Рэгуляванне міжнароднага гандлю (палітыка свабоднага гандлю, пратэкцыянізм)

1.

Рэгуляванне міжнароднага
гандлю (палітыка свабоднага
гандлю, пратэкцыянізм).
Дзміцер Качаноўскі

2.

Уводзіны
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Рэгуляванне або свабода ў міжнародным гандлі: пастаноўка праблемы
Узроўні рэгулявання міжнароднага гандлю
Мытны тарыф: паняцце і роля
Тарыфнае рэгуляванне міжнароднага гандлю
Нетарыфнае рэгуляванне міжнароднага гандлю
Дзяржаўная знешнегандлёвая палітыка

3.

Перадумовы знешнегандлёвай
палітыкі дзяржавы
Розная
забяспечанасць
фактарамі
вытворчасці
1
Розніца
ўзроўняў
развіцця
вытворчасці і
гандлю
2
Розныя пазіцыі
(міжнародная
канкурэнтаздольнасць) на
міжнародных
гандлёвых
рынках
3
Рызыкі
зніжэння
эканамічнай
бяспекі
дзяржавы
4

4.

Знешнегандлёвая палітыка
дзяржавы: мэта, задачы, віды
Сутнасць: мэтанакіраванае
ўздзеянне дзяржавы на
гандлёвыя адносіны з
іншымі краінамі
Мэта: абарона
нацыянальных інтарэсаў
Задачы:
змены ступені і спосабу
ўключэння краіны ў МПП
змены аб'ёму экспарту і імпарту;
змены структуры знешняга
гандлю
забеспячэнне краіны
неабходнымі рэсурсамі
(сыравіной, энергіяй)
змены суадносін экспартных і
імпартных цэн.

5.

Віды знешнегандлёвай палітыкі
Палітыка свабоднага гандлю (лібералізм)
Палітыка абмежаванняў (пратэкцыянізм)
Прыкметы:
Прыкметы:
Знешні гандаль рэгулюецца рынкавымі сіламі СС і
• Выключэнне свабоднага дзеяння рынкавых сіл
СП (спросу і прапановы).
• Абарона ўнутранага рынку ад замежнай
Усе перашкоды для ўвозу і вывозу тавараў
ліквідаваны
• Абарона нацыянальных вытворцаў
Мінімальнае ўмяшанне дзяржавы: міждзяржаўныя
• Стымуляванне развіцця нацыянальнай вытворчасці
дамовы, рэгістрацыйныя функцыі мытні.
• Развіццё пэўных галін вытворчасці
Накіраванасць:
канкурэнцыі
• Папярэджанне росту беспрацоўя
Накіраванасць:
Аптымізацыя базы і структуры нацыянальнай
вытворчасці
• Застойныя з’явы, запаволенне тэхнічнага прагрэсу
Стымуляванне тэхнічнага прагрэсу.
• Кантрабанда (нелегальны ўвоз тавараў)
Высокая ступень узаемазалежнасці дзяржаў
• Санкцыі замежных краін у дачыненні да экспарту
Развітыя краіны атрымліваюць найбольшыя
выгады.
тавараў краіны

6.

Формы пратэкцыянізму
Селектыўны
Галіновы
Калектыўны
у дачыненні да асобных краін або асобных відаў тавараў
абарона асобных галін народнай гаспадаркі, у першую чаргу
сельскай гаспадаркі
палітыка групы аб'яднаных краін у дачыненні да краін, якія
не ўваходзяць у блок
Схаваны
праз унутраную эканамічную палітыку
Умераны
спалучэнне лібералізму і пратэкцыянізму

7.

