Іздеу жүйелері

1.

2.

Тақырыбы: Іздеу жүйелері
Бұл жұмыстың мақсаты-іздеу жүйелерінің жұмыс принциптерін, олардың мүмкіндіктері
мен шектеулерін зерттеу, сонымен қатар әртүрлі іздеу жүйелерін практикалық қолдану
1. Кіріспе
Жұмыстың мақсаты: әртүрлі іздеу жүйелерінің жұмыс принциптері мен мүмкіндіктерін
зерттеу, сонымен қатар оларды ақпаратты іздеу үшін тиімді пайдалануды үйрену.
Тақырыптың өзектілігі: іздеу жүйелері интернеттегі ақпаратты табудың негізгі құралы
болып табылады. Оларды тиімді пайдалану мүмкіндігі кез-келген желі қолданушысы үшін
маңызды.
2. Негізгі ұғымдар
Іздеу жүйесі: пайдаланушы берген сұраныс негізінде интернеттен ақпарат іздейтін
бағдарламалық-аппараттық кешен.
Индекстеу: кейінірек жылдам іздеу үшін Интернеттен табылған деректерді жинау, талдау
және сақтау процесі.
Рейтинг алгоритмдері: іздеу жүйесі іздеу нәтижелерін беру тәртібін анықтайтын ережелер.
Іздеу сұранысы: қажетті ақпаратты табу үшін іздеу жүйесіне пайдаланушы енгізген мәтін
жолы.

3.

3. Іздеу жүйелеріне шолу
Жалпы мақсаттағы:
• Google: ақпараттың кең ауқымын қамтитын ең танымал іздеу жүйесі.
• Bing: әр түрлі іздеу мүмкіндіктерін ұсынатын Microsoft іздеу жүйесі.
• Yandex: Ресейдегі көптеген қосымша қызметтерді ұсынатын негізгі іздеу жүйесі.
Мамандандырылған:
• Google Scholar: ғылыми басылымдарды, мақалалар мен кітаптарды іздеу.
• PubMed: Медициналық және биологиялық мақалалар мен зерттеулерді іздеу.
• IEEE Xplore: техникалық және инженерлік басылымдарды іздеу.
Мета іздеу жүйелері:
• Dogpile: бірнеше іздеу жүйелерінен нәтижелер жинайды және оларды біріктіреді.
• Metacrawler: бірден бірнеше іздеу жүйелерінде іздейді.

4.

4. Іздеу әдістері мен технологиялары
Логикалық іздеу:
* AND: барлық көрсетілген сөздерді қамтитын беттерді табады.
* OR: көрсетілген сөздердің кем дегенде біреуі бар беттерді табады.
* NOT: көрсетілген сөздерді қамтитын беттерді қоспайды.
Іздеу операторларын пайдалану:
• "": Нақты фразаны табу.
• - : Іздеуден сөзді алып тастау.
• site:: белгілі бір сайт бойынша іздеу.
* filetype:: белгілі бір файл түрін іздеу(мысалы, PDF, DOC).
Кеңейтілген іздеу:
Сұрауларды нақтылау үшін іздеу жүйелері ұсынатын кеңейтілген іздеу интерфейстерін пайдалану.

5.

5. Практикалық тапсырма
Тапсырма: "Жасанды интеллекттің еңбек нарығына әсері" тақырыбы бойынша ақпаратты табу.
Нұсқаулық:
1.
Іздеу үшін кілт сөздер мен сөз тіркестерін анықтаңыз (мысалы, "жасанды интеллект", "еңбек нарығы",
"әсер ету").
2.
Әр түрлі іздеу жүйелерін қолданыңыз (Google, Yandex, Google Scholar).
3.
Іздеуді нақтылау үшін логикалық операторларды қолданыңыз (мысалы, "жасанды интеллект және
еңбек нарығы").
4.
Табылған ақпаратты ұйымдастырыңыз (кесте немесе дереккөздер тізімін жасаңыз).
6. Қорытынды
Қорытындылар: орындалған тапсырманы қорытындылау, әртүрлі іздеу жүйелері мен әдістерін қолданудың
сәттілігін бағалау.