ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՇԱՐԺԸ

1. ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՇԱՐԺԸ

2. Արտադրության գործոնները

3. Կապիտալի միջազգային միգրացիա

γåÇï³ÉÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÙÇ·ñ³óÇ³Ý Ñ³Ý¹»ë ¿ ·³ÉÇë
»ñÏñÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³Ýٳٵ և
Ý»ñÙáõÍٳٵ: γåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝáõÙÁ ïíÛ³É »ñÏñÇó
¹ñ³ ÙÇ Ù³ëÇ ¹áõñë µ»ñáõÙÝ ¿ և ³í»ÉÇ µ³ñÓñ
ß³ÑáõÛà ëï³Ý³Éáõ ³ÏÝϳÉÇùáí ³ÛÉ »ñÏñÝ»ñÇ
ïÝï»ëáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ³ñï³¹ñáÕ³Ï³Ý ÏÇñ³éáõÙÝ ¿:

4. Երկրների մասնակցությունը կապիտալի միջազգային գործընթացներին չափվում է հետևյալ ցուցանիշներով.

ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝÙ³Ý և Ý»ñÙáõÍÙ³Ý Í³í³ÉÝ»ñáí,
ûï³ñ»ñÏñÛ³ ϳåÇï³Éáí Ó»éݳñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ և ¹ñ³ÝóáõÙ
½µ³Õí³ÍÝ»ñÇ Ãí³ù³Ý³Ïáí,
µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý
Ù»Ï
ßÝãÇ
ϳåÇï³ÉÇ
Ý»ñÙáõÍÙ³Ý
և
ÇÝãå»ë
Ýաև
ѳßíáí
úàôÜ-Ý»ñÇ
ÙÇçÇÝ
óáõó³ÝÇßáí,
ûï³ñ»ñÏñÛ³
å³Ñ³Ýç³ñÏÇ ·áñͳÏóáí:
³ñï³Ñ³ÝÙ³Ý
·áñͳÏÇóÝ»ñáí,
Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ
Ýϳïٳٵ

5. Կապիտալի ներմուծման գործակից

Î.Ý.·. =
ÎÝ . 100%
Ðܲ
Ռուսաստանի օրինակով (2012թ)`
Կապիտալի ներմուծումը 23.6 մլրդ $
Համախառն ներքին արդյունք 662.6 մլրդ $
Î.Ý.·. =3.76
https://sdelanounas.ru/blogs/72043/

6. Կապիտալի արտահանման գործակից

Î.³.·. =
γñï. . 100%
Ðܲ
Ռուսաստանի օրինակով (2012թ)
Կապիտալի արտահանում 56.8 մլրդ $
Համախառն ներքին արդյունք 662.6 մլրդ $
Î.³.·. =8.57

7. Օտարերկրյա ներդրումների նկատմամբ պահանջարկի գործակից

Î.å. =
Îû
. 100%,
Îå
որտեղ Îû-Ý` ûï³ñ»ñÏñÛ³ ϳåÇï³ÉÇ µ³ÅÇÝÝ ¿ Ý»ñ¹ñíáÕ Ï³åÇï³ÉáõÙ,
Îå-ݪ ϳåÇï³É Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ Ýϳïٳٵ ïíÛ³É »ñÏñÇ å³Ñ³Ýç³ñÏÝ ¿:
Ռուսաստանի օրինակով՝ (2016թ)
Îå=6.3 մլրդ $
Îû= 1849 տրլն ռուբլի=34.9 տրլն $

