KONUSLI MAYDALAGICHLAR

1.

KONUSLI MAYDALAGICHLAR
Reja:
1
Konusli maydalagichlar, ularning konstruktiv shakllari va ishlash
asoslari
2
Maydalagichlarningning asosiy parametrlari hisobi

2.

Konusli maydalagichlarning vazifasi ishlash prinsipi va klassifikatsiyasi.
Konusli maydalagich yuqori ish unumdorligiga ega bo‘lib, turli tog jislarini maydalashda
ishlatiladi.
Konusli maydalagichlar vazifasiga ko‘ra kuydagi turlarga bo‘linadi.
1.
Konusli yirik maydalagich ;
2.
Konusli o‘rta maydalagich ;
3.
Konusli mayin maydalagich.
Konusli yirik maydalagichlar qabul qilish teshigining eni bilan harakaterlanadi. Maydalash
mumkin bo‘lgan toshlarning o‘lchami 400^1200 mm, maydalangan tosh o‘lchami esa 75^300 mm ni
tashkil qiladi. Ish unumdorligi esa 150^2600 M3/soat.
Sanoatda quyidagi o‘lchamdagi konusli yirik maydalagichlar ishlab chiqariladi. KYM:
500,900,1200,1500 mm (bu o‘lcham qabul qilish teshigi o‘lchami)
Konusli o‘rta va mayin maydalovchi maydalagichlar qo‘zgaluvchi konusning asosi diametri
bilan xarakterlanadi va sanoatda quyidagi o‘lchamdagi maydalagichlar ishlab chiqariladi. D=600,900
mm (KO‘M)

3.

D=1200,1750,2200 mm (KO‘M va KMM)
Konusli yirik maydalagichlarda maydalangan materialning tushish tirqishi o‘lchami 10 - 90 mm
bo‘lib, 75^300 mm gacha o‘lchamdagi toshlarni maydalash mumkin. Ish unumdorligi esa 19^580
M3/soat.
Konusli mayin maydalovchi maydalagichlarda maydalangan materialning tushirish tirqishi
o‘lchami 3^20 mm, bo‘lib ish unumdorligi 24^180 M3/soat gacha. Maydalanishi mumkin bo‘lgan
tosh o‘lchami 40^110 mm.
Konusli maydalagichlarda material ichki va tashqi konuslar orasida ichki konusning ekssentrikli
valda aylanishi natijasida maydalanadi.
Konusli maydalagichlarning kinematik sxemalari 6 - rasimda ko‘rsatilgan.
Konusli maydalagichlar konstruktiv tuzilishi bo‘yicha quydagicha tasniflanadi :
■
Osilgan valli maydalagich.
■
Inersion maydalagich.
■
Konsol valli maydalagich.

4.

5.1-rasm. Konusli maydalagichlaming kinematik sxemalari
a - konusli yirik maydalagich. b konusli o‘rta va mayin maydalagich.
1 - travers, 2 - qo‘zgaluvchi konus, 3 - val, 4 - vtulka, 5 - taglik.
Konusli yirik maydalagichning maydalovchi konusi 70-80° li burchak ostida tayyorlanadi.
Maydalagich kallagi esa ikki qismdan tashkil topgan bo‘lib, po‘lat korpusdan va himoyalovchi

5.

qoplamdan iborat. Bu qoplam margenesli po‘latdan tayyorlangan. Konusning ustiga ham margenesli
qoplam kiygizdirilgan.
Maydalagichlarning asosiy parametrlari hisobi.
Maydalagichning ish unumdor ligi hisobi.
Konusli yirik maydalovchi maydalagichning ish unumdorligi quydagi shart bo‘yicha aniqlanadi.
Valning bir marta aylanishida maydalagichdan material xalqa .yuzasi bo‘ylab tushadi. m2 (5.2-rasm).
Yaoni
F =
(Z + S) +
Z2
h
(5.1)
Bu yerda h - xalqa balandligi, M,
h=2r/(tgP+tgP0 (5.2)
Tushayotgan material xalqasining o‘rtacha diametrini qo‘zgaluvchi konus asosi diametriga teng
deb olish mumkin.
U xolda xalqa xajmi (M3)
2Z+S
v
2
- - (5.3)
2r

6.

