Энергияны үнемдеу

1.

2. Жоспар

*
* Кіріспе
* 1.Энергияны үнемдеу
* 2.Тұрмыстағы энергия тиімділігін арттыру
* 3.Энергиялық ресурстарды тұтынушыны
энергетикалық тексеру
* 4.Энергия тиімділігі көрсеткіштері
* 5.Энергиятиімділігін арттыружөніндегі іс-шаралар
* 6.Мемлекеттік мекемелерге арналған үлгі энергия
үнемдеу
* Қорытынды
* Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

3. Энергияның бейберекет тұтынылуын төмендетуге, энергетикалық қауіпсіздікті нығайтуға жəне жылыжай газдарының лықсымасын

Кіріспе
*

4. 1.Энергияны үнемдеу

*
* Энергия
үнемдеу жəне энергия тиімділігі саласындағы нормативтікқұқықтық база жəне техникалық реттеу
* Қазақстан Республикасының 2050 ж. кезеңг арналған энергетикалық
стратегиясы. Қазіргі таңда мемлекеттік деңгейде бірқатар бағдарламалықстратегиялық құжаттар бар:
* ●2010ж. Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық
даму жоспары
* ●2012ж. «Қазқстан 2050» стратегиясы
* ●2013ж. Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» көшу
кнцепциясы
* ●2015ж. «Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бес институционалдық
реформаны іске асыру бойынша 100 нақты қадам» ұлт жоспары
* Энергия үнемдеуді негізгі үш құрамдас бөлімнен тұратын құрылымдық
схема түрінде ұсынуға болады

5. 1–сурет. Энергия үнемдеудің құрылымдық схемасы  

Энергия үнемдеу
Энергия аудиті–
Энергетикалық
тексеру
*
Энергетикалық
консалтинг –
энергия үнемдеудің
ұйымдық мəселелері
Инжиниринг –
практикалық
энергия үнемдеу

6. 2 – сурет. Энергетикалық консалтингтің құрылымдық схемасы

Энергетикалық консалтинг –энергия үнемдеудің ұйымдық мəселелері
Ұйым
Энергия үнемдеу Қаржыландыру Нəтижелерді бақылау
мен бағалау
бағдарламасы
Ағымдағы шығыстар
Энергетикалық
менеджмент жүйесін
– басқару жүйесін
құру
*
Инвестициялар
Қаражатты есепке алу
мен тарату

7. 3 сурет. Инжинирингтің құрылымдық схемасы

*

8. 2.Тұрмыстағы энергия тиімділігін арттыру

*
* Жылуды үнемдеу
* Біздің еліміз солтүстікте орналасқан жəне өз баспанамызды жылылау – қалыпты
жағдай. Жылылаудың бірнеше қарапайым тəсілдері бар:
* терезе жақтаулары мен есіктер ойықтарындағы қуыстарды бітеу. Бұл үшін
монтаждау көбіктері, өздігінен кеңейетін тұмшалауыш таспалар, силиконды
жəне акрилді тұмшалауыштар жəне т.т. қолданылады. Нəтижесінде үйжайдағы
ауа температурасы 1-2 градусқа көтеріледі;
* терезелер мен есіктердің жапқыштарын жылылау. Түрлі өздігінен желімделетін
тығыздағыштар мен төсемдер қолданылады. Терезелерді тығыздау тек
периметрді бойлап қана емес, сондай-ақ жақтаулардың арасында да жүргізіледі.
Нəтижесінде үй-жайдың ішіндегі температура 1-3 градусқа көтеріледі.
* камералары көп шыны пакеттері бар пластикалы немесе ағаш терезелер орнату.
Егер əйнекте жылу тойтарғыш таспа болса, жəне терезенің конструкциясында
желдеткіштер қарастырылған болса, жақсы. Онда үйжайдағы температура қысыжазы тұрақтырақ болады, ауа таза болады əрі жыл ауаның көп көлемін шығарып
тастап, терезені жүйелі түрде ашып отыру қажеттігі болмайды. Нəтижесінде үйжайдағы температура 2-5 градусқа көтеріледі жəне көше шуылы деңгейі азаяды;