8. Կապիտալի միջազգային միգրացիայի վրա ազդող գործոնները

1.
2.
3.
4.
Տնտեսական
áñáß »ñÏñÝ»ñáõÙ ³é³ç³ÝáõÙ ¿
ϳåÇï³ÉÇ Ïáõï³ÏÙ³Ý Ñ³ñ³µ»ñ³Ï³Ý
³í»ÉóáõÏ, áñÝ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝ
¿ ³é³ç³óÝáõÙ ³ñï³Ñ³Ý»É
ϳåÇï³ÉÇ ë»փ³Ï³Ý³ï»ñ»ñÝ Çñ»Ýó
ϳåÇï³ÉÝ ³ñï³Ñ³ÝáõÙ »Ý áõñÇß
»ñÏñÝ»ñ` ëï³Ý³Éáõ
Ó»éݳñϳïÇñ³Ï³Ý µ³ñÓñ
ß³ÑáõÛà ϳ٠ïáÏáë,
ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ïÝï»ëáõÃÛ³Ý
ï³ñµ»ñ ûÕ³ÏÝ»ñáõ٠ϳåÇï³ÉÇ
³é³ç³ñÏÇ ¨ å³Ñ³Ýç³ñÏÇ
³Ýѳٳå³ï³ë˳ÝáõÃÛáõÝÁ
ϳåÇï³É Ý»ñÙáõÍáÕ »ñÏñÝ»ñáõÙ
Ý»ñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ µ³ñ»Ýå³ëï
ÙÇç³í³ÛñÇ ³éϳÛáõÃÛáõÝÁ:
1.
2.
3.
Քաղաքական
ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝÙ³Ý
³½³ï³Ï³Ý³óáõÙÁ,
½³ñ·³óáÕ
երկրներում
Çñ³Ï³Ý³óíáÕ
ïÝï»ë³Ï³Ý
µ³ñ»փáËáõÙÝ»ñÁ,
½³ñ·³óáÕ »ñÏñÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó
½µ³Õí³ÍáõÃÛ³Ý
ٳϳñ¹³ÏÇ
µ³ñÓñ³óÙ³ÝÝ
áõÕÕí³Í
ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ:

9. Կապիտալի միջազգային միգրացիայի ձևերը

Ըստ սեփականության ձևի,
ըստ արտահանվող օբյեկտի,
ըստ ներդրման ժամկետների,
ըստ օրինականության,
Ըստ օգտագործման բնույթի:

10. Կախված ձեռնարկությունների արտադրատնտեսական գործունեության վրա հսկողություն իրականացնելուց ձեռնարկատիրական կապիտալը հանդես է

Օտարերկրյա ուղղակի
ներդրումներ
ϳåÇï³É Ý»ñ¹ÝáÕÁ ëï³ÝáõÙ ¿
»ñϳñ³Å³ÙÏ»ï ïÝï»ë³Ï³Ý ß³Ñ:
úàôÜ-Ý»ñÁ Ý»ñ¹ÝáÕÇÝ ï³ÉÇë
»Ý ë»փ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝù
ϳ٠³ÙµáÕç ÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý Ï³Ù
¿É µ³ÅÝ»ïáÙë»ñÇ ³ÛÝåÇëÇ
ù³Ý³ÏÇ Ýϳïٳٵ, áñÁ
Ý»ñ¹ÝáÕÇÝ
Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë
³ÙµáÕçáíÇÝ í»ñ³ÑëÏ»É
ÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý ³ñï³¹ñ³ïÝï»ë³Ï³Ý
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ:
Պորտֆելային
ներդրումներ
²Ûë ¹»åùáõ٠ϳåÇï³É
³ñï³Ñ³ÝáÕÝ»ñÁ ãáõÝ»Ý
Ý»ñ¹ñí³Í ûµÛ»ÏïÝ»ñÇ Ýϳïٳٵ
í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝù,
ù³ÝÇ áñ ³ñï³ë³ÑÙ³ÝÛ³Ý
µ³ÅÝ»ïÇñ³Ï³Ý
ÁÝÏ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
µ³ÅÝ»ïáÙë»ñÁ Ýñ³Ýù Ó»éù
»Ý µ»ñáõÙ ³ÛÝ ã³փáí, áñÁ
Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ãÇ ï³ÉÇë
ïíÛ³É ÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý Ýϳïٳٵ
áõݻݳÉáõ ë»փ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý և
ϳé³í³ñÙ³Ý Çñ³íáõÝù