Інструменты знешнегандлёвай
палітыкі
Тарыфныя
• Спагнанне падатку з тавараў, якія
перасякаюць мяжу
Нетарыфныя
• Колькасныя абмежаванні (кватаванне,
ліцэнзаванне, «добраахвотнае» абмежаванне
экспарту)
• Схаваныя метады гандлёвай палітыкі
(тэхнічныя бар'еры, унутраныя падаткі і
зборы, дзяржзакупкі, патрабаванне мясцовых
кампанентаў)
• Фінансавыя метады (субсідыі, экспартныя
крэдыты, дэмпінг)
• Неэканамічныя метады (гандлёвыя
дагаворы і пагадненні)

8.

Тарыфныя метады рэгулявання
знешняга гандлю
Мытны тарыф сістэматызаваны пералік ставак
мытных пошлін на імпартуемыя
або экспартуемыя тавары
Мытная пошліна – падатак, які
спаганяецца пры перасячэнні
таварам мытнай мяжы, які
павышае цану імпартуемых (або
экспартуемых) тавараў і, такім
чынам, аказвае ўплыў на аб'ём і
структуру знешняга гандлю
краіны
Асноўныя функцыі:
• Фіскальная: крыніца паступлення
сродкаў у дзяржаўны бюджэт
• Пратэкцыянісцкая: абарона
нацыянальных вытворцаў ад
замежнай канкурэнцыі, паляпшэнне
ўмоў доступу нацыянальных тавараў
на замежныя рынкі
• Балансіровачная: прадухіленне
непажаданага экспарту тавараў,
унутраныя цэны на якія ніжэйшыя за
сусветныя; рэгуляванне стану
плацежнага балансу краіны

9.

Класіфікацыя мытных пошлін
Па способу зьбіраньня
Па аб’екту ападкасьвання
Па характары
Па паходжаньню
Па тыпам ставак
Па способу вылічэньня
• Адвалярныя — у % ад мытнай вартасьці
• Спэцыфічныя — за адзінку тавару
• Камбінёваных
• Імпартныя — пераважаюць
• Экспартныя — вельмі рэдка
• Транзітныя — вельмі рэдка
• Сезонныя — рэгуляванне МПП сельскагаспадарчай прадукцыяй
• Антыдэмпінгавыя — калі ёсьць шкода мясцоваму вытворчасці
• Компенсацыйныя — пратыва субсідый
• Аўтаномныя — у аднастайным парадку
• Канвенцыйныя — догавары (на базе ГАТТ/ВСТО)
• Праференцыйныя — для разьвіваючыхся краін
• Пастаянныя
• Зьменныя — ужываюцца рэдка, Заходняя Эўропа — сельскае гаспадарства
• Намінальныя — па мытным тарифу
• Эфектыўныя — рэальны ўзровень пошлін

10.

Узровень мытнага ападкасьвання
(Кірееў, с. 207-210):
• Мытная вартасьць тавару — яго рыначная цана на сусветным
рынку
• У ЗША — гэта цана ФОБ, у Эўропе, Расіі і Ўкраіне — цана СІФ
Efficiency, new
Furthermore,
On the other hand,
• Аснова
класіфікацыі
і вызначэньня
мытнай вартасьці
opportunities
and
innovation drives the
innovation also plays a
adaptation to change
creation
of new jobs in
role in increasing
the
— Гарманізаваная
сістэма
апісаньня
і
кодаваньня
тавараў
during the crisis are all
fast-growing sectors,
economy's resilience to
(стандарт
міжнароднай класіфікацыі
driven by innovation,
such as information ААН)
future crises. Business
which plays a critical role
technology, renewable
and government
• Спэцыфічны
тариф Ts = Penergy
Pimhealth
cp d - and
in economic recovery
innovation
• Адвалярны тариф Tav = (Pd – Pim) / Pim
• Зменны тариф Tv = Pd - Pim

11.