V = 2*D„ (z + r)r
tgP + tg^
(5.4)
Bu yerda Z - tushirish oraligi o‘lchami, M
r - valning ekssentrisiteti, M
P va P1 - qo‘zgaluvchi konusning vertikal chiziqlar bilan hosil qilgan burchaklari.
5.2 - rasm. Konusli yirik maydalagichning hisob sxemasi.

7.

U xolda maydalagichning ish unumdorligi quydagi formula orqali anqlanadi (M3/c).
Q=VRRn (5.5)
Bu yerda V - valning bir marta aylanishi natijasida tushuvchi
material xalqasi xajmi.
RR - materialning bo‘shlik koeffitsienti. n valning aylanishlar soni (ayl/sek)
V ning qiymatlarnini 29 - formulaga qo‘ysak u xolda ish unumdorlikni quyidagicha aniqlash
mumkin.
Q=2^DHRnr(Z+r)/( (tgP+tgPO (5.6)
Konusli o‘rta va mayin maydalovchi maydalagichlarda valning bir marta aylanishida
maylagichdan tushayotgan material porsiyasi xajmi (M3) ga teng
V = ZtDcn (5.7)
Bu yerda Z - prallel zonasi eni.(tushirish oraligi o‘lchami), M;
DC - parallel zonadagi ogirlik markazi diametri.

8.

Hisobni soddalashtirish uchun DC=D deb olinadi. D - qo‘zgaluvchi konus diametri. U xolda ish
unumdorlik (M3/s)
Q = (5.8)
formula orqali aniqlanadi. RR=0,45
Maydalagichning quvvati hisobi.
Konusli maydalash mashinalarining kuvvati doimiy bo‘lmay balki o‘zgaruvchandir.
Mashinining quvvati maydalash kuchagi boglik. Xozirgi kunda konusli maydalagichlarni quvatini
hisoblashning emprik formulalari mavjud bo‘lib quvvatni aniklashning Kirpichev-Kik usuli bo‘yicha
quyidagicha. Materialni maydalashda bajarilgan ish quydagi formula orqali aniqlanadi.
A=G2V/2E (5.9)
Bu yerda a - deformatsiyadan xosil bo‘ladigan kuchlanish.
V - deformatsiyalanayotgan jism xajmi.
Ye - elastiklik moduli.
L.B. Levenson maydalanaetgan material xajmini quidagicha topishni tavsiya etgan.

9.

V = — (D2 - d2 ) M3.
(5.10)
Bu yerda L - maydalash kamerasi uzunligi (M)
D - berilgan material o‘lchami (M) d maydalangan material o‘lchami (M)
Maydalashga sarf bo‘ayotgan quvvat quyidagi formula orqali aniqlanadi.
N = (vt) (5.11)
Bu yerda n - ekssentrikli valning aylanishlar soni. Ayl/s
Bu formulaga A va V ni qiymatlarini quysak quyidagi formula xosil bo‘ladi.
2 T
N = l2—(D - d)w
(vt) (5.12)
Ishlab qisqarish sharoitida maydalagichlarga xar-xil o‘lchamdagi toshlar tushib maydalanadi.
Shuning uchun yuqoridagi formulaga to‘grilash koeffitsientini kirgizamiz.
Rnp OCM
N
12 E77
(D2 - d2)n
(vt)
(5.13)

10.

Bu yerda Rpr - proporsionallik koeffitsienti (0,55^1) gacha. b - to‘grilash koeffitsienti 0,876 ga teng.
Jagli va konusli maydalagichlarning quvatini VNII stroydormash quyidagicha aniqlashni tavsiya
etgan.
N=
735 103 SH • n L H V
(vt) (5.14)
Bu yerda SH - jag va qo‘zgaluvchi konusning yurishi M.
n - ekssentrikli valning aylanishlar soni. Ayl/sek.
L - kamera uzunligi, M.
H - kamera balandligi, M.
V - f.i.k. (0,85)

11.

Adabiyotlar ro‘yxati:
l.Salimov Z.S. «Kimyoviy texnologiyaning asosiy jarayonlari va qurilmalari».
I — tom Toshkent «O‘qituvchi» 1994 yil
2.
Bauman V.A., Martnov V.D., Klushansev V.P. Mexanicheskoe oborudovaniepredpriyatiy stroitelnix
materialov, izdeliy i konstruksiy. M., «Mashinostroenie», 1981. 324 s.
3.
Sapojnikov M.Ya., Mexanicheskoe oborudovanie predpriyatiy stroitelnix materialov, izdeliy i
konstruksiy. M: «Vesshaya shkola», 1971.