11. Փոխատվական կապիտալ

öá˳ïí³Ï³Ý ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝáõÙÝ Çñ»ÝÇó
Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ ýÇݳÝë³í³ñϳÛÇÝ é»ëáõñëÝ»ñÇ
³ñï³Ñ³ÝáõÙ ÙÇ »ñÏñÇó ÙÛáõëÁ` áñáß³ÏÇ
ųÙÏ»ïáí և í»ñ³¹³ñÓ»ÉÇáõÃÛ³Ý å³ÛÙ³Ýáí: ²Û¹
é»ëáõñëÝ»ñÁ, áñå»ë í³ñÏ, »ñÏñÝ»ñÇÝ
ïñ³Ù³¹ñíáõÙ »Ý ¹ñ³Ù³Ï³Ý և ³åñ³Ýù³ÛÇÝ Óև»ñáí`
ïáÏáë ëï³Ý³Éáõ Ýå³ï³Ïáí:

12.

ØÇç³½·³ÛÇÝ Ý»ñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ ¹Çրքը íÇճ³Ï³·ñ³Ï³Ý
ѳßí»ïíáõÃÛáõÝ ¿, áñï»Õ ųٳݳÏÇ áñáß³ÏÇ å³ÑÇ
¹ñáõÃÛ³Ùµ óáõÛó »Ý ïñíáõÙ ïíÛ³É »ñÏñÇ ³ñï³ùÇÝ
ýÇݳÝë³Ï³Ý ³ÏïÇíÝ»ñÁ և å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:
²ÏïÇíÝ»ñÇ ï»ë³ÏÝ»ñÝ »Ý.
áõÕÕ³ÏÇ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÁ,
åáñïý»É³ÛÇÝ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÁ,
³ÛÉ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÁ (ÙÇçÇÝ և ϳñճ³Å³ÙÏ»ï ÙÇç³½·³ÛÇÝ
í³ñÏ»ñ և փá˳éáõÃÛáõÝÝ»ñ),
å³Ñáõëï³ÛÇÝ ³ÏïÇíÝ»ñÁ

13. Կապիտալի միջազգային միգրացիայի դինամիկան, աշխարհագրական ուղղությունները և առանձնահատկությունները

Մինչ առաջին համաշխարհային
պատերազմը հիմնական կապիտալ
արտահանողները՝

14.

ԵñÏñáñ¹ ѳٳß˳ñѳÛÇÝ å³ï»ñ³½ÙÇó Ñ»ïá ϳåÇï³ÉÇëï³Ï³Ý
³ß˳ñÑÇ ýÇݳÝë³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝÁ ºíñáå³ÛÇó ï»Õ³փáËí»ó ²ØÜ:
1970 Ã. ³ñï³Ñ³ÝíáÕ Ï³åÇï³ÉÇ Ï³éáõóí³ÍùáõÙ՝
ԱՄՆ` 64.2%,
Անգլիա ` 20.6%,
Ֆրանսիա ` 9.2%,
ԳՖԴ ` 4% :

15.

ԱÙ»ñÇÏÛ³Ý áõÕÕ³ÏÇ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñի 60%-³ñևÙïÛ³Ý
ÏÇë³·Ý¹Ç »ñÏñÝ»ñÇÝ, áñÇó 1/3-Á` γݳ¹³ÛÇÝ:
Եվրոպայի երկրների ներդրումների 20% ՝ԱՄՆ
Խոշոր Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñ նաև Ø»ñÓ³íáñ ²ñև»ÉùÇ
»ñÏñÝ»ñáõÙ,
²ýñÇϳÛáõÙ,
²íëïñ³ÉdzÛáõÙ
և
Ö³åáÝdzÛáõÙ:
Ö³åáÝ³Ï³Ý Ï³åÇï³ÉÁ áõÕÕíáõÙ ¿ ²ØÜ և ȳïÇݳϳÝ
²Ù»ñÇϳÛÇ »ñÏñÝ»ñ:

