1 ғылым

1.

Ғылым туралы түсінік.
Ғылыми зерттеулер.Жіктелуі.
Әдіс.Әдістеме.Таным.

2. Ғылым (араб.: علم‎ (ілім)— білім, тану; лат..scientia — білім) — жалпы мағынасы: жүйелік білім мен тәжірибе. Ғылым — табиғат,

3.

4.

Ғылымды əртүрлі өлшемде қарастыруға болады:
1)қоғамдық ой сананың арнаулы формасы
ретінде, оның негізін білім жүйесі құрайды;
2) объективті əлемнің заңдылығын тану процесі
ретінде;
3)еңбекті қоғамдық бөлудің белгілі түрі ретінде;
4)қоғамдық дамудың негізі факторы жəне білім
мен оны қолдану өндірісінің процесі ретінде.
Ғылыми зерттеу дегеніміз- ғылыми əдістердің
көмегімен кұбылыстар мен процестерді зерттеу,
оларға əр түрлі факторлардың əсер етуін анықтау
жəне осының негізінде ғылым мен тəжірибеге кажетті
дəлелденген шешімдер кабылдау.

5.

Жалпы
сұрақтар
Технология
Ғылыми
зерттеулер
Әдістер
Процестер

6.

Ғылыми зерттеу әр түрлі сипаттары бойынша жіктеледі:
1. Қоғамдык өндіріспен байланысы бойынша:
а) жаңа процестерді, машиналарды жəне конструкцияларды құрастыру;
б) өндірістің жалпы тиімділігін арттыру;
в) өндірістік орындарды жақсартуға жəне өндірісті ұйымдастыруды жақсарту;
г) қоғамдық гуманитарлық жəне басқа ғылыми салалардағы теориялық жұмыстары;
2. Ғылыми зерттеу жұмысының ауыл-шаруашьшығына қажеттілік деңгейі бойынша:
а) мемлекеттік тапсырыс бойынша орындалатын аса маңызды жұмыстар;
б) жекеленген министрліктер мен ведомствалардың тапсырысы;
в) жеке ғылыми мекемелердің өз иницативасы негізінде орындалатын жұмыстар;
3. Қаржыландыру көздеріне байланысты ғылыми зерттеу жұмыстары:
а) мемлекеттік бюджеттік жұмыстары. Мемлекетік бюджеттен қаржы
б) шаруашылық келісім шарт негізгі жұмыстар, тапсырыс беретін мекеменің қаржыландыруы негізінде жүргізіледі
в) мемлекеттік немесе шетелдік қорлардың қаржыландыруы негізінде жүргізілетін жұмыстар
4.Орындалу ұзақтығына байланысты ғылыми зерттеу жұмыстары
ұзақ мерзімдік жəне қысқа мерзімдік
5. Мақсаттық арнаулы бойынша ғылыми зерттеу жұмыстары үш бағытта жүргізіледі:
а) теориялық
б) қолданбалы
в) құралмалы

7.

Әдістеме
дегенімізғылыми
зерттеу
барысында
колданылатын əдістердің жиынтығы. Жалпы айтқанда
əдістеме ғылыми зерттеу мəселесін шешудің басты жоспары
жəне негізгі шешу жолдары.
Ғылыми зерттеу барысында көп жағдайда танымдық
мəселелері шешуге тура келеді. Танымдық мəселелердің
ішінде эмпирикалық жəне теориялық мəселелер орын алады.

8.

философиялық
Ғылыми
әдіснама
Нақты
ғылымдылық
Жалпы ғылыми

9.

Гипотеза – ғылыми болжау, ғалым жұмысының айырылмас
серігі.
эмпирикалық
теориялық
құрылымдық
статистикалық
динамикалық
санды және сапалы

10.

Зерттеу жұмысы – шығармашылық үрдіс. Оның барысында өзгертулер,
толықтырулардың болып тұруы заңды құбылыс.
Зерттеу жұмысына, ең алдымен жоспар жасап алу керек.
•Зерттеу тақырыбы бойынша əдебиеттер тізімін жасау. Ғылыми жұмыстарға
үңілу.
•Ғалымдардан ақыл –кеңес сұрау.
•Интернетке жүгіну.
•Үнемі бағамдау, байқау, іздеу, жинақтау жұмыстарын жүргізу.
•Тəжірибе жүргізу, (Ақынның мұражайларына, туып –өскен жеріне, немесе
оқиға болған жерге бару.) оның барысы, нəтижесін жүйелі түрде талдап
отыру.
•Қорытынды жасау.
•Бейне материалдар, слайдтар жасау.
•Жұмысты қорғауға дайындалу.

11. Таным- адамзат ойының білмеушіліктен білімге қозғалыс үрдісі.

Ғылыми әдіс — жалпы ғылыми аясындағы қолданылатын
əдістердің жиынтығы. Осыған қоса əрбір ғылым саласы тек қана
арнаулы объектіге ғана емес, сол объектіге сəйкес арнаулы əдіске де
ие болады.
сезімтал
рационалды

12. Ғылыми таным әдістерінің деңгейлері:

эмпирикалық
эксперименттік
теориялық
теориялық
метотеориялық
Ғылыми танымның əдістері жалпы деңгейлеріне, ғылыми зерттелу
үдерісіне, қолданылу ауқымының кеңдігіне қарай бірнеше топқа бөлінеді.
Сондай-ақ олар:
•жеке,
•жалпы ғылыми жəне
•жалпылама (философиялық) əдістерге бөлінеді.

13.

Жалпы ғылыми әдістер:
Анализ,синтез
Абстракциялау,жалпылау
индукция, дедукция
аналогия
классификация
Зерттеу процесі барысында төмендегідей интерғылыми әдістер қолданылады:
• экстрополяция- Құбылыстың бір бөлігін байқаудан алынған қортындыларды оның екінші бөлігіне қолданудан тұратын ғылыми
зерттеулер əдісі.
• интерполяция- математикалық статистикада, сандық əдістер жəне функционалдық талдау пəндерінде жиі қолданатын шаманың
қайсыбір белгілі мəндері арқылы оның аралық мəндерін табу процесс деп аталады
• Модельдеу – кейбір нысандар мен құбылыстарды, физикалық табиғаты дəл сондай олардың модельдерімен алмастыра отырып
зерттеу.
• ретроспекция [лат. retro - артқа, spectare - қарау] - өткенге көз жүгірту, артта қалған оқиғаларға үңілу; ретроспективті көзқарас өткенге қарау, ретроспективалық оқиғаларды парақтау.
• Эксперттік бағалау əдісі -халықаралық қатынастарды зерттеудің экспликативті əдістерінің бірі. Бүл əдіс бойынша
қарастырылып отырған мəселеге қатысы бар маман сарапшылар арнайы шақырылып, өз бағаларын береді.