Похожие презентации:
czynniki_niebezpieczne_i_szkodliwe
1.
CZYNNIKINIEBEZPIECZNE
I
SZKODLIWE
W
ŚRODOWISKU PRACY
2. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE DEFINICJE zgodnie z PN-80/Z 08052
CZYNNIK NIEBEZPIECZNY występujący w procesiepracy – czynnik, którego oddziaływanie na
pracującego prowadzi lub może prowadzić do
urazu.
CZYNNIK SZKODLIWY występujący w procesie
pracy – czynnik, którego oddziaływanie na
pracującego prowadzi lub może prowadzić do
schorzenia.
W zależności od poziomu oddziaływania lub
innych warunków – czynnik szkodliwy może stać
się czynnikiem niebezpiecznym
3. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Klasyfikacja w zależności od charakteru działania
FIZYCZNE
CHEMICZNE
BIOLOGICZNE
PSYCHOFIZYCZNE
4. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Fizyczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe
PORUSZAJĄCE SIĘ MASZYNY I MECHANIZMY
RUCHOME ELEMENTY URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH
PRZEMIESZCZAJĄCE SIĘ WYROBY, PÓŁWYROBY,
MATERIAŁY
NARUSZENIE KONSTRUKCJI
OBRYWANIE SIĘ MAS I BRYŁ SKALNYCH ZE STROPU, LUB
OCIOSU, TĄPNIĘCIA
POWIERZCHNIE NA KTÓRYCH JEST MOŻLIWY UPADEK
PRACUJĄCYCH
OSTRZA, OSTRE KRAWĘDZIE, WYSTAJĄCE ELEMENTY,
CHROPOWATOŚĆ LUB SZORSTKOŚĆ WYROBÓW,
URZĄDZEŃ LUB NARZĘDZI
5. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Fizyczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe
TEMPERATURA POWIERZCHNI WYPOSAŻENIA
TECHNICZNEGO I MATERIAŁÓW
POŁOŻENIE STANOWISKA PRACY W STOSUNKU DO
POWIERZCHNI ZIEMI LUB PODŁOGI POMIESZCZENIA,
NIEWAŻKOŚĆ
CIŚNIENIE
WIBRACJA (DRGANIA)
INFRADŹWIĘKI
ULTRADŹWIĘKI
TEMPERATURA POWIETRZA
6. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Fizyczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe
WILGOTNOŚĆ POWIETRZA
RUCH POWIETRZA
JONIZACJA POWIETRZA
OŚWIETLENIE (natężenie, luminancja, olśnienie,
kontrast, tętninie)
PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE
PROMIENIOWANIE LASEROWE
PROMIENIOWANIE NADFIOLETOWE
PROMIENIOWANIE PODCZERWONE
POLE ELEKTROMAGNETYCZNE
7. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Fizyczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe
PROMIENIOWANIE ELEKTROSTATYCZNE
ELEKTRYCZNOŚĆ STATYCZNA
NAPIĘCIE W OBWODZIE ELEKTRYCZNYM
PYŁ PRZEMYSŁOWY, AREOZOLE STAŁE I CIEKŁE
8. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Chemiczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe
➔W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJÓW DZIAŁANIA NA
ORGANIZM CZŁOWIEKA:
TOKSYCZNE
DRAŻNIĄCE
UCZULAJĄCE
RAKOTWÓRCZE
MUTAGENNE
UPOŚLEDZAJĄCE FUNKCJE ROZRODCZE
9. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Chemiczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe
➔W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU WCHŁANIANIA
PRZEZ DROGI ODDECHOWE
PRZEZ SKÓRĘ I BŁONY ŚLUZOWE
PRZEZ PRZEWÓD POKARMOWY
10. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Biologiczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe
➢Biologiczne czynniki obejmują organizmy żywe oraz
wytwarzane przez nie substancje i dzieli się je na:
MIKROORGANIZMY (bakterie,wirusy, riketsje, grzyby,
pierwotniaki) I WYTWARZANE PRZEZ NIE SUBSTANCJE
(toksyny, alergeny)
MAKROORGANIZMY (rośliny i zwierzęta)
11. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE Psychofizyczne czynniki niebezpieczne i szkodliwe
➔OBCIĄŻENIE FIZYCZNE
STATYCZNE
DYNAMICZNE
➔
OBCIĄŻENIE NERWOWO – PSYCHICZNE
OBCIĄŻENIE UMYSŁU
NIEDOCIĄŻENIE LUB PRZECIĄŻENIE PERCEPCJNE
OBCIĄŻENIE EMOCJONALNE
12. CZYNNIKI SZKODLIWE Najwyższe dopuszczalne stężenie
najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) - wartośćśrednia ważona stężenia, którego oddziaływanie na
pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i
przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy,
określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego
aktywności zawodowej nie powinno spowodować
ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie
zdrowia jego przyszłych pokoleń
13. CZYNNIKI SZKODLIWE Najwyższe dopuszczalne natężenie
najwyższedopuszczalne
natężenie
fizycznego
czynnika szkodliwego dla zdrowia (NDN) - ustalone
jako wartość średnia natężenia, którego oddziaływanie
na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i
przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy,
określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego
aktywności zawodowej nie powinno spowodować
ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie
zdrowia jego przyszłych pokoleń
14. CZYNNIKI SZKODLIWE Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe
najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) wartość średnia stężenia, które nie powinnospowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia
pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie
dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie
zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1
godzina
15. CZYNNIKI SZKODLIWE Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe
najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) wartość stężenia, która ze względu na zagrożeniezdrowia lub życia pracownika nie może być w
środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie
16. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
Hałas - każdy niepożądany dźwięk, który możebyć uciążliwy albo szkodliwy dla zdrowia lub
zwiększać ryzyko wypadku przy pracy.
(Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne. Dz. U. nr 157, poz. 1318)
Ponad 30% pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia
na czynniki szkodliwe pracuje w warunkach narażenia na hałas
ponadnormatywny.
Wartość „1” NDN w przypadku hałasu wynosi 85dB, a
w związku ze stosowaniem skali logarytmicznej 88dB to
„2” NDN (dwukrotne przekroczenie).
17. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
W zależności od częstotliwości drgańakustycznych rozróżniamy hałas:
Słyszalny
16Hz -16000Hz,
Niesłyszalny
2Hz – 50Hz – hałas infradźwiękowy,
10000Hz – 100000Hz – hałas
ultradźwiękowy
18. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
Ze względu na naturę procesupowstawania rozróżnia się hałas:
wibracyjny
turbulentny
19. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
Ze względu na zmiany czasowe rozróżnia się hałas
ustalony – poziom dźwięku A w określonym miejscu
mierzony przy włączonej charakterystyce dynamicznej
S miernika poziomu dźwięku, zmienia się podczas
obserwacji nie więcej niż 5 dB
nie ustalony - poziom dźwięku A w określonym
miejscu mierzony przy włączonej charakterystyce
dynamicznej S miernika poziomu dźwięku, zmienia się
podczas obserwacji więcej niż 5 dB
impulsowy – składa się z jednego lub wielu zdarzeń
dźwiękowych, każdy w czasie trwania krótszym niź 1
sekunda
udarowy
20. CZYNNIKI SZKODLIWE - HAŁAS Parametry fizyczne hałasu
Ciśnienie akustyczne – przyrost ciśnienia środowiskaponad ciśnienie statyczne, które powstaje w wyniku
powstawania i rozchodzenia się dźwięku.
p2
Lp = 10 log --- [dB]
po2
p – ciśnienie mierzone aktualnie [Pa]
po – próg słyszalności = 20 µPa
[ 1Pa (paskal) = 1N/m2 przy częstotliwości 1000 Hz]
21. CZYNNIKI SZKODLIWE - HAŁAS Parametry fizyczne hałasu
Natężenie akustyczne – ilość energii polaprzenikającej w jednostce czasu przez
powierzchnię
prostopadłą
do
kierunku
rozprzestrzeniania się fali liczone w W/m2.
Próg słyszalności wynosi 10-12 W/m2.
I
Li = 10 log --- [dB]
Io
I – natężenie mierzone aktualnie
Io – natężenie progu słyszalności
22. CZYNNIKI SZKODLIWE - HAŁAS Parametry fizyczne hałasu
Moc akustyczna – ilość energii akustycznejwypromieniowanej przez źródło dźwięku w
jednostce czasu liczone w watach [W].
N
LN = 10 log --- [dB]
N0
N – moc mierzona aktualnie
N0 – moc progu słyszalności (10-12W)
23. CZYNNIKI SZKODLIWE - HAŁAS Parametry fizyczne hałasu
Poziom dźwięku (natężenie hałasu)wyrażony w dB (decybelach) określa
stosunek
mocy
akustycznej
lub
natężenia
dźwięku
albo
ciśnienia
akustycznego
do
wartości
progu
słyszalności,
wyrażony
w
skali
logarytmicznej.
24. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
Źródła hałasu:mechaniczne (np. hałas wywołany przez
maszyny i urządzenia o napędzie
mechanicznym elektrycznym, pneumatycznym)
aerodynamiczne i hydrodynamiczne (np. ruchy
gazów i cieczy w rurociągach, wentylatorach
itp.)
technologiczne (np. hałas wywołany zmianą
spójności materiału, jak: kruszenie, łamanie
itp.)
25. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
Szkodliwe lub uciążliwe skutki hałasuzależą od:
natężenia hałasu
poziomu ekspozycji
rodzaju źródeł hałasu
relacji między człowiekiem a źródłem
hałasu
26. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez:Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dnia
pracy (LEX,8h nie powinien przekraczać 85 dB) i odpowiadającą mu
ekspozycję dzienną (nie powinna przekraczać 3,64 · 103 Pa2/s),
lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy (nie
powinna przekraczać 85 dB) i odpowiadającą mu ekspozycję
tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziaływującego na
organizm człowieka w poszczególnych dniach tygodnia - nie
powinna przekraczać 18,2 · 103 Pa2/s)
Maksymalny poziom dźwięku A – LAmax nie powinien przekraczać
115 dB
Szczytowy poziom dźwięku C – LCpeak nie powinien przekraczać
135 dB
27. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
Przepisy o szczególnej ochronie:● młodociani
–
poziom
ekspozycji
odniesiony do 8-godzinnegodobowego
wymiaru czasu pracy (LEX,8h) nie powinien
przekraczać 80 dB
● kobiety
w ciąży - poziom ekspozycji
odniesiony do 8-godzinnegodobowego
wymiaru czasu pracy (LEX,8h) nie powinien
przekraczać 65 dB
28. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS – metody pomiaru
Ze względu na cel (określenie emisjihałasu maszyn lub ocena narażenia
ludzi) metody pomiaru hałasu dzieli się
na:
Metody pomiaru hałasu maszyn
Metody pomiaru hałasu w miejscach
przebywania ludzi (na stanowiskach
pracy)
29. CZYNNIKI SZKODLIWE – HAŁAS Metody pomiaru hałasu maszyn
Metody pomiarów hałasu maszyn stosuje się w celuokreślenia wielkości charakteryzujących emisję hałasu
maszyn, rozpatrywane jako oddzielne źródła hałasu w
ustalonych
warunkach
doświadczalnych
i
eksploatacyjnych. Zgodnie z przepisami europejskimi
(Dyrektywa 98/37/EC tzw. „maszynowa”) wielkościami
tymi są: poziom mocy akustycznej lub poziom
ciśnienia akustycznego emisji na stanowisku pracy
maszyny lub w innych określonych miejscach.
Poziom mocy powinien być podany w instrukcji
obsługi maszyny, gdy uśredniony poziom ciśnienia
akustycznego emisji skorygowany charakterystyką
częstotliwościową A
(zwany również poziomem
dźwięku A) na stanowisku pracy maszyny przekracza
85 dB.
30. CZYNNIKI SZKODLIWE – HAŁAS Metody pomiaru i oceny hałasu w miejscach przebywania ludzi
Metody pomiarów i oceny hałasu w miejscachprzebywania ludzi stosuje się w celu ustalenia
wielkości narażenia ludzi na działanie hałasu
na stanowiskach pracy i w określonych
miejscach przebywania ludzi względem źródeł
hałasu, niezależnie od ich rodzaju i liczby.
Wyniki pomiarów hałasu służą przede
wszystkim
do
porównania
istniejących
warunków
akustycznych
z
warunkami
określonymi
przez
normy
i
przepisy
higieniczne, a także do oceny i wyboru
planowanych lub realizowanych przedsięwzięć
ograniczających hałas.
31. CZYNNIKI SZKODLIWE – HAŁAS Metody pomiaru i oceny hałasu w miejscach przebywania ludzi
Metody pomiaru:bezpośrednia – polega na ciągłym pomiarze
przez cały czas narażenia pracownika na hałas
i odczycie wielkości określanych bezpośrednio
z mierników, np. dozymetru hałasu lub
całkującego miernika poziomu dźwięku
pośrednia – polega na pomiarze hałasu w
czasie krótszym niż podlegający ocenie oraz
zastosowaniu
odpowiednich
zależności
matematycznych
do
wyznaczania
wymienionych wielkości.
32. CZYNNIKI SZKODLIWE HAŁAS
Przyjmując, że głównymi źródłami hałasu, które występują na stanowiskach pracy są maszyny,urządzenia lub procesy technologiczne, można wyróżnić następujące podstawowe grupy źródeł
hałasu:
● maszyny stanowiące źródło energii, np. silniki spalinowe (maksymalne poziomy dźwięku A do
125 dB), sprężarki (do 113 dB)
narzędzia i silniki pneumatyczne, np. ręczne narzędzia pneumatyczne: młotki, przecinaki,
szlifierki (do 134 dB)
maszyny do rozdrabniania, kruszenia, przesiewania, przecinania, oczyszczania, np. młyny kulowe
(do 120 dB), sita wibracyjne (do 119 dB), kruszarki (do 119 dB), kraty wstrząsowe (do 115 dB), piły
tarczowe do metalu (do 115 dB)
maszyny do obróbki plastycznej, np. młoty mechaniczne (do 122 dB), prasy (do 115 dB)
obrabiarki skrawające do metalu, np. szlifierki, automaty tokarskie, wiertarki (do 104 dB)
obrabiarki skrawające do drewna, np. dłutownice (do 108 dB), strugarki (do 101 dB), frezarki (do
101 dB), piły tarczowe (do 99 dB)
maszyny włókiennicze, np. przewijarki (do 114 dB), krosna (do 112 dB), przędzarki (do 110 dB),
rozciągarki (do 104 dB), skręcarki (do 104 dB), zgrzeblarki (do 102 dB)
urządzenia przepływowe, np. zawory (do 120 dB), wentylatory (do 114 dB)
● urządzenia transportu wewnątrzzakładowego, np. suwnice, przenośniki, przesypy, podajniki (do
112 dB).
33. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Pył – zbiór cząsteczek stałych, które wyrzucanedo powietrza atmosferycznego pozostają w nim
przez pewien czas. Najczęściej są to cząstki o
wymiarach poniżej 300 mikrometrów.
Do najbardziej pyłotwórczych procesów
technologicznych
zalicza
się:
kruszenie,
mielenie,
przesiewanie
surowców,
procesy
transportowe, mieszanie ciał sypkich, czynności
oczyszczania,
tłoczenia,
szlifowania,
polerowania.
34. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Szkodliwe oddziaływanie pyłu przemysłowego naorganizm ludzki zależy od:
rodzaju
pyłu,
wielkości
cząstek,
● stężenia pyłu w powietrzu,
● czasu narażenia,
poszczególnych
rozpuszczalności pyłu w cieczach ustrojowych,
● kształtu cząstek (włókna, kształty ostre, obłe),
● zawartości wolnej krystalicznej krzemionki.
35. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Pyły w zależności od działania na organizmludzki można podzielić na:
pylicotwórcze,
● alergiczne,
● toksyczne,
rakotwórcze.
36. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Pyły pylicotwórcze – pyły o średnicycząstek 1- 3 µm (pyły o średnicy cząstek
powyżej 5 µm zatrzymywane są w
górnych
drogach
oddechowych)
docierające do płuc i powodujące
określone działanie biologiczne. Z
punktu widzenia medycznego pylicą
nazywamy nagromadzenie się pyłu w
płucach i reakcję tkanki płucnej na jego
obecność.
37. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Zewzględu
na
rodzaj
zmian
anatomopatologicznych pylice dzielimy na:
● kalogenowe
– wywołane działaniem pyłów
zwłókniających
i
charakteryzujące
się
rozwojem włókien kalogenowych w tkance
płucnej, trwałym uszkodzeniem struktury
pęcherzyków
płucnych
i
bliznowatymi
zmianami (pył krzemowy, azbestu, aluminium)
● niekalogenowe
- - wywołane przez pyły
niezwłókniające lub o słabym działaniu
zwłókniającym, bez uszkodzenia struktury
pęcherzyków. Reakcja na pył jest potencjalnie
odwracalna
38. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Pyły drażniące – pyły oddziaływującedrażniąco na zewnętrzne części ciała, jak
spojówki oczu, błony śluzowe górnych
dróg oddechowych.
Pyły drażniące:
cząstki węgla
cząstki żelaza
cząstki szkła
cząstki aluminium
39. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Pyły alergiczne (uczulające) – pyłygłównie pochodzenia organicznego.
Pyły alergiczne:
pyły bawełny
pyły wełny
pyły lnu
pyły drewna
pyłki kwiatowe.
40. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Pyłytoksyczne
–
pyły
związków
chemicznych,
które
mogą
być
rozpuszczalne w płynach ustrojowych i
powodować przez to zatrucia.
Pyły toksyczne:
pyły związków ołowiu
pyły miedzi
pyły cynku
pyły manganu
pyły niklu
pyły zawierające olejki eteryczne (np. jałowca, cynamonowca,
drewna kamforowego)
41. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY
Pyły rakotwórcze – pyły powodującepowstanie chorób nowotworowych.
Pyły rakotwórcze:
pyły azbestu
pyły drewna twardego (dębu, buku, drzewa
machoniowego, orzecha, kacji, kasztana, palisandru)
42. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY – ocena narażenia na pył przemysłowy
Podstawą oceny narażenia na pył sąwartości
NDS
pyłów
(Najwyższych
Dopuszczalnych Stężeń).
Najwyższe dopuszczalne stężenie dla
pyłów przemysłowych dotyczy:
całkowitych stężeń pyłu
stężeń frakcji respirabilnej
ilości włókien o długości powyżej 5 µm
43. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY – ocena narażenia na pył przemysłowy
Pył całkowity – zbiór cząsteczek pyłu, który wprocesie
oddychania
może
wnikać
do
organizmu człowieka.
Pył
respirabilny
–
zbiór
cząsteczek
przechodzących przez sektor wstępny o
charakterystyce przepuszczalności według
wymiarów cząstek opisanej logarytmiczną
normalną funkcją prawdopodobieństwa ze
średnią wartością średnicy aerodynamicznej
3,5 ±0,3 µm i z geometrycznym odchyleniem
standardowym 1,5 ±0,1 (ogólnie rzecz biorąc
chodzi o frakcję poniżej 5 µm.
44. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY – ocena narażenia na pył przemysłowy
Włókno – jest to cząsteczka pyłu, którejdługość jest większa od 5 µm, a
stosunek długości do średnicy jest
większy niż 3:1 (na podstawie pomiarów
w mikroskopie świetlnym, wyposażonym
w urządzenie do kontrastu fazowego
przy
całkowitym
powiększeniu
mikroskopu ok.. 500 razy.
45. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY – ocena narażenia na pył przemysłowy
Pomiary stężenia pyłu w powietrzu nastanowiskach pracy:
pomiar ciągły w czasie całej dniówki
roboczej
(stosowanie
dozymetrów
indywidualnych)
pobieranie losowe w czasie i przestrzeni
zgodnie z normami
46. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY – ocena narażenia na pył przemysłowy
Interpretacja wyników pomiarówpyłów na stanowiskach pracy:
stężenia
w przypadku gdy górna granica przedziału
ufności
średniego
stężenia
ważonego
(wskaźnik ekspozycji) nie przekracza wartość
NDS, wtedy są dopuszczalne warunki pracy
gdy
górna
granica
przedziału
ufności
średniego stężenia ważonego jest powyżej
wartości NDS, wtedy są szkodliwe warunki
pyłowe
47. CZYNNIKI SZKODLIWE PYŁY – ocena narażenia na pył przemysłowy
Dopuszczalne normy pyłów przemysłowych:Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50%:
pył całkowity – 2,0 mg/m3
pył respirabilny – 0,3 mg/m3
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2% do 50%:
pył całkowity – 4,0 mg/m3
pył respirabilny – 1,0 mg/m3
Pyły drewna:
pyły drewna z wyjątkiem pyłów drewna twardego - pył całkowity –
4,0 mg/m3
pyły drewna twardego, takiego jak buk, dąb - pył całkowity – 2,0
mg/m3
Pyły drewna mieszane, zawierające pyły drewna twardego, takiego
jak buk i dąb – 2,0 mg/m3
48. CZYNNIKI SZKODLIWE WIBRACJE – DRGANIA MECHANICZNE
drganiamechaniczne
drgania
lub
wstrząsy
przekazywane do organizmu człowieka przez części ciała
mające bezpośredni kontakt z drgającym obiektem; jako
czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowisku pracy
występują w postaci drgań miejscowych albo drgań
ogólnych
drgania miejscowe - drgania mechaniczne działające na
organizm człowieka i przenoszone bezpośrednio przez
kończyny górne
drgania ogólne - drgania mechaniczne o ogólnym
działaniu na organizm człowieka, przekazywane do
organizmu jako całości przez stopy lub części tułowia, w
szczególności miednicę lub plecy
49. CZYNNIKI SZKODLIWE WIBRACJE – DRGANIA MECHANICZNE
Podział drgań ze względu na czas narażenia:ciągłe – występujące bez przerw w czasie
zmiany roboczej z pominięciem przerw
regulaminowych
przerywane – występujące wielokrotnie w ciągu
zmiany roboczej z przerwami, w czasie
których brak jest oddziaływania drgań
sporadyczne – występujące nieregularnie,
związane z czynnościami wykonywanymi
dorywczo na danym stanowisku pracy – np.
raz w tygodniu, raz w trakcie zmiany roboczej
50. CZYNNIKI SZKODLIWE WIBRACJE – DRGANIA MECHANICZNE
Czynniki wpływające na szkodliwośćdrgań dla organizmu ludzkiego:
zakres częstotliwości
wartość skuteczna przyspieszenia drgań
wartość współczynnika szczytu
czas oddziaływania drgań na organizm
człowieka
51. CZYNNIKI SZKODLIWE WIBRACJE – DRGANIA MECHANICZNE
Oddziaływanieczęstotliwości:
drgań
-
zakres
Drgania miejscowe (kończyny górne) –
od 5,6 Hz do 1400 Hz
Drgania ogólne – od 0,7 Hz do 90 Hz
52. CZYNNIKI SZKODLIWE WIBRACJE – DRGANIA MECHANICZNE
Szczególnie niebezpieczne dla człowiekasą częstotliwości niskie z uwagi na
możliwość powstania rezonansu. Jeżeli
częstotliwość drgań własnych pokryje się
z częstotliwością drgań urządzenia,
może powstać rezonans, który znacznie
zwiększa natężenie drgań i może być
przyczyną
rozerwania
narządów,
wybroczyn, i rozległych krwotoków.
53. CZYNNIKI SZKODLIWE WIBRACJE – DRGANIA MECHANICZNE
Przykładowe częstotliwościrezonansowe:
dla płuc i serca
4 – 9 Hz
dla żołądka
8 Hz
dla narządów jamy brzusznej
4,5 – 10 Hz
dla pęcherza moczowego
10 – 18 Hz
dla gałki ocznej
60 – 90 Hz
54. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE
Pojęciem czynniki biologiczne określane sąmikroorganizmy i makroorganizmy oraz
takie struktury i substancje wytwarzane
przez te organizmy, które wywierają
szkodliwy wpływ na organizm ludzki i
mogą być przyczyną chorób pochodzenia
zawodowego.
55. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE
Czynnikami biologicznymi na jakie możebyć narażony człowiek w środowisku pracy
są wszystkie drobnoustroje - wirusy,
bakterie,
grzyby łącznie z mutantami,
hodowlami komórkowymi i pasożytami
wewnętrznymi, które mogą być przyczyną
zakażenia, alergii lub innego działania
toksycznego.
56. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE
Szkodliwe czynniki biologiczne obejmujądrobnoustroje komórkowe, pasożyty
wewnętrzne, jednostki bezkomórkowe
zdolne do replikacji lub przenoszenia
materiału
genetycznego,
w
tym
zmodyfikowane genetycznie hodowle
komórkowe, które mogą być przyczyną
zakażenia, alergii lub zatrucia.
(Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w
sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w
środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo
narażonych na te czynniki – Dz. U. nr 81, poz. 716)
57. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE
Prace narażające pracowników na działanie czynnikówbiologicznych:
prace w zakładach produkujących żywność
prace w rolnictwie
prace podczas których dochodzi do kontaktu ze
zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego
prace w jednostkach ochrony zdrowia
prace w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub
diagnostycznych
prace w zakładach gospodarki odpadami
prace przy oczyszczaniu ścieków
58. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE
W rozprzestrzenianiu się szkodliwych czynnikówbiologicznych w środowisku pracy największe znaczenie
mają formy aerozolu pyłowego lub kropelkowego (mgły)
przenoszone drogą powietrzną. Czynniki biologiczne
mogą wniknąć do ustroju ludzkiego przez układ
oddechowy lub pokarmowy, spojówki i przez skórę
(szczególnie narażone są dłonie - wchodzące w
bezpośredni kontakt z zarażonymi przedmiotami).
Jeżeli istnieje podejrzenie, że objawy chorobowe
występujące u pracownika lub u grupy pracowników są
wywołane przez określony czynnik biologiczny, to jego
zasadność należy potwierdzić dwoma sposobami:
przez badania mikrobiologiczne powietrza;
wykrycie obecności czynnika w organizmie pracownika
59. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE
Do ochrony przed czynnikami biologicznymistosowane są:
● Sprzęt ochrony układu oddechowego
● Odzież ochronna
● Rękawice ochronne
● Obuwie ochronne
● Sprzęt ochrony oczu i twarzy
60. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE
Jednym z powszechnie występującychczynników szkodliwych w środowisku
pracy są substancje chemiczne.
Substancje chemiczne w powietrzu na
stanowiskach pracy występują w postaci:
● gazów
● par
● cieczy
● substancji stałych
61. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE
Wchłanianie substancji chemicznych wwarunkach narażenia zawodowego
zachodzi przede wszystkim poprzez:
drogi oddechowe
skórę
przewód pokarmowy
62. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Podział substancji i preparatów chemicznych niebezpiecznych (Ustawa z dnia 11 stycznia
2001 r. o substancjach i preparatachchemicznych – Dz. U. nr 11, poz. 84 z późn. zm.):
• o właściwościach
wybuchowych
• o właściwościach
utleniających
• skrajnie łatwopalne
• wysoce łatwopalne
• łatwopalne
• bardzo toksyczne
• toksyczne
• szkodliwe
żrące
drażniące
uczulające
rakotwórcze
mutagenne
działające szkodliwie na
rozrodczość
• niebezpieczne dla
środowiska
63. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE
Ocena narażenia zawodowego na szkodliweczynniki chemiczne
narażenie zawodowe – złożone pojęcie
ilościowo – jakościowe określające rodzaj i
stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia
oraz czas jego działania zarówno w stosunku
do zmiany roboczej
narażenie złożone – narażenie zawodowe
pracownika na działanie wielu substancji
szkodliwych występujących jednocześnie w
powietrzu środowiska pracy
64. CZYNNIKI SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Karta charakterystyki chemicznej
Identyfikacja
substancji/preparatu
Skład i informacja o
składnikach
Identyfikacja zagrożeń
Pierwsza pomoc
Postępowanie w przypadku
pożaru
Postępowanie w przypadku
niezamierzonego uwolnienia
do środowiska
Postępowanie z
substancją/preparatem i
jej/jego magazynowanie
Kontrola narażenia i środki
ochrony indywidualnej
Właściwości fizykochemiczne
Stabilność i reaktywność
Informacje toksykologiczne
Informacje ekologiczne
Postępowanie z odpadami
Informacje o transporcie
Informacje dotyczące
przepisów prawnych
Inne informacje
65. CZYNNIKI SZKODLIWE Badania i pomiary
Rozporządzenie Ministra Zdrowiaz dnia 20 kwietnia 2005r.
w sprawie badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowidku
pracy
(Dz. U. Nr 73, poz. 645)
66. CZYNNIKI SZKODLIWE Badania i pomiary – obowiązki pracodawcy
Dokonanie rozeznania procesówtechnologicznych i występujących w nich
czynników szkodliwych w celu ich
wytypowania do badań
● Nie później niż w okresie 30 dni od
rozpoczęcia działalności wykonanie badań i
pomiarów czynników szkodliwych
● Niezwłocznie poinformować pracowników o
wynikach badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia
● Prowadzić na bieżąco rejestr czynników
szkodliwych występujących na stanowikach
pracy
67. CZYNNIKI SZKODLIWE Badania i pomiary – czynniki rakotwórcze i mutagenne
Powyżej 0,5 NDS – pomiary co najmniej
raz na 3 miesiące
Powyżej 0,1 do 0,5 NDS - pomiary co 6
miesięcy
W każdym przypadku wprowadzenia
zmiany występowania czynnika
68. CZYNNIKI SZKODLIWE Badania i pomiary
Powyżej 0,5 NDS lub NDN – pomiary co
najmniej raz w roku
Powyżej 0,1 do 0,5 NDS lub NDN pomiary co 2 lata
W każdym przypadku wprowadzenia
zmiany występowania czynnika
69. CZYNNIKI SZKODLIWE Badania i pomiary
Badań i pomiarów czynnika szkodliwegodla zdrowia występującego w środowisku
pracy nie przeprowadza się, jeżeli wyniki
dwóch ostatnich przeprowadzonych badań
i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości
NDS lub NDN.