16. ՕՈՒՆ-ների արագ աճը

1980-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ úàôÜ-Ý»ñÇ
ÙÇçÇÝ ï³ñ»Ï³Ý ³ճÁ ϳ½Ù»É ¿ 34%, ¹³ ³ÛÝ
¹»åùáõÙ, »ñµ ÝáõÛÝ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ
ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ³ևïñÇ ³ճÇ ï»Ùå»ñÁ ãÇ
·»ñ³½³Ýó»É 7-8%-Á:
Եû 1995Ã. úàôÜ-Ý»ñÇ ³ñï³ÑáëùÁ և
Ý»ñÑáëùÁ ÙdzëÇÝ í»ñóñ³Í ³ÙµáÕç
³ß˳ñÑáõ٠ϳ½Ù»É ¿ 636 ÙÉñ¹ ²ØÜ
¹áɳñ, ³å³ 2000-ÇÝ ³ÛÝ Ñ³ë»É ¿ñ
é»Ïáñ¹³ÛÇÝ Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ` ϳ½Ù»Éáí 2 ïñÉÝ
654 ÙÉñ¹, ÇëÏ 2005-ÇÝ ³ÛÝ Çç³í ÙÇÝ㨠1
ïñÉÝ 695 ÙÉñ¹ ²ØÜ ¹áɳñÇ, 2015 թ.-ինª
µ³ñÓñ³ó³í ¨ ϳ½Ù»ó 1 ïñÉÝ 760 ÙÉñ¹ ²ØÜ
¹áɳñ

17.

¼³ñ·³óÙ³Ý ³é³í»É µ³ñÓñ ³ëïÇճ³ÝÇ Ñ³ë³Í
ÙÇ ËáõÙµ »ñÏñÝ»ñáõÙ úàõÜ Ñáëù»ñÇ
Ï»ÝïñáݳóÙ³Ý ÙÇïáõÙÁ å³Ñå³ÝíáõÙ ¿.

18. Կապիտալի միջազգային միգրացիայի ժամանակակից առանձնահատկությունները

ØÇ ß³ñù ½³ñ·³ó³Í »ñÏñÝ»ñ (ûñÇݳÏ` ²ØÜ, ²Ý·Édz և ³ÛÉÝ), áñáÝù
³í³Ý¹³µ³ñ »Õ»É »Ý ϳåÇï³ÉÇ Ëáßáñ ³ñï³Ñ³ÝáÕÝ»ñ, ³ÛÅ٠ѳݹ»ë
»Ý ·³ÉÇë ݳև áñå»ë ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ý»ñÙáõÍáÕÝ»ñ,
àõŻճó»É ¿ ϳåÇï³ÉÇ ÙÇ·ñ³óÇ³Ý ³ñ¹Ûáõݳµ»ñ³å»ë ½³ñ·³ó³Í
»ñÏñÝ»ñÇ ÙÇջև,
ϳåÇï³É ³ñï³Ñ³ÝáõÙ »Ý áã ÙdzÛÝ ³ñ¹Ûáõݳµ»ñ³å»ë ½³ñ·³ó³Í
»ñÏñÝ»ñÁ, ³ÛÉ Ý³և Ýáñ ÇݹáõëïñdzÉ, ݳíà ³ñï³Ñ³ÝáÕ և
½³ñ·³óáÕ ³ÛÉ »ñÏñÝ»ñ (êÇÝ·³åáõñ, êÛáÝ·áÝ, гñ³í³ÛÇÝ Îáñ»³,
´ñ³½ÇÉdz, ê³áõ¹Û³Ý ²ñ³µÇ³, ²ñ³µ³Ï³Ý ØdzóÛ³É
¾ÙÇñáõÃÛáõÝÝ»ñ, øáõí»Ûà և ³ÛÉÝ),
γåÇï³ÉÇ ÙÇ·ñ³óÇáÝ ·áñÍÁÝóóÝ»ñÇ Ù»ç »Ý Áݹ·ñÏ»É Ýաև
ݳËÏÇÝ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý (Ȼѳëï³Ý, ÐáõÝ·³ñdz, â»Ëdz և ³ÛÉÝ),
ÇÝãå»ë Ýաև ²äÐ »ñÏñÝ»ñÁ և âÇݳëï³ÝÁ: ²Û¹ »ñÏñÝ»ñÇó
ÙdzÛÝ èáõë³ëï³ÝÝ ¿, áñ ϳåÇï³ÉÁ և΄ Ý»ñÙáõÍáõÙ, և΄ ³ñï³Ñ³ÝáõÙ
¿:

19.

