Blokçeyn texnologi̇yasi. Blokçeyn nədir?

1.

BLOKÇEYN
TEXNOLOGİYASI
Gömrük sistemində blokçeyn texnologiyasının
tətbiqi

2.

Blokçeyn nədir?
Blokçeyn kompüterlər şəbəkəsində
əməliyyatları və ya məlumatları qeyd edən
təhlükəsiz və mərkəzləşdirilməmiş rəqəmsal
kitabdır. Hər bir qeyd və ya "blok" bloklar
zəncirini təşkil edərək əvvəlki ilə əlaqələndirilir.
Bu texnologiya mərkəzi orqana ehtiyac
olmadan şəffaf, müdaxiləyə qarşı davamlı və
səmərəli məlumat saxlamağa və ötürməyə
imkan verir.

3.

Blokçeynin tətbiq sahələri

4.

Gömrük sistemində mövcud proqram təminatının
prinsipial sxemi
Gömrük
Məntəqəsi
Gömrük
Məntəqəsi
Gömrük
Məntəqəsi
Gömrük
Məntəqəsi
Gömrük
Məntəqəsi
Mərkəzi server
Gömrük
Məntəqəsi
Gömrük
Məntəqəsi
Gömrük
Məntəqəsi

5.

Risklər və
çatışmazlıqlar
01
02
03
04
Texniki risklər
Məlumat bazasının texniki səbəblərdən zədələnməsi nəticəsində məlumat
itkiləri.
Kiber hücumlar
Kiber hücumlar nəticəsində məlumat bazasında məlumat itkilərinin olması
İnsan amilindən asılılıq
Proqram təminatına texniki xidmət göstərən personalın texniki səhvləri
nəticəsində yaranan məlumat itkiləri və ya məlumat bazasına müdaxilə
icazəsinə malik personalın məqsədyönlü şəkildə məlumatları saxtalaşdıra
bilməsi
Hüquqi statusun olmaması
Proqramdakı məlumatlar dəyişdirilə bilir olduğuna görə təkrar kağız formada
sənədləşdirilib təsdiq edildikdən sonra hüquqi qüvvəyə malik olur

6.

Təklif edilən düzəlişlərdən sonra sistemin prinsipial sxemi
Gömrük
Məntəqəsi
Mərkəzi server
Gömrük
Məntəqəsi
Sinxronizasiya
edici proqram
təminatı
Gömrük
Məntəqəsi
Gömrük
Məntəqəsi
Gömrük
Məntəqəsi
Blokçeyn şəbəkəsi
Nod -

7.

Sistemin
üstünlükləri
01
02
03
04
Texniki risklərin minimallığı
Blokçeynə daxil edilmiş məlumatlar qlobal nodlarda saxlanıldığına görə
məlumatın texniki səbəbdən itkisi qeyri-mümkündür.
İnsan təsirinin mümkünsüzlüyü
Blokçeynə daxil edilmiş hər bir məlumat özündən əvvəlki məlumatın kripto həşini
özündə əks etdirdiyinə görə məlumatların insan tərəfindən dəyişdirilməsi
mümkün deyil.
Kiber hücumun mümkünsüzlüyü
Məlumat qeyri-mərkəzləşmiş şəkildə çoxlu serverlərdə saxlanıldığına görə bu
məlumat toplusuna kiber müdaxilə effektiv deyildir.
Elektron sənədlərin leqallığı
Bu cür sistemlərdə məlumatların dəyişirilməsi qeyri-mümkün olduğuna görə
bu məlumatlar imza ilə təsdiqlənmiş kimi qəbul edilir.

8.

Mövcud sistemin
çatışmazlıqları
- Şəffaflığın olmaması, malların hərəkətini
izləməyi və sənədlərin həqiqiliyini yoxlamağı
çətinləşdirir.
- Gömrük əməliyyatları ticarət proseslərinin
bütövlüyünə xələl gətirərək məlumatlarının
manipulyasiyasına və saxtakarlığa qarşı
həssasdır
- Manual, vaxt aparan, kağıza əsaslanan
proseslər

9.

Blokçeyn necə kömək
edə bilər?
- Blokçeyn texnologiyası, əməliyyatları və
məlumatları şəffaf və dəyişməz şəkildə qeyd
edən qeyri-mərkəzləşmiş, saxtakarlığa davamlı
kitab təqdim edir.
- Gömrük sənədlərini rəqəmsallaşdırmaq və
blokçeynində saxlamaqla agentliklər öz
proseslərini sadələşdirə, sənədləşmə işini
azalda və maraqlı tərəflər arasında etimadı
artıra bilərlər.
- Məsələn, gömrük orqanı blokçeyndən
istifadə edərək malların mənşəyindən
çatdırılana qədər hərəkətini izləyə bilər ki,
bununla da tədarük zəncirində şəffaflıq və
orijinallığı təmin edə bilər.

10.

- Təchizat zəncirinə sürətli və təhlükəsiz giriş
- Rəqəmsal sənədlərin yoxlanılan həqiqiliyi və dəyişməzliyi
- Eitbarlı təşkilatlararası iş axınları
- Daha yaxşı risk qiymətləndirilməsi və daha az lazımsız müdaxilə
- Daha aşağı inzibati xərclər və fiziki sənədlərin beynəlxalq
sərhədlərdən daşınması xərclərinin aradan qaldırılması

11.

Blokçeynə məlumatların daxil etmə prosesi
Məlumatların
daxil
edilməsi
Rəqəmsallaşdırılması
Sənədlərin
rəqəmsallaşdırılması
Gömrük işçiləri mallar
üçün müşayiət olunan
sənədləri alırlar.
İlk addım bu təlimatın
rəqəmsallaşdırılmasıdır.
Vəzifəli şəxslər bu
sənədlərdən məlumatları
skan edir və ya əl ilə
gömrük orqanının
rəqəmsal sisteminə daxil
edirlər.
Doğrulama
inteqrasiya
Sənədlərin doğrulanması
Gömrük prosesləri ilə
inteqrasiya
Gömrük işçiləri yaradılan
rəqəmsal sənədlərin
düzgünlüyünü orijinal əl
sənədləri ilə yoxlayır. Onlar
bütün tələb olunan
məlumatların düzgün qeyd
edildiyini və əl ilə rəqəmsal
qeydlər arasında heç bir
uyğunsuzluğun olmadığını
təmin edirlər.
Blokçeyn əsaslı platforma mövcud
gömrük prosesləri və sistemləri ilə
inteqrasiya edir. Bu inteqrasiya
gömrük orqanının infrastrukturu
daxilində məlumatların və
sənədlərin qüsursuz ötürülməsini
təmin edir.
Smart
Contract
Məhsulun
buraxılması
Ağıllı müqavilənin icrası
Məhsulun idxalı
Ağıllı müqavilələr blokçeyn
platformasında istifadə
olunarsa, rəqəmsal sənədlər
əsasında tariflərin
hesablanması, rüsumların
ödənilməsi və risklərin
qiymətləndirilməsi kimi
əvvəlcədən müəyyən edilmiş
gömrük prosesləri avtomatik
həyata keçirilə bilər.
Malların idxalı təsdiqlənərsə,
blokçeyn platforması buraxılış
sənədlərini yaradır. Bu
sənədlər bütün müvafiq qeydlər
və şərhlərlə birlikdə
blokçeynində qeyd olunur.
Mallar daha sonra daşınma və
ya çatdırılma üçün buraxılır.

12.

Təşəkkür edirik!