Башҡорт теле көнө

1.

2.

ЕРҘӘ ҺӘР ТЕЛ – БӨЙӨК ХАЗИНА

3.

4. К.Кинйәбулатованың «Телкәйемә» шиғыры

К.КИНЙӘБУЛАТОВАНЫҢ
«ТЕЛКӘЙЕМӘ» ШИҒЫРЫ
Атай, тигәндә лә тел кәрәк,
Әсәй тигәндә лә тел кәрәк,
Күңелемдең һүнмәҫ нуры һин,
Мәңге йырланасаҡ йырым һин,
Моңло –йырлы туған телем һин.

5. ЭЗОП

Боронғо грект арҙа данлыҡлы мәҫәлсе Эзоп фило соф Кс анфтың ҡоло
була. Бер ваҡыт Кс анфт ҡунаҡтар с аҡырырға уйлап, Эзопҡа тәмле аш
әҙерләргә ҡушҡан. Эзоп, тел һатып алып, өс төрлө аш әҙерләй. Фило соф
ҡолдоң шундай һый ултыртыуына ғәжәпләнгән һәм ни өсөн тик тел ашы
әҙерләгәнен һораған. Эзоп:
- Һин иң яҡшы, иң тәмле ризыҡ әҙерләргә ҡуштың. Донъяла телдән дә
т атлы нимә булыуы мөмкин? Тел ярҙамында ҡалалар төҙөлә,мәҙәниәт
үҫә,фән үрҙәре яулана, төрлө мәсьәләләр хәл ителә.Тел кешене
рухландыра, ир-егеттәрҙе батырлыҡҡа әйҙәй. Хистәребеҙҙе, һөйөүебеҙҙе
белдергәндә лә тел байлығын ҡулланабыҙ. Шуның өсөн дә телдән т атлы
нәмәнең булыуы мөмкинме? - тип яуап биргән.
Уның кинәйәле яуабы Кс анфҡа ла, ҡунаҡтарға ла хуш килгән. Икенсе
ваҡыт Кс анф Эзопҡа төшкө ашҡа иң нас ар аҙыҡ әҙерләргә ҡушҡан. Эзоп
т ағы ла тел һатып алған. Ҡунаҡтар ғәжәпкә ҡалған. Был юлы Эзоптың
яуабы түбәндәге сә булған:
- Телдән дә яман нимә бар донъяла? Уның менән кешеләр бер-береһен
ҡайғыға һала, өмөт-хыялдарын емерә. Тел кешеләрҙең, илдәрҙең араһын
боҙа, беҙҙең тормошҡа хәсрәт килтерә. Ошоларҙан һуң телдән дә яман
нәмәнең булыуы мөмкинме?
Эзоптың был һүҙҙәренән һуң ҡунаҡтар тәрән уйға т алғандар.

6. Полиглоттар:

ПОЛИГЛОТТАР:
-
Джу зеппе Гаспаро Меццофанти (1774-1849,Ватикан) балт а оҫт аһы
улы, аҙаҡ кардинал булып китә. Ул 30 телдә иркенләп һөйләшкән,
яҙған.
Като Ломб( Венгрия) –тәржемәсе, яҙыусы. 16 телде һәйбәт белгән.
Яҙыусы, ғалимдар араһында л а күп тел бел еүселәр осрай.
- Лев Толстой - бөйөк рус яҙыусыһы. 15 тел белгән: инглиз, француз,
немец телдәрен яҡшы белгән,поляк, чех, ит альян телендә әҫәрҙе
оригиналда уҡыған. Бынан тыш, грек, латин, украин, т ат ар, башҡорт
телдәрен аңлаған. Тағы ла голланд, төрөк, еврей, болгар телдәрен
өйрәнгән.
- Александр Грибоедов –драматург, дипломат, 9 тел белгән.
- Мәҫәлсе Иван Крылов 5 тел белгән.
- Н. Чернышев ский 16 йәшенә 9 тел өйрәнеп өлгөрә: латин, грек,
фарсы,ғәрәп,француз , немец, еврей,инглиз .
- Ә немец ғалимы Йоханн Мартин Шлайер 41 тел белгән. Моғайын,
телдәрҙе күп белеүе уға халыҡ-ара ВОЛАПЮК телен булдырырға ярҙам
иткәндер. (Эсперантоға тиклем яһалма тел)