ػͳó»É ¿ å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ և ÙÇç³½·³ÛÇÝ ýÇݳÝë³ïÝï»ë³Ï³Ý
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ (гٳß˳ñѳÛÇÝ µ³ÝÏ, ØÇç³½·³ÛÇÝ
³ñÅáõóÛÇÝ ÑÇÙݳ¹ñ³Ù և ³ÛÉÝ) ÏáÕÙÇó ³ñï³Ñ³ÝíáÕ Ï³åÇï³ÉÇ
µ³ÅÇÝÁ:
²ÛÅ٠ϳåÇï³ÉÁ ß³ï ¹»åù»ñáõÙ ³ñï³Ñ³ÝíáõÙ ¿ áã û ýÇݳÝë³Ï³Ý
é»ëáõñëÝ»ñÇ, ³ÛÉ áã ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³ÏïÇíÝ»ñÇ Óևáí:
سëݳíáñ ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝáõÙÝ ³ճáõÙ ¿ ³í»ÉÇ µ³ñÓñ
ï»Ùå»ñáí, ù³Ý å»ï³Ï³Ý ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝÙ³Ý ³ճÝ ¿:
γåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó ÙÇïáõÙÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿É ³ÛÝ
¿, áñ ³ճáÕ Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ ¿ ëï³ÝáõÙ ³ñï³¹ñáÕ³Ï³Ý Óևáí
ϳåÇï³ÉÇ
³ñï³Ñ³ÝáõÙÁ,
³ÛëÇÝùÝ
Ó»éݳñϳïÇñ³Ï³Ý
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ áõÕÕ³ÏÇ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ ÙÇçáóáí
Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ:

20. Կապիտալի միգրացիայի սոցիալ տնտեսական հետևանքները արտահանող և ներմուծող երկրներում

21.

γåÇï³ÉÇ ÙÇ·ñ³ódzÛÇ ¹ñ³Ï³Ý Ñ»ïև³ÝùÝ»ñÁ
³ñï³Ñ³ÝáÕ »ñÏñÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ՝
ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝáõÙÝ áã ÙdzÛÝ Ï³ë»óÝáõÙ ¿ ß³ÑáõÛÃÇ
ÝáñÙ³ÛÇ Çç»óáõÙÁ ϳåÇï³É ³ñï³Ñ³ÝáÕ »ñÏñÝ»ñáõÙ,
³ÛÉև ³ÛÝ Ï³åÇï³É Ý»ñÙáõÍáÕ »ñÏñÝ»ñÇó µ»ñáõÙ ¿
½·³ÉÇáñ»Ý ³í»ÉÇ µ³ñÓñ ß³ÑáõÛÃ,
ϳåÇï³É ³ñï³Ñ³ÝáÕ ýÇñٳݻñÇÝ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿
ï³ÉÇë
µ³ñÓñ³óÝ»Éáõ
Çñ»Ýó
ÏáÕÙÇó
³ñï³¹ñíáÕ
³åñ³ÝùÝ»ñÇ և Çñ»Ýó »ñÏñÝ»ñÇ ÙñóáõݳÏáõÃÛáõÝÁ,
ϳåÇï³É ³ñï³Ñ³ÝáÕ »ñÏñÝ»ñÁ ëï³ÝáõÙ »Ý áã ÙdzÛÝ µ³ñÓñ
ß³ÑáõÛÃ, ³ÛÉև ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ³Ùñ³åݹáõÙ »Ý Çñ»Ýó
ïÝï»ë³Ï³Ý և ù³Õ³ù³Ï³Ý ¹Çñù»ñÁ ϳåÇï³É Ý»ñÙáõÍáÕ
»ñÏñÝ»ñáõÙ,

22.

ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝáõÙÝ Çñ Ñ»ñÃÇÝ Ýå³ëïáõÙ ¿
³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ù³ëݳ·Çï³óÙ³Ý և
Ïááå»ñ³óÙ³Ý Ëáñ³óÙ³ÝÁ,
ϳåÇï³ÉÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÙÇ·ñ³óÇ³Ý Ù»Í³óÝáõÙ ¿
»ñÏñÝ»ñÇ
ÙÇçև
փá˳¹³ñÓ
³åñ³Ýù³ßñç³Ý³éáõÃÛáõÝÁ և ËóÝáõÙ ¿
ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ³éևïñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ,
ѳٳß˳ñѳÛÇÝ
ïÝï»ëáõÃÛ³Ý
·ÉᵳɳóÙ³Ý
å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ
ϳåÇï³ÉÇ
ÙÇç³½·³ÛÇÝ
ÙÇ·ñ³ódzÛÇ
ÙÇçáóáí
µ³ñÓñ³ÝáõÙ
¿
ÙÇç³½·³ÛÇÝ
ïÝï»ë³Ï³Ý
ϳå»ñÇ
³ñ¹Ûáõݳí»ïáõÃÛáõÝÁ:

23. Կապիտալի միգրացիայի բացասական հետևանքները արտահանող երկրների համար

ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝáõÙÝ Çç»óÝáõÙ ¿ Ý»ñùÇÝ Ï³åÇï³É
Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÁ, áñÝ ¿É ¹³Ý¹³Õ»óÝáõÙ ¿ ïíÛ³É »ñÏñÇ
ïÝï»ë³Ï³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ ÙÛáõë å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ѳٻٳïáõÃÛ³Ùµ,
í³ïóñ³óÝáõÙ ¿ ϳåÇï³É ³ñï³Ñ³ÝáÕ »ñÏñÇ íճ³ñ³ÛÇÝ
ѳßí»ÏßÇéÁ, ù³ÝÇ áñ ϳåÇï³ÉÁ ¹áõñë ¿ ·³ÉÇë ïíÛ³É
»ñÏñÇó:

24.

γåÇï³ÉÇ ÙÇ·ñ³ódzÛÇ ¹ñ³Ï³Ý
Ñ»ïև³ÝùÝ»ñÁ ϳåÇï³É Ý»ñÙáõÍáÕ
»ñÏñÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ
Ýå³ëïáõÙ ¿ »ñÏñÇ ïÝï»ë³Ï³Ý ³ճÇÝ, ³ÛÝ ¿É ÇÝãå»ë ù³Ý³Ï³Ï³Ý,
³ÛÝå»ë ¿É áñ³Ï³Ï³Ý ³éáõÙáí,
ëï»ÕÍáõÙ ¿ Ýáñ ³ß˳ï³ï»Õ»ñ և Çç»óÝáõÙ ¿ ·áñͳ½ñÏáõÃÛ³Ý
ٳϳñ¹³ÏÁ,
»ñÏÇñÁ Ó»éù ¿ µ»ñáõÙ Ýáñ³·áõÛÝ ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñ,
ٻݻçÙ»ÝÃÇ և Ù³ñù»ÃÇÝ·Ç Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó Ù»Ãá¹Ý»ñÁ և
Ýå³ëïáõÙ »ñÏñÇ ¶î²-ÇÝ,
µ³ñ»É³íáõÙ ¿ »ñÏñÇ íճ³ñ³ÛÇÝ Ñ³ßí»ÏßÇéÁ,
ïÝï»ë³å»ë Ñ»ï³Ùݳó »ñÏñÝ»ñáõÙ ¿É ³í»ÉÇ »Ý ½³ñ·³ÝáõÙ
ßáõÏ³Û³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ,
ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝáõÙÁ µ³ñÓñ³óÝáõÙ ¿ Ñ»ï³Ùݳó »ñÏñÝ»ñÇ
µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý Ï»Ýë³Ù³Ï³ñ¹³ÏÁ, Ýå³ëïáõÙ ¿ Ýñ³Ýó µÝ³Ï³Ý
ѳñëïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ñï³¹ñáÕ³Ï³Ý û·ï³·áñÍÙ³ÝÁ:

25.

