1

1. ТТА Жамоат саломатлиги ва менежмент кафедраси Мавзу № 1 “Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни ташкил этиш, фан сифатида,

ўқитилиши унинг вазифалари
ва усуллари
1

2. Department of public health organizations and health management Subject “Public health-science. Health Organization at the

present
stage”
2

3. РЕЖА

1.
“Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни
ташкил этиш” фанининг тиббиёт, гигиена ва
жамият фанлари ичидаги ўрни.
2.
“Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни
ташкил этиш” фанига таъриф ва унинг
амалиётдаги аҳамияти.
3.
“Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни
ташкил этиш” фанининг вазифалари ва
усуллари.
4.
“Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни
ташкил этиш” фанининг вужудга келиши ва
ривожланиши.
3

4. Plan

1.
The role and place of the subject of “public health
and health management” among health, hygiene
and medical disciplines.
2.
Determination matter of “public health and health
management” and its practical significance.
3.
Objectives and methods of studying the subject of
“public health and health management”.
4.
The emergence and development of the subject of
“public health and health management”.
4

5.

• Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни
ташкил этиш фани тиббиёт олий таълими
тизимида, олий маълумотли шифокорларни,
айниқса соғлиқни сақлаш ташкилотчиларини
тайёрлашда муҳим ўрин эгаллайди. Мазкур фан
профилактик ва клиник тиббий хизматлар
фаолиятини назорат қилиб боришдан ташқари
инсон саломатлигига бевосита ёки билвосита
таъсир этувчи омилларни: атроф-муҳит, турмуш
тарзи, оиладаги ва ишлаб чиқаришдаги
муносабатлар, меҳнат, дам олиш, овқатланиш
каби омилларни ўрганади ва уларни яхшилаш
бўйича чора тадбирларни ишлаб чиқади.
5

6.

• Бундан ташқари, ушбу фан соғлиқни сақлашни
ташкил этиш, режалаштириш, молиялаштириш,
бошқариш ва соғлиқни сақлашни иқтисодиёти
каби турли масалаларни ўз ичига олади.
Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни
бошқариш фани маълум тарихий давр
хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда ижтимоий
шароит ва ташқи муҳит омилларини инсон
саломатлигига таъсирини ўрганади. Мазкур
фан аҳоли саломатлигини муҳофаза қилиш,
инсон ўртача умрини узайтириш ва унинг фаол
меҳнат фаолиятини сақлаб қолиш мақсадида
тиббий хизматнинг янги шакл ва усулларини
ишлаб чиқади ва амалиётга тадбиқ этиш
жараёнида бевосита иштирок этади.
6

7.

• Public health organization and management
of health care, "as science has been
studying the health of the general population
and factors determine it, as well as the
organization of the whole system of state
and public activities aimed at the prevention
of diseases, the harmonious development of
physical and spiritual forces, the
preservation of working capacity and the
achievement of active longevity. The shorter
version is the science of the laws governing
public health and health care
7

8. Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни ташкил этиш фанининг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат:

• 1.Жамоат саломатлигини ўрганиш усуллари ва
услубларини ишлаб чиқиш, аҳоли саломатлиги ва
унга таъсир этувчи ижтимоий шарт шароитларни ўрганиш.
2.Ўзбекистон Республикаси ҳукуматининг соғлиқни
саклаш борасидаги сиёсатини назарий асослаш ва
соғлиқни саклаш, аҳолига тиббий ёрдам
кўрсатишнинг янги шакллари ва усулларини ишлаб
чиқиш, ҳамда уларни амалиётга тадбиқ этиш.
• 3.Соғлиқни саклашнинг бошқарув тизимини ишлаб
чиқиш ва такомиллаштириш.
• 4.Тиббиёт ходимларини замон талабларига мос
ҳолда тайёрлаш жараёнини такомиллаштириш.
8

9. The main objectives of the Public health and health management:

• 1. Development of methods for the study of public
health, the study of health and social conditions that
influence the health of the population.
2. The theoretical justification for the policy guidance of
the Republic of Uzbekistan, development of new forms
of medical care, and put them into practice.
• 3. Development and improvement of the health
management system.
• 4. Improving the training of medical personnel, in
accordance with modern requirements
9

10. Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни ташкил этиш фани қуйидаги таркибий қисмлардан ташкил топади.