70. CZYNNIKI SZKODLIWE Badania i pomiary - terminy
30 dni od rozpoczęcia dziłalnościprzeprowadzić pomiary czynników
● Niezwłocznie poinformować
pracowników o wynikach badań i
pomiarów
● 3 lata przechowywanie wyników badań i
pomiarów
● 40 lat od ostatniego wpisu –
przechowywanie rejestrów oraz kart
pomiarów czynników szkodliwych
71. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
Rozporządzenie Ministra Gospodarki iPracy
z dnia 5 sierpnia 2005r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
przy pracach związanych z narażeniem na
hałas lub drgania mechaniczne
(Dz. U. Nr 157, poz. 1318)
72. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
narażenie indywidualne - rzeczywisty poziomnarażenia pracownika na hałas lub drgania
mechaniczne,
po
uwzględnieniu
tłumienia
uzyskanego w wyniku stosowania środków
ochrony indywidualnej
wartości progów działania - wartości wielkości
charakteryzujących hałas i drgania mechaniczne
w środowisku pracy (bez uwzględniania skutków
stosowania środków ochrony indywidualnej),
określone w załączniku do rozporządzenia
73. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
Pracodawcadokonuje
pomiarów
wielkości
charakteryzujących hałas lub drgania mechaniczne
oraz porównuje wyniki tych pomiarów z wartościami
NDN i wartościami progów działania.
W przypadku przekroczenia wartości progów
działania pracodawca planuje i podejmuje działania
zmniejszające ryzyko zawodowe.
Pracodawca eliminuje u źródła ryzyko zawodowe
związane z narażeniem na hałas lub drgania
mechaniczne albo ogranicza je do możliwie
najniższego poziomu, uwzględniając dostępne
rozwiązania techniczne oraz postęp naukowotechniczny.
74. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
PROGI DZIAŁANIA – HAŁASDla poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do
8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub
poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do
tygodnia pracy - wartość progu działania wynosi 80
dB.
Dla szczytowego poziomu dźwięku C - jako wartość
progu działania przyjmuje się wartość NDN
wynoszącą 135 dB.
75. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
PROGI DZIAŁANIA – DRGANIA MECHANICZNEJeżeli występują w postaci drgań miejscowych: dla ekspozycji
dziennej wyrażonej w postaci równoważnej energetycznie dla 8
godzin działania sumy wektorowej skutecznych, ważonych
częstotliwościowo przyspieszeń drgań, wyznaczonych dla trzech
składowych kierunkowych (ahwx, ahwy, ahwz) - wartość progu
działania wynosi 2,5 m/s2.
Jeżeli występują w postaci drgań ogólnych: dla ekspozycji
dziennej wyrażonej w postaci równoważnego energetycznie dla 8
godzin
działania
skutecznego,
ważonego
częstotliwościowo
przyspieszenia drgań, dominującego wśród przyspieszeń drgań,
wyznaczonych
dla
trzech
składowych
kierunkowych
z
uwzględnieniem właściwych współczynników (1,4awx, 1,4awy, awz) wartość progu działania wynosi 0,5 m/s2.
76. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem pracownikówna hałas i drgania mechaniaczne – powinna uwzględniać:
● poziom
i rodzaj narażenia, włącznie z narażeniem na hałas
impulsowy lub drgania mechaniczne przerywane i powtarzające się
wstrząsy
● czas
trwania narażenia, w tym czas pracy w godzinach
nadliczbowych, oraz obowiązujące u pracodawcy systemy i rozkłady
czasu pracy
● wartości NDN oraz wartości progów działania dla hałasu lub drgań
mechanicznych
● skutki
dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, w tym
należących do grup szczególnego ryzyka
● skutki dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynikających z
interakcji pomiędzy hałasem i drganiami mechanicznymi
● informacje
dotyczące poziomu emisji hałasu lub drgań
mechanicznych, dostarczanych przez producenta środków pracy
● istnienie
alternatywnych środków pracy, zaprojektowanych do
ograniczenia emisji hałasu lub drgań mechanicznych
77. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
informacje uzyskane w wyniku profilaktycznych badań lekarskichpracowników
● pośrednie
skutki dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika,
wynikające
z
interakcji
pomiędzy
hałasem
i
sygnałami
bezpieczeństwa lub innymi dźwiękami, które pracownik powinien
obserwować w celu ograniczenia ryzyka wypadku przy pracy
● skutki
dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikające z
interakcji pomiędzy hałasem i substancjami chemicznymi o działaniu
szkodliwym na narząd słuchu (substancjami ototoksycznymi), jeżeli
umożliwia to stan wiedzy technicznej i medycznej
● dostępność
środków ochrony indywidualnej przed hałasem lub
drganiami mechanicznymi o odpowiedniej charakterystyce tłumienia
78. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
pośrednie skutki dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika,wynikające z oddziaływań drgań mechanicznych na środki
pracy lub miejsce pracy, takich jak zakłócenia stabilności
konstrukcji lub złączy, utrudnione operowanie elementami
sterowniczymi, nieprawidłowości w odczytach wskazań
aparatury kontrolno-pomiarowej
● wpływ
niskich temperatur i zwiększonej wilgotności na
pracowników narażonych na działanie drgań mechanicznych, a
szczególnie drgań miejscowych
79. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
Na podstawie oceny ryzyka zawodowego, poosiągnięciu lub przekroczeniu w środowisku pracy
przez wielkości charakteryzujące:
1) hałas - wartości NDN,
2) drgania mechaniczne - wartości progów działania
pracodawca sporządza i wprowadza w życie program
działań organizacyjno-technicznych zmierzających
do ograniczenia narażenia na hałas lub drgania
mechaniczne oraz dostosowuje te działania do
potrzeb
pracowników
należących
do
grup
szczególnego ryzyka.