Կապիտալ ներմուծող երկրների համար
բացասական հետևանքները՝
ï»Õ³Ï³Ý ·áñͳñ³ñÝ»ñÇÝ ¹áõñë ¿ ÙÕáõÙ ß³Ñáõóµ»ñ
ճÛáõÕ»ñÇó և ϳëϳÍÇ ï³Ï ¹ÝáõÙ »ñÏñÇ ïÝï»ë³Ï³Ý և ù³Õ³ù³Ï³Ý
³ÝϳËáõÃÛáõÝÁ: ²Ûëå»ë, ³Ù»ñÇÏÛ³Ý ýÇñٳݻñÁ Çñ»Ýó ã³փÇó
³í»ÉÇ ³·ñ»ëÇí »Ý å³Ñáõ٠γݳ¹³ÛáõÙ և ëå³éÝáõÙ »Ý áñáß³ÏÇ
íï³Ý·, áñ ϳݳ¹³óÇÝ»ñÁ áñáß ճÛáõÕ»ñÇ Ýϳïٳٵ ÏÏáñóÝ»Ý
Çñ»Ýó ³½·³ÛÇÝ ÑëÏáÕáõÃÛáõÝÁ: ²Ñ³ û ÇÝãáõ γݳ¹³Ûáõ٠ϳÝ
áõÅ»ñ, áñáÝù ËÇëï ¹ÇÙ³¹ñáõÙ »Ý ²ØÜ-Ç Ñ»ï ÇÝï»·ñÙ³Ý Ñ»ï³·³
Ëáñ³óáõÙÁ,
ϳåÇï³ÉÇ Ý»ñÙáõÍáõÙÁ ³ÕïáïáõÙ ¿ ïíÛ³É »ñÏñÇ ßñç³Ï³
ÙÇç³í³ÛñÁ,
ïÝï»ë³Ï³Ý և ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳËÙ³Ý Ù»ç ¿ å³Ñáõ٠ϳåÇï³É ³ñï³Ñ³ÝáÕ
»ñÏñÇó,
փá˳ïí³Ï³Ý ϳåÇï³ÉÇ Óևáí Ý»ñÙáõÍáõÙÁ ٻͳóÝáõÙ ¿ »ñÏñÇ
³ñï³ùÇÝ å³ñïùÁ,

26.

ϳåÇï³É Ý»ñÙáõÍáÕ »ñÏñÝ»ñÇ ³½·³ÛÇÝ »Ï³ÙïÇ
½·³ÉÇ Ù³ëÁ (Ùáï 15%-Á) ïáÏáëÝ»ñÇ, ß³ÑáõÛÃÇ
և ³ÛÉ Óև»ñáí ÑáëáõÙ ¿ ½³ñ·³ó³Í »ñÏñÝ»ñ,
ì²Î-»ñÇ
ÏáÕÙÇó
ïñ³Ýëý»ñï³ÛÇÝ
·Ý»ñÇ
û·ï³·áñÍáõÙÁ Ïñճ³ïáõÙ ¿ é»óÇåÇ»Ýï »ñÏñÇ
ѳñϳÛÇÝ Ùáõïù»ñÁ և Ù³ùë³ÛÇÝ íճ³ñáõÙÝ»ñÁ,
փá˳ïí³Ï³Ý ϳåÇï³ÉÇ ³ñï³Ñ³ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï í³ñÏ
í»ñóÝáÕ »ñÏÇñÁ ëïÇåí³Í ¿ ÉÇÝáõÙ í³ñÏÇ ÙÇ
Ù³ëÁ ͳËë»É ϳåÇï³É ³ñï³Ñ³ÝáÕ »ñÏñÝ»ñÇ
³åñ³ÝùÝ»ñÁ ·Ý»Éáõ ѳٳñ,
ÃáõÛÉ ½³ñ·³ó³Í »ñÏñÝ»ñÇ ïÝï»ëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ
½³ñ·³ÝáõÙ »Ý ÙdzÏáÕÙ³ÝÇáñ»Ý` ÑÇÙݳϳÝáõÙ
ѳÝù³ÛÇÝ
ÑáõÙùÇ
և
·ÛáõÕ³ïÝï»ë³Ï³Ý
³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùµ:

