Коллоидтық жүйелердің оптикалық қасиеттері

1. Коллоидтық жүйелердің оптикалық қасиеттері

КОЛЛОИДТЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІҢ
ОПТИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
Орындағандар:
Амангелді А
Асанбек Н
Ахметжанова М
Әшірбаева Ұ
Ерпайыз Б
Жайлыбай Ү
Игенбай Г
БЗХТ-202

2.

Оптика- (гр. optіke – көзбен қабылдау
жөніндегі ғылым, optas – көрінетін) – физиканың
сәуле (жарық) шығару табиғатын, жарықтың
таралуын және оның затпен әсерлесу
құбылыстарын зерттейтін бөлімі

3.

Жарық сәулесі кез келген жүйелерге
түскенде мынадай құбылыстардың
бірін байқауға болады:
*Жарықтың жүйеден өтуі;
*Жарықтың дисперстік фаза бөлшектерімен
*Шағылуы;
*Шашырауы;
*Жарықтың абсорбциясы(жұтылуы)
сынуы;

4.

Жарықтың
шашырауы
(опалесценция)

5.

Жарық шашыраған кезде
түссіз коллоидтық жүйе
көгілдір тартады.
Сондықтан жарықтың
шашырауын басқаша
опаласценция деп
атайды.(opalys-сарғышкөгілдір түсті минералдың
латынша аты)

6.

Жарықтын өте ұсақ бөлшектерде
шашырауын жүйелік түрде зерттеу
өткен ғасырдың орта шенінде
басталды.
Коллоидтық алтынның жарықты
шашыратуын толық зерттеген
Фарадей және Тиндоль
болғандықтан, жарық
шашырауынан болған коллоидтық
ерітінділегі жарқыраған конустыФарадей-Тиндоль конусы,ал
құбылысты- Фарадей-Тиндоль
эффектісі деп атайды.

7.

8.

Жарықтың шашырау
қарқындылығы тек жарық
толқынының ұзындығы,
коллоидтық бөлшектің
шамасына ғана емес т.б.
көптеген факторларға
байланысты болады. Осы
факторлардың арасындағы
байланысты, жарық
шашырауының теориясын
жасаған ағылшын физигі
Рэлейдің теңдеуі арқылы
көрсетуге болады:

9.

10. Флоуресценция – кейбір заттардың жарық толқындарын таңдамалы түрде (іріктеп)жұтуына байланысты болатын ішкі молекулалық құбылыс.

ФЛОУРЕСЦЕНЦИЯ – КЕЙБІР ЗАТТАРДЫҢ
ЖАРЫҚ ТОЛҚЫНДАРЫН ТАҢДАМАЛЫ
ТҮРДЕ (ІРІКТЕП)ЖҰТУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ
БОЛАТЫН ІШКІ МОЛЕКУЛАЛЫҚ ҚҰБЫЛЫС.

11. 1860 жылы Ламберт пен Бэр жарықтың түссіз ортада жұтылуының негізі заңдылықтарын зерттеген

1860 ЖЫЛЫ
ЛАМБЕРТ ПЕН БЭР
ЖАРЫҚТЫҢ ТҮССІЗ
ОРТАДА
ЖҰТЫЛУЫНЫҢ
НЕГІЗІ
ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫН
ЗЕРТТЕГЕН

12. Ламберт жұтылған кезде жарықтың қарқындылығымен сол жарық өтетін ортаның қалыңдығының арасындағы байланысты былай көрсетті:

ЛАМБЕРТ ЖҰТЫЛҒАН КЕЗДЕ ЖАРЫҚТЫҢ
ҚАРҚЫНДЫЛЫҒЫМЕН СОЛ ЖАРЫҚ ӨТЕТІН
ОРТАНЫҢ ҚАЛЫҢДЫҒЫНЫҢ АРАСЫНДАҒЫ
БАЙЛАНЫСТЫ БЫЛАЙ КӨРСЕТТІ:

13. Кейінірек Бэр ерітіндіге еріген заттың концентрациясын көбейтсек, ортаның қалыңдығының көбейгені сияқты өткен жарық қарқындылығы азаяты

КЕЙІНІРЕК БЭР ЕРІТІНДІГЕ ЕРІГЕН ЗАТТЫҢ
КОНЦЕНТРАЦИЯСЫН КӨБЕЙТСЕК, ОРТАНЫҢ
ҚАЛЫҢДЫҒЫНЫҢ КӨБЕЙГЕНІ СИЯҚТЫ ӨТКЕН
ЖАРЫҚ ҚАРҚЫНДЫЛЫҒЫ АЗАЯТЫНЫН АЙТТЫ.
БЭР БОЙЫНША ТҮССІЗ ЕРІТКІШТІҢ ЖҰТУ
КОЭФИЦИЕНТІ ЕРІГЕН ЗАТТЫҢ МОЛЯРЛЫҚ
КОНЦЕНТРАЦИЯСЫНА ПРОПОРЦИОНАЛ:

14. Сонымен Бугер-Ламберт- Бер заңын былай жазылады:

СОНЫМЕН БУГЕР-ЛАМБЕРТ- БЕР ЗАҢЫН
БЫЛАЙ ЖАЗЫЛАДЫ:

15. Өлшемсіз шама -ны жұтылу коэффициенті, экстенция коэффициенті, кейде оптикалық тығыздық деп атайды.

ӨЛШЕМСІЗ ШАМА
-НЫ ЖҰТЫЛУ
КОЭФФИЦИЕНТІ, ЭКСТЕНЦИЯ КОЭФФИЦИЕНТІ,
КЕЙДЕ ОПТИКАЛЫҚ ТЫҒЫЗДЫҚ ДЕП АТАЙДЫ.

16. Молярлық коэффициент - еріген заттың концентрациясы мен ортаның қалыңдығы бірлік өлшем болған кездегі оптикалық тығыздық. Егер

МОЛЯРЛЫҚ КОЭФФИЦИЕНТ - ЕРІГЕН
ЗАТТЫҢ КОНЦЕНТРАЦИЯСЫ МЕН
ОРТАНЫҢ ҚАЛЫҢДЫҒЫ БІРЛІК ӨЛШЕМ
БОЛҒАН КЕЗДЕГІ ОПТИКАЛЫҚ ТЫҒЫЗДЫҚ.
ЕГЕР

17. Бугер- Ламберт-Бэр заңын концентрация өзгерген кезде еріген заттың молекулалары агрегацияланбағанда, недиссацияланбағанда ғана түссіз к

БУГЕР- ЛАМБЕРТ-БЭР ЗАҢЫН КОНЦЕНТРАЦИЯ
ӨЗГЕРГЕН КЕЗДЕ ЕРІГЕН ЗАТТЫҢ МОЛЕКУЛАЛАРЫ
АГРЕГАЦИЯЛАНБАҒАНДА,
НЕДИССАЦИЯЛАНБАҒАНДА ҒАНА ТҮССІЗ
КОЛЛОИДТЫҚ ЖҮЙЕЛЕРГЕ ҚОЛДАНУҒА БОЛАДЫ.

18. Жарықтың полярлануы, жарық поляризациясы — жарық толқынының электр және магнит өрістері кернеуліктері векторларының (Е және Н) жарық сә

ЖАРЫҚТЫҢ ПОЛЯРЛАНУЫ, ЖАРЫҚ
ПОЛЯРИЗАЦИЯСЫ — ЖАРЫҚ ТОЛҚЫНЫНЫҢ
ЭЛЕКТР ЖӘНЕ МАГНИТ ӨРІСТЕРІ
КЕРНЕУЛІКТЕРІ ВЕКТОРЛАРЫНЫҢ
(Е ЖӘНЕ Н)
ЖАРЫҚ СӘУЛЕСІ
ЖАЗЫҚТЫҒЫНА ПЕРПЕНДИКУЛЯР ЖАЗЫҚТЫҚТА
БАҒДАРЛАНУЫНЫҢ РЕТТЕЛУІ.

19. Шашыраған жарық барлық бағытта тарайды. Оның қарқындылығы әртүрлі бағытта болады. Қарқындылығы ең күшті шашыраған жарық 0ᵒ пен 180ᵒ бағыты

ШАШЫРАҒАН ЖАРЫҚ БАРЛЫҚ
БАҒЫТТА ТАРАЙДЫ. ОНЫҢ
ҚАРҚЫНДЫЛЫҒЫ ӘРТҮРЛІ БАҒЫТТА
БОЛАДЫ.
ҚАРҚЫНДЫЛЫҒЫ ЕҢ КҮШТІ
ШАШЫРАҒАН ЖАРЫҚ 0ᵒ ПЕН 180ᵒ
БАҒЫТЫНДА БОЛАДЫ.

20. Өте ұсақ бөлшектер үшін, 0ᵒ пен 180ᵒ бағытымен шашыраған жарықтар поляризацияланбайды, ал 90ᵒ бағытымен шашыраған жарық толық пояризацияла

ӨТЕ ҰСАҚ БӨЛШЕКТЕР ҮШІН, 0ᵒ ПЕН
180ᵒ БАҒЫТЫМЕН ШАШЫРАҒАН
ЖАРЫҚТАР ПОЛЯРИЗАЦИЯЛАНБАЙДЫ,
АЛ 90ᵒ БАҒЫТЫМЕН ШАШЫРАҒАН
ЖАРЫҚ ТОЛЫҚ ПОЯРИЗАЦИЯЛАНАДЫ.
АЛ ІРІЛЕУ БӨЛШЕКТЕР ҮШІН
ПОЛЯРИЗАЦИЯЛАНУ КӨРСЕТКІШІ 90ᵒ
ГРАДУСТАН БАСҚА БАҒЫТТА КӨБІРЕК
БОЛАДЫ.

21. Жарықтың шашырауы мен поляризациялануын Г. Ми 1908ж диаграммасы түрінде көрсетуге болады.

ЖАРЫҚТЫҢ ШАШЫРАУЫ МЕН
ПОЛЯРИЗАЦИЯЛАНУЫН Г. МИ 1908Ж
ДИАГРАММАСЫ ТҮРІНДЕ КӨРСЕТУГЕ БОЛАДЫ.

22. Аталған диаграмманы алу үшін шашыраған және поляризацияланбаған жарықтардың қарқындылықты конус векторлары арқылы көрсетіп, олардың шет

АТАЛҒАН ДИАГРАММАНЫ АЛУ ҮШІН
ШАШЫРАҒАН ЖӘНЕ ПОЛЯРИЗАЦИЯЛАНБАҒАН
ЖАРЫҚТАРДЫҢ ҚАРҚЫНДЫЛЫҚТЫ КОНУС
ВЕКТОРЛАРЫ АРҚЫЛЫ КӨРСЕТІП, ОЛАРДЫҢ
ШЕТТЕРІН ҚОССАҚ, ОНДА СУРЕТТЕГІ
ШТРИХТАЛҒАН ЖЕРЛЕР ЖАРЫҚТЫҢ
ПОЛЯРИЗАЦИЯЛАНҒАН БӨЛІГІН КӨРСЕТЕДІ.
ЖАРЫҚТЫҢ ШАШЫРАУЫН ВЕКТОРЛЫҚ ТҮРДЕ
КӨРСЕТЕТІН ДИАГРАММАНЫ- ШАШЫРАУДЫҢ
ИНДИКАТРИСА ДЕП АТАЙДЫ.

23.