80. CZYNNIKI SZKODLIWE Narażenie na hałas i drgania mechaniczne
Pracodawca oznacza znakami bezpieczeństwa miejsca pracy, wktórych wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy
przekraczają wartości NDN, oraz wydziela strefy z takimi
miejscami i ogranicza do nich dostęp, jeżeli jest to technicznie
wykonalne i ryzyko wynikające z narażenia na hałas uzasadnia
takie wydzielenie.
Narażenie indywidualne pracownika na hałas lub drgania
mechaniczne nie może przekroczyć wartości NDN.
W przypadku stwierdzenia narażenia indywidualnego na hałas
lub drgania mechaniczne przekraczającego wartości NDN,
pracodawca:
1) podejmuje niezwłoczne działania w celu ograniczenia
narażenia indywidualnego poniżej wartości NDN;
2) ustala przyczyny wystąpienia nadmiernego narażenia
indywidualnego;
3) dobiera środki ochronne oraz podejmuje działania
zapobiegawcze, pozwalające uniknąć ponownego wystąpienia
narażenia indywidualnego przekraczającego wartości NDN.
81. OŚWIETLENIE CZYNNIK UCIĄŻLIWY
Oświetlenie dzienne:górne jeśli światło dzienne pada przez
świetliki dachowe
boczne jeśli światło dzienne pada przez
okna
mieszane (łącznie górne i boczne)
82. OŚWIETLENIE CZYNNIK UCIĄŻLIWY
Minimalne warunki oświetlenia bocznegow pomieszczeniach przeznaczonych na
pobyt ludzi określa się stosunkiem
powierzchni okien (w świetle ościeżnic)
do powierzchni podłogi, który powinien
wynosić co najmniej 1:8.
Natomiast w innym pomieszczeniu, w
którym
oświetlenie
naturalne
jest
wymagane ze względu na przeznaczenie
– co najmniej 1:12.
83. OŚWIETLENIE CZYNNIK UCIĄŻLIWY
Oświetlenie elektryczne – ocena:rodzaj oświetlenia
natężenie oświetlenia
równomierność oświetlenia
współczynnik zapasu ( tylko przy ocenie nowych urządzeń
oświetleniowych)
rozkład luminancji w strefie przedmiotu przy pracy wzrokowej (próba
zalecana)
luminancja i kąt ochrony opraw oświetleniowych
ograniczenia odbić
barwa światła (próba zalecana)
oddawanie barw (próba zalecana)
tętnienia
84. OŚWIETLENIE CZYNNIK UCIĄŻLIWY
Natężenie oświetlenia (E) jest to gęstośćpowierzchniowa strumienia świetlnego
padającego na daną płaszczyznę, czyli
jest to stosunek strumienia świetlnego
padającego na płaszczyznę do jej pola
powierzchni
E
=
F/S.
Jednostką
natężenia oświetlenia jest luks
(lx),
gdzie: lx = lm/m2.
85. OŚWIETLENIE CZYNNIK UCIĄŻLIWY
Luminancja (L) - jest to fizyczna miara jaskrawości.Zależy
ona
od
natężenia
oświetlenia
na
obserwowanym obiekcie, właściwości odbiciowych
powierzchni obiektu (barwa, stopień chropowatości)
oraz od jego pola pozornej powierzchni świecącej.
Pozorna powierzchnia świecąca jest to wielkość
postrzeganej
przez
obserwatora
powierzchni
płaszczyzny świecącej uzależniona od kierunku jej
obserwacji. Pozorna powierzchnia świecąca jest to
zarówno płaszczyzna świecąca w sposób bezpośredni
- oprawa oświetleniowa, jak i płaszczyzna świecąca w
sposób pośredni, np. ściana, przez odbicie światła.