27. ՀՀ-ի մասնակցությունը կապիտալի միջազգային միգրացիոն գործընթացներին

ՀՀ-ում ՕՈՒՆ-ների դրական
հետևանքներն են՝
• µ³ñÓñ³óÝáõÙ
¿
³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛáõÝÁ ïÝï»ëáõÃÛ³Ý
·ñ»Ã» µáÉáñ áÉáñïÝ»ñáõÙ,
• ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÁ ëï³ÝáõÙ ¿ Ýáñ
ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñ
և
Ýå³ëïáõÙ
¿
³ß˳ïáõÅÇ áñ³ÏÇ µ³ñÓñ³óÙ³ÝÁ,
• »ñÏÇñ »Ý ÙïÝáõÙ Ýááõ-ѳáõÝ»ñÁ,
• ɳÛÝ Ù³ëßﳵݻñ »Ý ÁݹáõÝáõÙ ÐÐ-Ç
ÙÇç³½·³ÛÇÝ ³ñï³¹ñ³Ï³Ý ϳå»ñÁ,
• ëï»ÕÍíáõÙ »Ý Ýáñ ³ß˳ï³ï»Õ»ñ և ³ÛÉÝ:

28. ՕՈՒՆ-ները ՀՀ-ի համար տնտեսական աճի հիմնական գործոն են.

úï³ñ»ñÏñÛ³ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ և úàôÜ-Ç
Ý»ñÑáëùÁ ÐÐ-áõÙ 2009-2016 ÃÃ. (ÙÉÝ
²ØÜ ¹áɳñ)
Àݹ³Ù»ÝÁ`
úï³ñ»ñÏñÛ³
Ý»ñ¹ñáõÙ
Ý»ñ
³Û¹
ÃíáõÙ`
úàôÜ
úàôÜ-Ç
µ³ÅÇÝÁ
ÁݹѳÝáõ
ñÇ Ù»ç,
%
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2555.4
1555.
8
1654.0
1587.
0
1941.
0
851.8
811.8
1215.
0
382.8
180.5
338.0
44.9
22.2
27.8
906.2
35.5
706.9
45.4
813.3
49.2
656.7
41.4
2015
2016
469.2
24.2

29. ՀՀ ներդրումային միջավայրը

úï³ñ»ñÏñÛ³ Ý»ñ¹ÝáÕÝ»ñÇÝ Ù»Í
Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝ »Ý Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ÐÐ-Ç
ïÝï»ëáõÃÛ³Ý Ñ»ïևÛ³É ճÛáõÕ»ñÁ.՝
ï»Õ»Ï³ïí³Ï³Ý ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñÁ,
Ñ»é³Ñ³Õáñ¹³ÏóáõÃÛáõÝÁ,
ѳÝù³ñ¹Ûáõݳµ»ñáõÃÛáõÝÁ,
½µáë³ßñçáõÃÛáõÝÁ և ³ÛÉÝ:

30. Ներդրումային միջավայրի վրա ազդող գործոնները՝

ù³Õ³ù³Ï³Ý,
ïÝï»ë³Ï³Ý,
³ß˳ñѳ·ñ³Ï³Ý-µÝ³ÏÉÇٳ۳ϳÝ,
»Ýóϳéáõóí³Íù³ÛÇÝ,
ëáódzÉ-Ùß³ÏáõóÛÇÝ
ÅáÕáíñ¹³·ñ³Ï³Ý
ï»Õ»Ï³ïí³Ï³Ý,
ë»փ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝùÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý և
այլն:

31. Ü»ñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ ÙÇç³í³ÛñÁ µ³ñ»É³í»Éáõ ѳٳñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ³Ù»ÝÇó ³é³ç áõß³¹ñáõÃÛáõÝ ¹³ñÓÝ»É ³ÛÝ ·áñÍáÝÝ»ñÇ íñ³, áñáÝù, Çëϳå»ë,

ËáãݹáïáõÙ »Ý úàôÜ-Ý»ñÇ Ý»ñÑáëùÁ г۳ëï³Ý:
Քաղաքային ցնցումները և
տարածաշրջանային անկայուն
վիճակը,
Ներքին փոքր շուկան,
Պետական պաշտոնյաների
կամայականությունը,
Տեղական գործարարների հետ
անարդար մրցակցությունը,
Զարգացած
ենթակառուցվածքների
բացակայությունը,
Երկրում կոռուպցիայի բարձր
մակարդակը(40%) և այլն: