Batys-KHazakhstan-oblysynyng-eldi-mekenderi-men-oendiristik-ajmakhtaryn-elektrmen-zhabdykhtau-senimd

1.

Батыс Қазақстан облысының
елді мекендері мен өндірістік
аймақтарын электрмен
жабдықтау сенімділігі

2.

Кіріспе: Электрмен жабдықтаудың маңыздылығы және ағымдағы жағдай
Заманауи әлемде электр энергиясы өмірдің барлық салаларының қозғаушы күші болып табылады. Ол өнеркәсіптің, ауыл шаруашылығының, әлеуметтік саланың және күнделікті тұрмыстың тұрақты
жұмыс істеуі үшін қажет. Электрмен жабдықтаудың сенімділігі экономикалық дамудың, халықтың әл-ауқатының және жалпы аймақтың қауіпсіздігінің негізгі көрсеткіштерінің бірі.
Батыс Қазақстан облысы – еліміздің батыс қақпасы, мұнай-газ өнеркәсібінің және ауыл
шаруашылығының дамыған орталығы. Осы аймақтағы өндірістік кәсіпорындар мен елді
мекендердің үздіксіз жұмыс істеуі сенімді электрмен жабдықтауға тікелей байланысты.
Энергиямен қамтамасыз етудегі кез келген үзілістер өндірістік шығындарға, әлеуметтік
шиеленістерге және тұрғындардың өмір сүру сапасының нашарлауына әкелуі мүмкін.
Бұл презентацияда Батыс Қазақстан облысының электрмен жабдықтау жүйесінің ағымдағы
жағдайына, оның сенімділігіне әсер ететін факторларға және оны арттырудың тиімді жолдарына
жан-жақты талдау жасалады. Сонымен қатар, халықаралық тәжірибеге сүйене отырып, аймақтың
энергетикалық болашағы үшін нақты ұсыныстар беріледі.

3.

Батыс Қазақстан облысының электр энергетикалық
инфрақұрылымына шолу
Батыс Қазақстан облысының электр энергетикалық кешені аймақтың экономикалық және әлеуметтік дамуын қамтамасыз ететін маңызды құрамдас бөлік болып табылады.
Облыстың энергетикалық инфрақұрылымы әртүрлі деңгейдегі электр станцияларынан, жоғары вольтты электр желілерінен, қосалқы станциялардан және тарату желілерінен
тұрады.
Электр энергиясын өндіру
Жіберу және тарату желілері
Қосалқы станциялар
Облыста негізінен жылу электр станциялары (ЖЭС)
Электр энергиясы 110-220 кВ және одан жоғары
Қосалқы станциялар кернеуді түрлендіру және
жұмыс істейді, олар табиғи газды отын ретінде
кернеулі магистральдық желілер арқылы
энергия ағындарын бөлу үшін қолданылады. Олар
пайдаланады. Бұл станциялар аймақтың энергия
тасымалданады, содан кейін 35-10 кВ және 0,4 кВ
желінің тұрақтылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз
қажеттілігін қамтамасыз етуде шешуші рөл
тарату желілері арқылы соңғы тұтынушыларға
етеді.
атқарады.
жетеді.
Аймақтағы энергия тұтынушыларына ірі өндірістік кәсіпорындар, мұнай-газ саласының нысандары, ауыл шаруашылық кешендері және тұрғын үй секторы кіреді.
Инфрақұрылымның кеңдігі мен әртүрлілігі оның сенімді жұмыс істеуін қамтамасыз етуде үлкен жауапкершілікті талап етеді.

4.

Сенімділікке әсер ететін негізгі факторлар
Электрмен жабдықтау жүйесінің сенімділігіне бірқатар факторлар әсер етеді, олардың әрқайсысы үздіксіз жұмысты қамтамасыз
етуде маңызды рөл атқарады.
Жабдықтың тозуы
Ауа райының қолайсыздығы
Көптеген электр желілері мен қосалқы станциялар Кеңес
Батыс Қазақстан облысы климаттық жағдайы қатаң аймаққа
дәуірінен бері пайдаланылып келеді. Олардың техникалық
жатады. Қатты жел, аяз, қарлы боран, көктайғақ және
ресурстары ескіріп, апаттар қаупін арттырады. Тозған
найзағай желілер мен жабдықтарға айтарлықтай кернеу
изоляция, ескірген трансформаторлар және тотыққан
түсіреді, бұл апаттарға әкелуі мүмкін.
байланыстар жиі ақаулардың себебі болады.
Табиғи апаттар
Адам факторы және вандализм
Су тасқыны, дауыл және басқа да табиғи апаттар электр
Электр желілеріне заңсыз қосылулар, жабдықтарды ұрлау
инфрақұрылымына елеулі зақым келтіруі мүмкін, бұл ұзақ
немесе қасақана зақымдау жүйенің сенімділігіне кері әсерін
мерзімді үзілістерге әкеледі. Облыс аумағындағы су
тигізеді және қауіпсіздік мәселелерін тудырады.
тасқыны қаупі бар аймақтар желілердің осал тұстары болып
табылады.

