TAQDIMOT_

1.

Xalqimizning yaqin o'tmishda og'ir va mashaqqatli
kunlarni boshdan kechirgani, turli davrlarda yuz
bergan ocharchilik va qahatchilik ming-minglab
insonlarni hayotdan olib ketgani haqida batafsil
yoritilgan Xondamir Qodiriyning “Turkistonda
ocharchilik, qahatchilik yut” nomli kitobi
yuzasidan
TAQDIMOT
https://t.me/+TpYG3nfklFqwoYNB
https://t.me/+TpYG3nfklFqwoYNB

2.

Kitob tarixchi va iqtisodchi
mutaxassis Xondamir Qodiriy
tomonidan to‘plab tayyorlangan
bo‘lib, 2021-yilda "Yangi asr
avlodi" nashriyoti tomonidan
chop etilgan
Kitobda XIX asr oxirida Turkiston
o'lkasida chop etilgan
gazetalarda fanga hali ham
ma'lum bo'lmagan ocharchilik,
inqiroz holati, mustaqillik
haqidagi maqolalar to'plangan,
chor Rossiyasi va bolsheviklar
hukmronligi davrida Turkiston
xalqining og'ir hayoti, jadidma'rifat harakati, Turkiston bilan
Janubiy Kavkaz, Ozarbayjon
o'rtasidagi aloqalar o'z aksini
topgan.

3.

Asar 1917–1924 yillarda
Turkistonda yuz bergan
ocharchilik va qahatchilik
voqealarini yoritadi. Bu
davrga oid original
manbalar — o‘zbek arab
alifbosida matbuotda e’lon
qilingan maqolalar hozirgi
rasmiy imloda jamlangan
hujjat to‘plami sifatida
taqdim etilgan

4.

Parchalar (misollar)
Masalan, “Ulug‘ Turkiston” gazetasi
maqolalaridagi “Zarur masala”, “Ochliq” va
“Ochliqdan qutiluvning choralari”
sarlavhalari ostida joy olgan namunalar
quyidagi fikrlarni o‘z ichiga oladi: Asarda
1917–1924-yillarda Turkistonda bo‘lgan
ocharchilik va qahatchilik haqidagi original
matbuot materiallari, ayniqsa o‘zbek
tilining arab alifbosida chop etilgan
maqolalar hozirgi rasmiy imloda jamlangan
hujjatlar to‘plami tarzida berilgan. Ushbu
materiallarning manbalari quyidagilar

5.

“Ulug‘ Turkiston” gazetasi: “Zarur masala”, “Ochliq” va “Ochliqdan
qutiluvning choralari” maqolalari asos bo‘lib xizmat qiladi
Gazeta maqolalaridagi misollar va ijtimoiy tafovutlar: Masalan,
“Turkistonda so‘nggi ikki yildan beri… ochliq o‘ylamagan, kutilmagan
fojialarni…” va “Qozoq-qirg‘iz elarida… eski kiyiz uylaridan sovib, quru
suyakka aylanganlar…” kabi tasvirlar dolzarblik bilan keltirilgan

6.

Oyina jurnalidagi maqola:
Sovet hukumatining
oziq-ovqat siyosati ochlikka
qarshi choralar natijasiga
olib kelmaganini ko‘rsatadi.
Misol: 1917–1918 yillarda
Turkiston aholisi non va
oziq-ovqat yetishmovchiligi
tufayli qashshoqlashgan,
boshqa hududlarda esa
kartochka tizimi joriy etilib,
ijtimoiy tafovutlar yuzaga

7.

Misollar (maqola parchalari)
Asarda quyidagi asosiy misollar mavjud:
Og‘ir sahro sharoiti: “Qozoq-qirg‘iz elarida oilasi bilan
ochliqdan qirilgan qardoshlarimiz… eski kiyiz uylarda
sovib, yota-yota quru suyakka aylanishlari…” — bu ifoda
ochlikning dahshatli tasvirini beradi
Kartochka siyosatidagi adolatsizlik: 1917–1918 yillarda
rus aholiga afzallik berilib, musulmonlar qarama-qarshi
holatda qoladi; “Yevropaliklarga yarim qadoqdan non
berilgan holda, bizga chorak qadoqdan non beriladi…” —
bu ijtimoiy adolatsizlik fonda qanday ijtimoiy bosim
yaratilganini ko‘rsatadi
Resurslar Markazga olib chiqilishi: Paxta, jun, teri va
boshqa mahsulotlar Markaz (Sankt-Peterburg va
Moskva)ga jo‘natilib, mahalliy oziq-ovqat
yetishmovchiligi kuchayadigan sharoit yaratilgani

8.

E’TIBORINGIZ UCHUN
RAXMAT!
https://t.me/+TpYG3nfklFqwoYNB