Эфектыўная стаўка тарыфу
(Кірееў, с. 209-210, фактычная - Міхайлушкін, с. 135-138):
ЭСТ (фактычная стаўка тарыфу) — рэальны ўзровень мытнага ападкавання
канчатковых імпартных тавараў, які вылічаны з улікам пошлін, што ўсе на імпарт
прамежкавых тавараў
Te = (Tn – Ax x Tim) / (1-A)
А —Efficiency,
доля вартасці
імпартыраваных
кампанентаў у вартасціOn
канчатковага
new
Furthermore,
the other hand,прадукту
opportunities
and стаўка тарыфу
innovation
drives the
innovation also plays a
Tn —
намінальная
на канчатковую
прадукцыю
adaptation
to
change
creation
of
new
jobs
in
role
in
increasing
the
Tim — намінальная стаўка тарыфу на імпартыраваныя часткі і кампаненты
during the crisis are all
fast-growing sectors,
economy's resilience to
Tf — тариф
на
канчатковую
прадукцыю
driven by innovation,
such as information
future crises. Business
Гл. which
наступны
Кіреева)renewable
plays aслайд
critical (таб.
role 6.5, с. 210
technology,
and government
in economic
recovery гандлёвай палітыкі:
energy andпавялічваць
health
innovation
Гэта аснова
рашэнняў
ці памяншаць
тариф на
гатовую прадукцыю, яе кампаненты (вузлы, сыравіну) або прамежкавую прадукцыю ў
залежнасці ад таго, што трэба стымуляваць — унутраную вытворчасць сыравіны,
прамежкавай ці гатовай прадукцыі

12.

Эфектыўная стаўка тарыфу
(Кірееў, с. 209-210)
калі
A=0
0<A<1
Tn = Tim
Tn > Tim
Tn < Tim
Tim павялічваецца
Tim памяншаецца
Tf павялічваецца
Tf памяншаецца
то
Te = Tn
Te – самост. величина
Te = Tn
Te > Tn
Te < Tn
Te памяншаецца
Te павялічваецца
Te павялічваецца
Te памяншаецца

13.

Тарыфная эскалацыя
(Кірееў, с. 211):
ТЭ — павышэнне
ўзроўню мытнага
ападкавання тавараў
па меры росту ступені іх
апрацоўкі
Чым вышэй
працэнтны рост стаўкі
тарыфу па меры
пераходу ад сыравіны
да гатовай прадукцыі,
тым вышэй ступень
абароны вытворцаў
гатовай прадукцыі ад
знешняй канкурэнцыі
ТЭ у развітых краінах
стымулюе выт inm
сыравіны ў краінах, якія
развіваюцца, і ўсе
кансервацыю
тэхналагічнай адсталасці.
Рынак гатовай прадукцыі
закрыты для краін, якія
развіваюцца, з-за ТЭ.

14.

Эфекты ад уводзін тарыфу
ў малой краіне
Павышэнне цаны на «абароняемую прадукцыю»
Спажывецкі эфект
Вытворчы эфект
Гандлёвы эфект
Эфект дахода
Эффект перараспрацявання
•Скарочэнне ўнутранага спажывання тавару з-за павышэння
яго цаны
•Перараспрацяванне рэсурсаў у галінку, якая канкурэнтуе з
імпартом
•Памяншэнне бласлабыя спажыўцаў
•Памяншэнне эфектыўнасці ўнутранага вытворчасці тавару ў
параўнанні з замежным
•Скарочэнне аб’ёмаў імпарту
•Павелічэнне даходаў бюджэту праз пошліну
•Страты спажыўцаў
•Перараспрацяванне даходаў ад спажыўцаў да вытворцаў
імпартазамещаючай прадукцыі

15.

