№5 Ауа. Ауаның құрамы

1.

Сабақтың тақырыбы:
Ауа. Ауаның құрамы
7- сынып

2.

3.

Оқу мақсаты
• 7.3.1.1 ауа құрамын білу;
• 7.3.1.2 заттардың жану кезінде ауаның құрамына кіретін оттектің
жұмсалатындығын білу;
• 7.3.1.3 атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың маңызын түсіну.
Бағалау критерийлері
• ауаның құрамын біледі;
• заттардың жану кезінде ауаның құрамына кіретін оттектің
жұмсалатынын біледі;
• атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың маңызын түсінеді.

4.

O 1774 ж француз
ғалымы А.Лавуазье
ауаның құрамы азот
пен оттектен тұратын
газдар қоспасы екенін
дәлелдеді.
4

5. ХІХ ғ соңында зерттеулер ауа құрамына оттек пен азоттан басқа бес түрлі инертті газ: гелий, неон, аргон, криптон, ксенон

Ауаның құрамы
Көлемдік Массалық
мөлшері мөлшері
Азот
78,8
75,5
Оттек
20,9
23,1
Инертті газдар
0,95
1,30
Көмірқышқыл
газы
0,03
0,046
ХІХ ғ соңында зерттеулер ауа құрамына оттек пен азоттан басқа
бес түрлі инертті газ: гелий, неон, аргон, криптон, ксенон
кіретінін көрсетті
.
5

6. Табиғатта әртүрлі құбылыстардың нәтижесінде, мысалы, жер сілкінгенде, жанартау атқылағанда, отын жанғанда өндіріс орындарынан

ауаға азот және күкірт
оксидтері: NO, NO2, SO2,SO3 және
күкіртсутек Н2S газдары бөлінеді.
6

7. Атмосфера – қоршаған ортаның тіршілік үшін аса маңызды бөлігі

7

8.

Атмосфераны қорғау
шараларына адамның
тіршілік ортасында зиянды
заттардың мөлшері артық
болмауы қажет.
Өндіріс орындарынан
бөліген зиянды
газдардың
концентрациясын
төмендету үшін
ағаштар, шөптесін
өсімдіктер көптеп
отырғызылады.
Атмосфераны
қорғау
Әр түрлі газдарды тазартуда
құрғақ шаңтұтқыштар – циклон
аппараттары қолданылады.
Газдарды шаң мен
тұманнан тазартуда
ең көп
қолданылатыныэлектрсүзгілер.
8

9. №6 зертханалық жұмыс Балауыздың жануы

Керекті құрал-жабдықтар мен реактивтер:
Тұрғы,стақан,әк суы (әк суы), балауыз шам.
Жұмыстың орындалуы:
Тұрғыға аузы төмен қаратып орнатылған стақанның астына
жанған балуызды орналастырамыз. Стақанның қабырғалары
буланады. Жанып тұрған балауызды алдын ала әк суымен
шайылған стақанның астына орналастырамыз. Стақанның
қабырғалары лайланған су тамшылары пайда болады.
Дескриптор:
O Зертханалық тәжірибе жасап,құбылыстарды айқындап,
өзгерісті байқайды
O Зертханалық тәжірибе кезінде жану өнімдерін атайды
O Балауыз жанғанда көмір қышқыл газы түзілгенін түсінеді
O Жасалған жұмыстың нәтижесін қортындылай біледі
9

10.

Сабақты бекіту тапсырмасы
1-тапсырма
Ауаның құрамын көрсетіңдер
10

11. 2-тапсырма

Суретте ауаның ластаушы көздері көрсетілген. Табиғи
және жасанды ластануды анықтаңыз
(e) Ауаны ластаушы компоненттерді атаңыздар
11 .

12.

Бекіту тапсырмасы
2- тапсырма
Атмосфераны қорғауға байланысты
жүргізілетін іс-шараларды ата
Дескриптор:
Атмосфераны қорғау іс-шараларын атайды;

13.

Қорытынды
ауаның құрамын білемін;
заттардың жану кезінде ауаның құрамына
кіретін оттектің жұмсалатынын түсінемін;
атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың
маңызын білемін.