycan Respublikasının qanunlarından fərqli
qaydalar nəzərdə tutan hökumətlərarası müqavilələri təsdiq və ləğv olunmaq üçün Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə təqdim edir;
təsdiqnamələri imzalayır
Qanunları imzalayır və dərc edir
Əfv edir
Dövlət təltifləri ilə təltif edir
Ali hərbi və ali xüsusi rütbələr verir
Ümumi və qismən səfərbərlik elan edir, habelə səfərbərlik üzrə çağırılanları tərxis edir
Azərbaycan Respublikasının Təhlükəsizlik Şurasını yaradır
Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin təyinatı ilə bağlı olmayan vəzifələrin icrasına cəlb edilməsinə razılıq verilməsi barədə
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə təqdimat verir
Fövqəladə və hərbi vəziyyət elan edir
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin razılığı ilə müharibə elan edir və sülh bağlayır
Bu Konstitusiya ilə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin və məhkəmə orqanlarının səlahiyyətlərinə aid edilməyən digər məsələləri icra
qaydasında həll edir

8.

Nazirlər kabinetinin səlahiyyətləri.
Azərbaycan dövlət büdcəsinin layihəsini hazırlayıb Azərbaycanın
Prezidentinə təqdim edir
Azərbaycan dövlət büdcəsinin icrasını təmin edir
maliyyə və pul siyasətinin həyata keçirilməsini təmin edir
dövlət iqtisadi proqramlarının həyata keçirilməsini təmin edir
dövlət sosial təminat proqramlarının həyata keçirilməsini təmin edir
nazirliklərə və digər mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarına rəhbərlik edir, onların
aktlarını ləğv edir
Azərbaycan Prezidentinin onun səlahiyyətlərinə aid etdiyi digər məsələləri həll
edir

9.

Məhkəmə orqanlarının səlahiyyətləri.
Azərbaycan Respublikasında məhkəmə hakimiyyətini ədalət mühakiməsi yolu ilə
yalnız məhkəmələr həyata keçirirlər.
Məhkəmə hakimiyyətini Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi,
Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi, Azərbaycan Respublikasının
apelyasiya məhkəmələri, Azərbaycan Respublikasının ümumi məhkəmələri və
digər ixtisaslaşdırılmış məhkəmələri həyata keçirirlər.
Məhkəmə hakimiyyəti Konstitusiya, mülki və cinayət məhkəmə icraatı vasitəsilə və
qanunla nəzərdə tutulmuş digər vasitələr ilə həyata keçirilir.
Cinayət məhkəmə icraatında Azərbaycan Respublikasının Prokurorluğu və
müdafiə tərəfi iştirak edir.
Məhkəmə quruluşu və məhkəmə icraatı qaydası qanunla müəyyən olunur. VI.
Məhkəmələrin səlahiyyətlərinin dəyişdirilməsi məqsədilə müəyyən olunmamış
hüquqi üsulların tətbiq edilməsi və fövqəladə məhkəmələrin yaradılması
qadağandır.

10.

Konstitusiya məhkəməsinin səlahiyyətləri.
AR qanunlarının, AR Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, ARespublikası
Milli Məclisinin qərarlarının, AR Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının,
mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının normativ hüquqi aktlarının AR
Konstitusiyasına uyğunluğu;
AR Prezidentinin fərmanlarının, AR Nazirlər Kabinetinin qərarlarının, mərkəzi
icra hakimiyyəti orqanlarının normativ hüquqi aktlarının AR qanunlarına
uyğunluğu;
AR Nazirlər Kabinetinin qərarlarının, mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının
normativ hüquqi aktlarının AR Prezidentinin fərmanlarına uyğunluğu;
AR Ali Məhkəməsinin qərarlarının qanunda nəzərdə tutulmuş hallarda AR
Konstitusiyasına və qanunlarına uyğunluğu;

11.

Konstitusiya məhkəməsinin səlahiyyətləri.
bələdiyyə aktlarının AR Konstitusiyasına, AR qanunlarına, AR Prezidentinin
fərmanlarına, AR Nazirlər Kabinetinin qərarlarına (Naxçıvan MR, həm də
Naxçıvan MR Konstitusiyasına, qanunlarına və Naxçıvan MR Nazirlər Kabinetinin
qərarlarına) uyğunluğu;
AR-nin qüvvəyə minməmiş dövlətlərarası müqavilələrinin AR Konstitusiyasına
uyğunluğu; AR hökumətlərarası müqavilələrinin AR Konstitusiyasına və
qanunlarına uyğunluğu;
Naxçıvan MR Konstitusiyasının, qanunlarının, Naxçıvan MR Ali Məclisinin
qərarlarının və Nazirlər Kabinetinin qərarlarının AR Konstitusiyasına uyğunluğu;
Naxçıvan MR qanunlarının, Naxçıvan MR Nazirlər Kabinetinin qərarlarının AR
qanunlarına uyğunluğu; Naxçıvan MR Nazirlər Kabinetinin qərarlarının AR
Prezidentinin fərmanlarına və AR Nazirlər Kabinetinin qərarlarına uyğunluğu;
qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyətləri arasında səlahiyyətlər bölgüsü ilə
bağlı mübahisələr.

12.

Nəticə
Hər üç hakimiyyət müstəqil olmalıdır. Məhkəmə hakimiyyəti də xalqın səsi ilə
qurulmalıdır. Çünki inzibati orqanın rəhbəri tərəfindən təyin olunan hakim
müstəqil deyildir və inzibati orqana qarşı qərarların qəbulunda qərəzsiz
olmayacaqdır. Bundan əlavə şəffaflığın və ictimai nəzarətin təmin edilməsi
məqsədi ilə hər üç orqanın fəaliyyəti daimi canlı olaraq televiziyada
yayımlanmalıdır.