Эфекты ад уводзін тарыфу ў вялікай краіне
Мэта ўводзін тарыфу – паляпшэнне ўмоў гандлю краіны
Зніжэнне сусветнай цаны на тавар з-за зніжэння аб'ёму імпарту (з.попыту)
Спажывецкі эфект
Вытворчы эфект
Гандлёвы эфект
Эфект дахода
Эффект перараспрацявання
•Скарочэнне ўнутранага спажывання тавару з-за павышэння яго
цаны
•Перараспрацяванне рэсурсаў у галінку, якая канкурэнтуе з
імпартом
•Памяншэнне бласлабыя спажыўцаў
•Памяншэнне эфектыўнасці ўнутранага вытворчасці тавару ў
параўнанні з замежным
•Скарочэнне аб’ёмаў імпарту
•Эфект унутранага прыбытку – пераразмеркаванне прыбыткаў ад
спажыўцоў да дзяржавы
•Эфект умоў гандлю – пераразмеркаванне прыбыткаў ад
замежных вытворцаў у бюджэт вялікай краіны
•Пераразмеркаванне прыбыткаў ад спажыўцоў да вытворцаў і
дзяржавы і ад замежных дастаўнікаў да дзяржавы

16.

Оптымальны тарыф
(Кірееў, с. 220):
ОТ — узровень тарыфу, які забесьпячае максімізацыю ўзроўню нацыянальнага
эканамічнага бласлабыя
• Крытэрый аптымальнасьці — перавышэнне выгрышу ад паляпшэньня ўмоў гандлю
над стратамі ад уведзеньня тарыфу
• Асноўныя чэрці ОТ:
o Стаўка ОТ заўжды пастаянная і знаходзіцца ў межах ад 0 да забароннай стаўкі
o Стаўка ОТ заўжды адносна невялікая
o Стаўка ОТ абаротна эластычнасці імпарту
o ОТ вядзе да эканамічнага выгрышу адной краіны, але да стратаў міжнароднай
эканомікі ў цэлым з-за эфекту перараспрацявання даходаў ад адной краіны да
другой.Сусветнае гаспадарства ў цэлым пераносіць страты з-за разьвіцьця менш
эфектыўнага вытворчасці і з-за скарочэння ўнутранага спажывання.

17.

Тарыфнае рэгуляванне: «за» і «супраць»
(Міхайлушкін, с. 166-177)
Аргументы «за»
Сродак абароны маладых галін
Важная крыніца паступленняў у дзяржаўны
бюджэт
Стымулюе ўнутраную вытворчасць у краінах, якія
развіваюцца
Аргументы «супраць»
Перашкаджае максімізацыі аб’ёму сусветнай
вытворчасці
Перашкаджае аптымальнаму размеркаванню
тавараў паміж краінамі
Зніжае ўзровень жыцця ў краіне
Сродак абароны нацыянальнай эканамічнай
бяспекі, прэстыжу, культуры і традыцый
Перашкаджае росту экспарту, а значыць, пазбаўляе
стымула для развіцця экспартнага патэнцыялу
Сродак аслаблення залежнасці краіны ад экспарту
«неперспектыўных» тавараў
Сродак барацьбы з дэмпінгам і яго наступствамі
У выніку ўплыву на выдаткі вытворчасці (з/плату,
прац.выд.) можа знізіць занятасць

18.

Сучасная знешнегандлёвая
палітыка:
• Крытэрый ступені дзяржаўнага рэгуляваньня знешняй гандлю —
сярэдні ўзровень мытнага тарыфу і сярэдні ўзровень і
інтэнсіўнасьць колькасьціных абмежаванняў
• Экстрэмальная ступень гасрэгуляваньня ВТ — розныя забароны на
экспарт ці імпарт у цэлым або пэўнай прадукцыі, ці ў дачыненні да
пэўнай краіны
• Няма ўніверсальнай формулы знешнегандлёвай палітыкі
• Пратэкцыянізм канцэнтруецца, у асноўным, у адносна вузкіх галінах
• Палітыка свабоднага гандлю больш прывабная
• Оптымальнай з’яўляецца гібкая знешнегандлёвая палітыка, якая
аб’ядноўвае элементы лібералізму і пратэкцыянізму

19.

Падрыхтаваў Дзміцер Качаноўскі
Дзякуй
Спіс літатаруры:
Кірееў, А. П. «Міжнародная эканоміка», 2006 г.
Міхайлушкін, А. І. «Міжнародная эканоміка», 2002 г.