1 сабақ. Атмосфераның құрамы мен құрылысы 2023-24

1.

Сабақ тақырыбы:
Атмосфераның құрамы мен құрылысы
Оқу мақсаттары:
7.3.2.1. Атмосфера құрамын сипаттау .
7.3.2.2. Атмосфераның құрылысы мен қабаттарының
ерекшеліктерін графикалық түрде бейнелеп түсіндіру

2.

Күтілетін нәтиже
• Білу және түсіну
Атмосфера және оның құрамын біледі.
• Қолдану
Атмосфераның құрамы мен қабаттарын сызба түрінде көрсете
алады.
• Сыни ойлау
Ситуациялық тапсырмаларды орындай алады

3.

Жаңа сөздердің қазақша-орысша аудармасы
Қазақша мағынасы
На русском языке
Ауа
Құрамы
Құрылысы
Қабат
Воздух
Состав
Структура
Слой

4.

Миға шабуыл:
Ауа дегеніміз не?
Ауаны біз қалайша
сеземіз?
Ауа неден тұрады?

5.

Атмосфераға қатысты
БББ кестесі
Білемін
Білгім келеді
Білдім

6.

Атмосфераның құрамы қандай
газдардан тұрады?
78% - АЗОТТАН
21% ОТТЕГІДЕН
1% БАСҚА ГАЗДАРДАН ТҰРАДЫ
ТАПСЫРМА:
АТМОСФЕРАНЫҢ ҚҰРАМЫН ДӨҢГЕЛЕК
ДИАГРАММА ТҮРІНДЕ КӨРСЕТіҢДЕР
Дескрипторы:
1. Атмосфераның құрамын, пайыздық
үлесін дұрыс қолдана отырып, дөңгелек
диаграмма сыза алады
2. Диаграмманың шартты белгілерін
көрсетеді.
1%
21%
78%
Азот-78%
Оттегі-21%
Басқа газдар-1%

7.

Бейнекөрініс:
https://www.youtube.com/watch?v=k1gPish0sEI
• Бейнекөрініске қатысты сұрақтар:
• Бейнекөріністе не туралы айтылады?
• Ауаның құрамы неден тұрады екен?
• Ауаның қабаттарын атаңыздар
• Кестемен жұмыс

8.

Атмосфераның құрылысы
• Тропосфера – 5-10км
• Стратосфера – 50 км
• Мезосфера – 85 км
• Термосфера (Ионосфера) -690км
• Экзосфера – 10000км

9.

Мәтін арқылы атмосфераның
қабаттарын графикалық түрде бейнелеу
• Дескрипторы:
• Берілген мәтінді оқи отырып,
атмосфераның қабаттарын графикалық
түрде бейнелей алады.

10.

Атмосфера
қабаттарының
графикалық
түрдегі бейнесі

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

Атмосфера
қабаттары
шекаралары
(км)
Ауаның
ерекшелігі
Ылғал мен
бұлттың мөлшері
Температураның
ерекшелігі
Тропосфера
8-10 немесе 16- Барлық ауаның
18 км
4/5 бөлігін
қамтиды
Көп бұлт пен барлық Әр 1км биікке
ылғалдылыққа ие
көтерілгенде 60С
төмендейді
Стратосфера
55 км
Сирек ауаға ие
Өте аз ылғалдылық,
бұлт дерлік жоқтың
қасы
Биікке көтерілген
сайын температура
көтеріледі
Мезосфера
50-80 км
Тек шаңның
бөліктерінен
тұрады
Ылғал жоқ, кейде
жылтыр жіңішке
бұлт пайда болады
Температура 00С
тан 900С қа дейін
төмендейді. Өте
суық зона
Термосфера
80-800км
Ауа мүлде жоқ
Ылғал мен бұлтта
түзілмейді
Экзосфера
700 км жоғары
Өте сирек
иондалған газ
Ылғал мен бұлтта
түзілмейді
Температура өте
жоғары, тіпті
20000С дейін
жетеді.
Планетаның
радиациялық
белдеуі

23.

Ситуациялық тапсырма:
• Егер, атмосфера болмаса.....
• (сурет, мини эссе, графиктер арқылы өз ойларын
түсіндіру)
• 5-мин. дайындыққа
• 2 мин. таныстырылымға

24.

Атмосфераның маңызы
• Атмосфераның арқасында Жер беті күндіз және түнде
күрт суып немесе күрт ысып кетпейді, яғни
температуралық режим сақталады. (Айдың беті секілді
емес)
• Ауаның құрамындағы оттегі барлық тірі организмдерге
қажет. Бір адамға 1 тәулікте 11 мың. литр ауа қажет.
• Жер ғаламшарын әртүрлі метеориттерден қорғайды.
• Ульртакүлгін сәулелерден қорғайды.

25.

Климаттық картада – изосызықтар қолданылады
Олар:
• Изотерма
• Изобара
• Изогиета

26.

Терминдермен жұмыс
• Изотерма – температуралары бірдей нүктелерді қосатын сызық.
Изотерма
сызығы

27.

Изобара – қысымдары бірдей нүктелерді қосатын
сызық

28.

Изогиета – жауын-шашын бірдей түсетін нүктелерді
қосатын сызық

29.

Бекіту
(Печа-Куча әдісі)
• Әр слайдта бір мәлімет беріледі
• Мәліметке тез жауап беріп үлгеруі керек.
• Қай топ көп жауап берсе, сол топ жеңімпаз болады

30.

50-55 км

31.

32.

33.

3

34.

35.

36.

+2000°C

37.

0,03%

38.

«Ауа райының
ас үйі»

39.

Күміс түстес бұлттар