Көмірсулардың құрылымы мен қызметі

1.

9.1A Биологиялық молекулалар (Молекулярлы
биология)
Тақырыбы: Көмірсулардың құрылымы мен қызметі

2.

С, Н, О тұратын, жалпы формуласы Cx(Н2О)у , мұнда
Х және У әртүрлі мәнді болады заттарды көмірсу
деп атайды

3.

https://interneturok.ru/biology/10-klass/bosnovy-citologiib/uglevody-i-ih-rol-v-zhiznedeyatelnosti-kletki

4.

5.

Моносахарид бұл жай қанттар
Молекуладағы көміртек атомының санына байланысты
Триоза(3С), тетроза (4С), пентоза(5С), гексоза(6С), гептоза(7С) болып бөлінеді
Триоза C3Н6О3
Мысалы, глицеральдегид, дигидроксиацетон,Тынысалу, фотосинтез және т.б.
Процестерде көміртек алмасуында аралық өнімдерде маңызы бар
Пентоза C5Н10О5 , мысалы рибоза, дезоксирибоза, рибулоза нуклеин
қышқылдарының синтезіне; рибоса РНҚ ның, дезоксирибоза –ДНҚ ның құрамына
кіреді Рибоза-НАД, НАДФ, АТФ синтезіне қатысады5-көміртекті рибулоза қантынан
синтезделетін Рибулозафисфосфат фотосинтез кезінде CО2 –ге акцептор болып
табылады
Гексоза C6Н12О6, глюкоза, фруктоза, галактоза Тынысалу процесінде тотығу кезінде
бөлінетін, энергия көзі болып табылады. Дисахаридтердің , полисахаридтердің
синтезіне қатысады

6.

Фруктоза
Глюкоза

7.

Моносахарид молекуласында барлық көміртек атомына
гидроксильды топ жалғасқан. Бір атом көміртек не
альдегидті топ, немесе кетотоп құрамына кіреді

8.

9.

Химиялық формуласы бірдей, құрылысы әртүрлі
болса-изомер деп аталады

10. Глюкозаның молекулалық моделін жасау

11.

Модель жасау критерийі
1. Модельді ашықтізбек түрінде құрастыру
2. Атомдарға сәйкес шар түрлерін пайдалану
3. Берілген уақытта тапсырманы аяқтау

12.

Дисахаридтер
Дисахаридтер екі моносахаридтің әдетте гексозалар
арасындағы конденсация реакциясының нәтижесінде
түзіледі. Конденсация реакциясы суды алып тастауды
болжайды

13.

Лактоза – сүт қанты

14. Сахароза

Мальтоза – солодовый сахар

15.

Полисахаридтер – мономерлерден құрылған полимерлер
Бұл қосылыстар негізінен энергия мен қоректік заттар(крахмал, глюкоза) және құрылыс
материалы(целлюлоза) ретінде пайдаланылады.
Крахмал- альфа -глюкозаның полимері. Крахмал
молекуласы екі компоненттен тұрады амилоза(1,4
байланыс) және амилопектин(1,6 байланыс).
Гликоген- альфа -глюкозаның полимері. Ағзада
жоғары метаболитикалық белсенді ортада энергия
көзі болып табылады, саңырауқұлақтар
жасушасында кездеседі
Целлюлоза- бета глюкозаның полимері болып
табылады.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

Гликоген

22.

Хитин

23.

Көмірсулардың әралуандылығы мен құрылымы.
Көмірсулар
моносахаридтер
олигосахаридтер
Полисахаридтер
Көмірсу полимерлері
рибоза
дезоксирибоза
глюкоза
фруктоза
галактоза
мальтоза
сахароза
Лактоза
крахмал
гликоген
Клетчатка (целлюлоза)жасұнық
хитин
муреин
Кездесетін жері
РНҚ
ДНҚ
Қант қызылшасы
Жемістер, бал
Сүт лактозасында
Солодка қанты
Тростник қанты
Сүттегі сүт қанты
Өсімдіктің қор заты
Жануардың қор заты,
бұлшықет пен бауырда болад.
Құрылымдық өсімдік қанты,
ағаш діңінде
Жануардың құрылымдық
қанты, саңырауқұлақтар мен
буынаяқтылар қаңқасы.
Бактерия қабырғасының
құрылымдық қанты
Қасиеті
Дәмі тәтті, суда жақсы
ериді, кристал тәрізді.
Дәмі тәтті, суда ериді,
кристалл тәрізді.
Тәтті емес, ақ түсті,суда
ерімейді.