• Соғлиқни саклаш соҳасининг тарихи.
• Тиббий ва соғлиқ жараёнининг назарий
асослари, муаммолари ва концепциялари.
• Аҳолининг турмуш шароити ва турмуш тарзи,
ва бошқа унга таъсир қилувчи омиллар.
• Аҳоли саломатлиги ҳолатини ўрганиш усуллари,
тиббиёт статистикаси - биостатистика асослари.
• Тиббий ижтимоий муҳофаза. Ижтимоий
таъминот ва саломатликни суғурталаш.
10

11. Structure of Public Health and Health Management

• Health history.
• Theoretical basis of the problems and the concept
of medicine and public health.
• Terms and way of life of the population and the
factors influencing it.
• Methods for the study of public health, the
foundations of Medical Statistics (Biostatistics).
• Medical social insurance. Social security and health
insurance.
11

12. Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни ташкил этиш фани қуйидаги таркибий қисмлардан ташкил топади (давоми).

• Аҳолига тиббий хизмат кўрсатиш жараёнини
ташкил этиш.
• Соғлиқни саклаш тизимининг иқтисодиёти, уни
режалаштириш
ва молиялаштириш.
• Соғлиқни сақлашга раҳбарлик қилиш ва
бошқариш (менеджмент).
• Хорижий давлатлар
тизимини ўрганиш.
соғлиқни
саклаш
12

13. Structure of Public Health and Health Management (continuation).

• Organization of the process of health care
provision.
• Economy, planning and financing of health care.
• Health management.
• The study of health care abroad.
13

14. Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни ташкил этиш фани бошқа фанлар каби ўзининг тадқиқот усулларига эга. Уларга қуйидагилар

киради:
1. Статистик усул.
2. Тарихий усул.
3. Эксперт баҳолаш усули.
4. Иқтисодий тадқиқот усули.
5. Эксперимент усули.
6. Социологик усул.
14

15. Methods for the Study of Public Health and Health Management

1. Statistical method.
2. The historical method.
3. The method of expert evaluations.
4. Economic methods.
5. Experimental methods.
6. Sociological methods.
15

16. Статистик усул

• Ҳар қандай ижтимоий гигиеник тадқиқотлар статистик усул
ёрдамида амалга оширилади. Статистик усул аҳоли
саломатлигини ва ундаги ўзгаришларни, тиббиёт
муассасаларини фаолиятини ва унинг самарасини объектив
баҳолаш имконини беради. Клиник, экспериментал илмий
тадқиқотларда санитария статистикаси ўрганилаётган
ҳодисаларнинг моҳиятини, ички қонунниятларини очиб
беради. Статистик усулнинг энг муҳим босқичларидан бири
олинган маълумотларни йиғиш, таҳлил этиш ва баҳолашдан
иборатдир.
Статистик усул кўпрок математик статистикага
суянган ҳолда тадқиқот натижаларини ҳисоблайди ва таҳлил
этади. Уларга нисбий қийматлар, ўртача қийматлар,
стандартлаш усули, корреляцион таҳлил, дисперсион таҳлил
каби баҳолаш мезонлари ва бошқалар киради.
16

17. Statistical method

• Any public health research is carried out using a statistical
method. Statistical changes in the health of the population
and the medical establishment and objective assessment
of the effectiveness of its activities. Clinical and
experimental research health statistics for the study of
events leads to the domestic laws of nature. One of the
most important stages of the statistical methods of data
collection, analysis and assessment.
More than a statistical method based on mathematical
statistics, the results of research and analysis. Their
relative values, average values, the method of
standardization, assessment criteria, such as the analysis
of korrelyatsion, dispersion analysis and others.
17

18. Тарихий усул

Ижтимоий - гигиеник тадқиқотларда
аҳоли саломатлигининг, соғлиқни сақлаш
тизимини динамикасини жамиятнинг тарихий
тараққиёт даврларидаги сиёсий, ижтимоий иқтисодий шароитларнинг ўзгаришлари билан
боғлаб ўрганиш усулидан кенг фойдаланилади.
18