5.

Қолданыстағы электр желілері мен жабдықтарының жай-күйін талдау
Батыс Қазақстан облысының электр энергетикалық кешеніндегі желілер мен жабдықтардың ағымдағы жай-күйі жүйенің жалпы сенімділігін анықтайды. Жүргізілген талдау бірқатар
маңызды мәселелерді анықтады.
Физикалық тозу
Технологиялық ескіру
Желілердің 60%-дан астамы және қосалқы станциялардың 40%-ы пайдалану мерзімін
Көптеген жабдықтар қазіргі заманғы технологиялық талаптарға сай келмейді. Бұл
аяқтаған немесе оған жақын. Бұл жабдықтардың тұрақтылығы мен тиімділігін
жүйенің апатқа қарсы тұрақтылығын төмендетеді және басқаруды қиындатады.
төмендетеді.
Техникалық қызмет көрсетудің жеткіліксіздігі
Жоғары шығындар
Қаражаттың шектеулігі және мамандардың тапшылығы кейбір жерлерде техникалық
Ескірген жабдықтарды пайдалану электр энергиясын тасымалдау кезіндегі
қызмет көрсетудің сапасына әсер етеді, бұл кішігірім ақаулардың ірі апаттарға
шығындарды арттырады. Бұл экономикалық тиімсіздікке әкеледі.
ұласуына себеп болуы мүмкін.
Жалпы, инфрақұрылымның жай-күйі сенімділік пен тиімділік деңгейін арттыру үшін шұғыл шаралар қабылдау қажеттігін көрсетеді.

6.

Электрмен жабдықтау сенімділігін арттыру жолдары мен
әдістері
Электрмен жабдықтаудың сенімділігін арттыру кешенді тәсілді талап етеді, ол техникалық, ұйымдастырушылық және экономикалық шараларды қамтиды.
Жабдықтарды жаңғырту және ауыстыру
Ақылды желілерді (Smart Grid) енгізу
Ескірген трансформаторларды, коммутациялық аппараттарды,
Ақылды желілерді пайдалану апаттарды жедел анықтауға, оларды жою
изоляторларды және кабельдік желілерді заманауи, энергия тиімді және
уақытын қысқартуға және энергия ағындарын тиімді басқаруға мүмкіндік
апатқа төзімді жабдықтарға ауыстыру.
береді.
Желілік резервтеуді арттыру
Техникалық қызмет көрсетуді жақсарту
Жаңа электр желілерін салу және бұрыннан бар желілерді күшейту арқылы
Желілерді жоспарлы тексеруді, ағаштарды кесуді, жабдықтарды
резервтеу деңгейін арттыру. Бұл бір желідегі апат кезінде тұтынушыларды
диагностикалауды және алдын алу жұмыстарын күшейту. Мұндай жұмыстар
басқа көздерден энергиямен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
апаттардың алдын алуға көмектеседі.
Бұл шаралар кешені электрмен жабдықтау жүйесінің тұрақтылығын айтарлықтай арттырып, апаттар санын азайтуға және энергия шығындарын төмендетуге
ықпал етеді.

7.

Жаңғырту жобалары мен инвестициялық бағдарламалар
Электрмен жабдықтау сенімділігін арттыру үшін ауқымды жаңғырту жобалары мен тұрақты инвестициялық бағдарламалар қажет. Бұл бағдарламалардың мақсаты – ескірген инфрақұрылымды жаңарту және заманауи технологияларды енгізу.
01
02
Жаңа қосалқы станциялар салу
Желілерді реконструкциялау
Аймақтық энергия қажеттілігін қанағаттандыру және желіге түсетін жүктемені азайту үшін жаңа, заманауи қосалқы станциялар салу. Олар
Ескі әуе желілерін өздігінен тірелетін оқшауланған сымдарға (ӨТІС) ауыстыру. Бұл сымдар ауа райының қолайсыздығына төзімді және апат
цифрлық басқару жүйелерімен жабдықталады.
қаупін азайтады. Сонымен қатар, жер асты кабельдік желілерін салу ұсынылады.
03
04
Цифрландыру және автоматтандыру
Кадрлық әлеуетті нығайту
Энергетикалық жүйені цифрлық технологиялармен қамтамасыз ету, яғни Smart Grid элементтерін, апаттық басқару жүйелерін және
Мамандарды даярлау және олардың біліктілігін арттыру бағдарламаларын іске қосу. Жаңа технологиялармен жұмыс істей алатын білікті
қашықтықтан басқару мүмкіндіктерін енгізу. Бұл жүйенің жеделдігін және тиімділігін арттырады.
кадрлар – жаңғыртудың негізгі тірегі.

8.

Қайта қал пы на келетін энергия көздерін пайдал ану мүмкіндіктері
Қайта қалпына келетін энергия көздері (ҚҚКЭК) электрмен жабдықтау сенімділігін арттыруда және аймақтың энергетикалық тәуелсіздігін нығайтуда маңызды рөл атқарады. Батыс Қазақстан облысының ҚҚКЭК әлеуеті зор.
Күн энергиясы
Жел энергиясы
Облыста күн шуақты күндер саны жоғары, бұл күн электр станцияларын (КЭС) дамытуға қолайлы жағдай
Батыс Қазақстан облысының аумағында жел энергиясының әлеуеті де айтарлықтай. Жел электр
жасайды. КЭС-тер энергияны орталықтандырылған желіге түсетін жүктемені азайтуға және шалғай елді
станцияларын (ЖЭС) салу аймақтың энергетикалық теңгерімін әртараптандыруға және дәстүрлі энергия
мекендерді энергиямен қамтамасыз етуге көмектеседі.
көздеріне тәуелділікті азайтуға мүмкіндік береді.
ҚҚКЭК-ті дамыту аймақтың энергетикалық жүйесінің тұрақтылығын арттырып қана қоймай, экологиялық жағдайды жақсартуға және жаңа жұмыс орындарын ашуға да ықпал етеді.

9.

Халықаралық тәжірибе және оны қолдану
Электрмен жабдықтау сенімділігін арттыру мәселесі көптеген елдерде өзекті болып табылады. Халықаралық тәжірибені зерделеу және оны Батыс Қазақстан облысы жағдайына бейімдеу тиімді шешімдер қабылдауға көмектеседі.
Германия
Оңтүстік Корея
Германия "Energiewende" (Энергетикалық ауысу) бағдарламасы арқылы ҚҚКЭК-ті кеңінен енгізуде. Бұл бағдарлама желілерді
Оңтүстік Корея ақылды желілер технологиясын дамытуға және оны энергия жүйесіне интеграциялауға баса назар аударады. Олар
жаңғыртуды, энергия сақтау жүйелерін дамытуды және ақылды желілерді қолдануды қамтиды.
апаттарды болдырмау және энергия тиімділігін арттыру үшін цифрлық басқару жүйелерін белсенді қолданады.
Австралия
Канада
Австралия шалғай аймақтардағы энергиямен жабдықтауды жақсарту үшін шағын ҚҚКЭК жүйелерін (микрогридтер) және энергия сақтау
Канада суық климаттық жағдайларда желілердің тұрақтылығын қамтамасыз етуде тәжірибесі мол. Олар қатаң ауа райы жағдайларына
жүйелерін (мысалы, литий-ионды батареялар) кеңінен пайдаланады. Бұл энергия тәуелсіздігін қамтамасыз етеді.
арналған арнайы жабдықтарды және қызмет көрсету әдістерін қолданады.

10.

Қорытынды және болашаққа арналған ұсыныстар
Батыс Қазақстан облысының электрмен жабдықтау сенімділігін арттыру – аймақтың тұрақты дамуы үшін өте маңызды міндет. Жүргізілген талдау ағымдағы жағдайдың,
негізгі проблемалардың және оларды шешу жолдарының кешенді көрінісін ұсынды.
1
Кешенді жаңғырту
Жабдықтарды толық жаңғырту, заманауи технологияларды енгізу және желілік резервтеуді арттыру бойынша ауқымды жобаларды жалғастыру қажет.
2
ҚҚКЭК-ті дамыту
Күн және жел электр станцияларын салу арқылы қайта қалпына келетін энергия көздерінің әлеуетін толық пайдалану, бұл энергетикалық тәуелсіздікті және
жүйенің тұрақтылығын арттырады.
3
Цифрландыру және Smart Grid
Энергия жүйесін цифрландыруды және ақылды желілер технологиясын енгізуді жеделдету. Бұл апаттарды болдырмауға және энергия ресурстарын тиімді
басқаруға мүмкіндік береді.
4
Инвестицияларды тарту
Энергетикалық инфрақұрылымды дамытуға мемлекеттік және жеке инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдайлар жасау.
5
Кадрлық әлеуетті арттыру
Энергетика саласындағы білікті мамандарды даярлау және олардың біліктілігін арттыру бағдарламаларын іске асыру.
Бұл ұсыныстарды іске асыру Батыс Қазақстан облысының электрмен жабдықтау жүйесінің сенімділігін айтарлықтай арттырып, аймақтың экономикалық өсуі мен
халықтың әл-ауқатын жақсартуға негіз болады.