19. The historical method

Social and health research population,
the dynamics of the health care system in
the historical development of political, social
and economic conditions linked to changes
in teaching methods are widely used.
19

20. Эксперт баҳолаш усули

Тиббий ёрдамнинг сифати ва
самарадорлигини баҳолашда
белгиланган мезонлар ва тамойилларига
асосланади.
20

21. The method of expert evaluations

The method used in the study of the quality
and efficiency of health care facilities and
medical personnel in the planning of health
care
21

22. Иқтисодий тадқиқот усули

Соғлиқни саклаш тизимига ажратилган
маблағлардан унумли ва самарали фойдаланиш,
режалаштириш ва ишлаб чиқариш харажатлари,
фойда ва зарар каби иқтисодий категориялардан
фойдаланилади. Иқтисодий тадқиқот усуллар орқали
ижтимоий - иқтисодий тарраққиётнинг аҳоли
саломатлигига таъсири ўрганилади.
22

23. Economic methods

Widely used in all areas related to the
management, financing and health economics
23

24. Эксперимент усули

Тиббий ёрдам кўрсатишнинг янги рационал
шакллари ва усулларини излаб топиш, тиббий
ёрдамнинг самарали моделларини яратиш, илғор
тажрибаларни амалиётга тадбиқ этиш,
лойиха
ва кашфиётларнинг натижаларини текшириш,
тажриба сифатида янги тиббиёт муассасаларини
яратиш ва улар фаолиятини амалий таҳлил
этиш тизимидир.
24

25. Experimental method

Medical assistance, the search for new forms
and methods of rational, efficient medical care
models, the introduction of best practices, the
project as an experiment to verify the results and
discoveries of new medical institutions and
practical analysis of their activities systems.
25

26. Социологик тадқиқотлар ўтказиш усули

Тиббиётда ва соғлиқни саклашда
катта аҳамиятга эга. Ушбу усул махсус
анкета – сўрови, сўров-интервью
ўтказиш орқали олиб борилади.
26

27. Sociological methods

The method is used in identifying the
relationship of public health and
environmental factors, as well as the
study of the prevalence of certain groups
of diseases or other events related to
public health
27

28.

Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни ташкил
этиш фани билан боғлиқ бўлган масалаларни ўрганиш
жараёнида юқорида келтирилган барча усуллардан кенг
фойдаланилади. Улардан алоҳида якка ҳолда эмас,
балки бир неча усулларни қўллаган ҳолда
фойдаланиланиш мақсадга мувофиқдир. Натижада
тадқиқотларнинг чуқурлигига, кетма-кетлигига, ҳамда
олинган натижаларнинг аниқлигига тўла эришилади.
Жамоат саломатлиги ва согликни саклашни бошкариш
тадқиқотларида антропометрик физиологик усуллардан,
клиник фанлар материалларидан, этнографик
кўрсаткичлардан, аҳолининг географик жойлашганлиги
ҳақидаги маълумотлардан ҳам кенг фойдаланилади.
28

29.

Public health and health issues related to the
management of the above-mentioned methods are widely
used in the learning process. They are not alone, but a
number of methods in use is desirable. As a result, the
depth of the research, sequence, and the accuracy of the
results obtained. Public Health and Health Management
physiological anthropometric methods, clinical indicators of
ethnographic materials sciences, as well as the geographic
location data.
29

30.

Тадқиқотда кўзда тутилган мақсадга қараб, аҳоли
саломатлигини ўрганишда турли манбалардан
фойдаланилади.
Тадқиқотларда асосий маълумот манбаи бўлиб,
даволаш-профилактика, санитария-эпидимиология ва
бошқа муассасаларда ишлатиладиган давлат қайд
ҳисобот ҳужжатлари ҳисобланади. Мазкур
маълумотларни ишончлилик даражаси юқори, чунки
улар барча вилоятлар, туманлар учун ягона шаклда
бўлган давлат ҳужжатлари маълумотларига асосланган.
30

31.

Depending on the intended purpose of research, the
study of the health of the population from a variety of
sources.
The main source of information in the studies, health
care, sanitary-epidemiological and other buildings used for
public reporting documents. This high level of reliability of
the data, because they all provinces, districts, based on the
data, which is the only form of public documents.
31

32. Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни ташкил этиш фани тиббиёт фанлари ичида энг ёш фанлардан бири ҳисобланади. Унинг вужудга

келиши XIX- асрнинг
охири, XX асрнинг бошлари деб,
қайд этиш мумкин.
32

33. Public health and health care management science in the medical sciences is one of the youngest subjects. His body XIX-

century, the
twentieth century, can be recorded.
33

34. Ушбу фанни ривожланишини шартли равишда бир неча босқичга бўлиш мумкин - 1922-1929 йиллар- кафедраларнинг пайдо бўлиши ва унинг

назарий асосларини ишлаб
чиқилиши билан характерланади. Москвада
1922 йили Биринчи Давлат Университети
тиббиёт факультети қошида Биринчи
Ижтимоий гигиена кафедраси очилди ва унга
Н. Семашко раҳбарлик қилди. 1923 йили 2
Давлат Университет тиббиёт факультети
қошида яна бир ижтимоий гигиена
кафедраси очилди ва унга З.П. Соловев
кафедра мудири деб тайинланди.
34

35. This can be conditionally divided into several stages of development of science? - The years 1922-1929 appear in departments

and is
characterized by the development of its
theoretical foundations. At the Medical Faculty
of the Moscow State University in 1922, the first
year it opened the first department of social
hygiene and N. Semashko management. 2,
1923, at the State University Medical vakulteti
opened a department of social hygiene and Z.P.
Soloboev was appointed as the head of the
department.
35

36. Шу йили Санкт-Питербугда, Киевда, Воронежда, Козонда, Харьковда, Саратовда шу жумладан Тошкентда Ўрта Осиё Давлат Университети

тиббиёт
факультети қошида Ижтимоий
гигиена кафедраси ташкил этилди.
36

37. That same year, Saint-Piterbugda, Kiev, Voronezh, sweaters, Kharkov, Saratov, including Central Asian State University School

of Medicine
Department of the Faculty of Social
Hygiene.
37

38. 1930 йилларда даволаш-профилактика муассасаларини ташкил этиш, қишлоқ ахолиси ва саноат корхоналари ишчиларига тиббий хизматни

ташкил
этиш, уларни сифатини ошириш
соғлиқни сақлашни статистикасини
ҳамда соғлиқни сақлашни
режалаштириш, молиялаштириш
услубларини ишлаб чиқиш диққат
марказида бўлди.
38

39. The organization of medical institutions in the 1930s, the rural population and the industrial organization of workers in the

health service, improve the quality of
health statistics and health planning, the
focus of the development of methods of
financing.
39

40. 1935 йили биринчи маротаба мустақил Статистика кафедраси очилди ва унга таниқли профессор П.А.Кувшинников раҳбарлигида шаҳар ва

қишлоқ аҳолиси
касалланишлари табиий ҳаракати
ўрганилди ва касалликлар ўлим
сабаблари номенклатура ва
классификацияси ишлаб чиқилди.
40

41. Opened in 1935, the first independent Department of Statistics and the leadership of Professor P.A.Kuvshinnikov urban and rural

population studied the movement of
natural diseases and causes of death
nomenclature and classification of
diseases.
41

42. 1936 йили Г.А.Баткис томонидан янги Ижтимоий гигиена дарслиги ёзилди. - 1941-1945 йиллар. Ушбу йилларда яъни Иккинчи Жаҳон

уруши даврида
соғлиқни сақлашни ташкил этиш
кафедраларининг диққат эътиборини
фронтда тиббий-санитария хизматини
ташкил этишга қаратилган.
- 1966 йилга келиб соғлиқни сақлашни
ташкил этиш кафедралари «Ижтимоий
гигиена ва соғлиқни сақлашни ташкил
этиш» деб номланадиган бўлди.
42

43. G.A.Batkis in 1936 by a new book of social hygiene - 1941-1945. The years of the Second World War, the attention of the

department of health care organization of
the medical service at the front.? The
organization of health care in the year 1966
Department of Social Hygiene and Health
Organization was called.
43

44.

• Эътиборингиз учун раҳмат!
• Thank you for your attention!
44