9. 4.Энергия тиімділігі көрсеткіштері

*
*
* Түсіндірме сөздігі «индикаторды» түрлі ұғымдармен
анықтайды, бұл тұжырымдаманың қай саласына жатқандығына
байланысты: инженерия, химия, өмір немесе жаратылыстану
ғылымдары. Көрсеткіштің кейбір көрсеткіштері бар екенін
айту өте қарапайым. Аздап қиындатады: көрсеткіш əртүрлі
статистикалық мəндердің кезкелгені болуы мүмкін, олар бірге
кейбір көрсеткіштерді береді.

10. 5.Энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар

*
Іс-шаралар
Энергетикалық аудит
Жылу мен ыстық суды
есептеудің жалпы үй аспаптарын
орнату
Салқын суды есептеу
аспаптарын орнату
Электр энергиясын екі
тарифпен (күн-түн) есептегішті
орнату.
Ыстық судың температурасын
реттегішті орнату
Автоматтандырылған жеке
жылыту пунктін орнату
Жылыту жүйесін
гидравликалық теңгерімдеуді
орындау
Ғимараттың ішіндегі құбыр
жүйелерін жылу оқшаулау,
радиаторлардың сыртынан жылу
оқшауламасының тойтармасын
орнату
Радиаторлық термостаттарды
орнату
Рекуперативтік жылу
алмастырғышы бар ағынды-сору
жүйелерін пайдалану
Ыстық сумен жабдықтау
айналымы жүйелерін қалпына
келтіру
Күн су қыздырғыштарын
пайдалану
Терезелерді энергия тиімді
конструкциялармен айырбастау
Күтілетін нəтиже
шығыны аз жəне ұйымдастыру
шаралары энергия ресурстарын
тұтынуды 5-10% азайтады.
Жылу мен ыстық су төлемдерін
10-30% азайту
Салқын су төлемдерін 10-20%
азайту.
Салқын жəне ыстық су
шығынын 5-10% қысқарту.
Ыстық судың шығынын 7-15%
қысқарту.
Жылу шығынын 15-20%
қысқарту. Жылдың өтпелі
кезеңдерінде «артық жағуды» жою.
Жылу шығынын 15-20%
қысқарту. Жылдың өтпелі
кезеңдерінде «артық жағуды» жою.
Жылу шығынын 2-5%
қысқарту.
Радиаторлық термостаттарды
пайдаланғанда үй-жайлардағы
температураны ұстап тұрудың
дəлдігін арттыру. Ыстық сумен
жабдықтаудың айналымы
жүйесіндегі жылу шығындарын
азайту
Жылу шығынын 7-10%
қысқарту.
Ағынды ауаны жылытуғы
жылу шығынын 25-40% қысқарту.
Ыстық сумен жабдықтауға
жылу шығынын 3-7% қысқарту.
Ыстық сумен жабдықтауға
жылу шығынын 20-30% қысқарту.
Жылытуға жылу шығынын 1020% қысқарту.

11. Энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар

*
* бюджеттік мекемелерде мынадай ұйымдық үлгі энергия үнемдеу шаралары бөлінеді:
* 1) бюджеттік мекемелерде энергия тасымалдаушылардың шығындарын бақылауға жəне
энергия үнемдеу шараларын жүргізуге жауапты тұлғаларды тағайындау. Энергия
үнемдеуге жауапты адамның біліктілігін арттыру.
* 2) ірі ұйымдардың жанынан мамандандырылған «энергия бюроларын» құру.
* 3) ұйымның жұмыс істеу тəртібін жетілдіру жəне ғимараттарды жарықтандыру, желдету,
сумен жабдықтау жүйелерінің жұмысын оңтайландыру.
* 4) энергия пайдалану жүйелерін жəне бөлек энергия қондырғыларын пайдалану жəне
қызмет көрсету қағидаларын сақтау, жарықтандыру, желдету жүйелерін, жылу перделерін
жəне т.т. қосу жəне ажырату кестелерін енгізу. Қажетті аймақтарға жарықтандыру қосуды
орталықсыздандыру. Жүйелерді қосу-ажыратуды бақылауға жауапты адамдарды
тағайындау.
* 5) шырағдандарды пайдалану, оларды тазарту, терезе жақтауларын уақтылы жөндеу,
терезелерді желімдеу, санитариялық тораптарды жəне т.т. жөндеу жұмыстарын
ұйымдастыру.
* 6) оқушылармен жəне қызметкерлермен энергия үнемдеу мəселелері жөнінде түсіндірме
жұмыстарын жүргізу.
* 7) жүйелі энергетикалық тексерістерді жүргізу, энергетикалық паспорттарды əзірлеу жəне
түзету.
* 8) энергия тұтынуды ұдайы мониторингтеу.

12. Мемлекеттік мекемелерге арналған үлгі энергия үнемдеу шаралары

*
* Бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер
үшін мынадай үлгі энергия үнемдеу шаралары бөлінген, атап айтқанда [12]:
* мемлекеттік (муниципалдық) мекемелердің ғимараттарын жылу энергиясын
есептеу аспаптарымен жарақтандыру;
* мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер ғимараттарында энергетикалық
ресурстарды есепке алудың коммерциялық тораптарын ұйымдастыру;
* мемлекеттік (муниципалдық) мекемелер үшін жылу қорғау параметрлері
жоғары жаңа ғимараттар салу;
* жылыту мақсатына арнап ресурстардың үлес шығынын азайту талабын енгізе
отырып, ғимараттарға күрделі жөндеу жүргізу;
* əкімшілік ғимараттарды жылылау жəне оларды жеке жылу пункттерімен
жарақтандыру;
* əкімшілік ғимараттардың ескірген конструкциялы газды қазандықтарын
жаңарту жəне ПƏК 92 % төмен емес жаңаларымен айырбастау;
* мемлекеттік (муниципалдық) мекемелердің ғимараттарындағы жеке жылу
пункттерін қайта жаңарту;

13. Қорытынды

*
* Соңғы жылдары отандық экономиканың энергия сыйымдылығы 46% -ға
өсті, ал орта есеппен 30% металл жəне басқа да негізгі энергияны қажет
ететін өнімдерді өндіруге энергия шығынын арттырды, 25% электр
энергиясын тұтынуды жəне жан басына жылуды төмендетті. Қоғамдық
желідегі электр энергиясының жоғалуы жылына 120 млрд. КВт / сағ
дейін немесе өндіріс көлемінің 13,5% дейін артты. Мұнайдың жылдық
шығыны 10-12 млн. Тоннаға, ал мотор отыны - 11-12 млн. Тоннаға
бағаланады, бұл тиісінше 3,7% жəне 5,7% құрайды. Сонымен бірге,
энергияны үнемдеудің əрбір пайызы ұлттық табыс көлемін 0,35% -ға
арттырады.

14. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
2013 ж. Қазақстан Республикасының «Жасыл экономикаға» көшуі жөніндегі Тұжырымдамасы
2012 жылғы 13 қаңтардағы «Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігін арттыру туралы» ҚР № 541-IV заңы
Куликова, Л.В. Энергия үнемдеу: кəсіпорынның энергетикалық зертеулерін жүргізу бойынша оқыту-əдістемелік құрал.
[Электронды ресурс]: Əдістемелік нұсқаулар.— Электрон. дер.— Барнаул: АлтМТУ, 2011.— Қолжетімділік режимі:
http://elib.altstu.ru/elib/typog/epb/Kulikova_eop.pdf.
Энергетикалық экспресс-аудит бойынша оқыту-əдістемелік құрал / А.Санковский, А.Новосельцев, Е.Збродько,
Г.Таткеева, В.Розен, Т.Евтухова,
А.Чернявский. - Қарағанды: ҚарМТУ. – 2014. – 123 бет. (ISBN 978-601-296-715-9)
Энергетикалық консалтинг [Электронды ресурс]/ Қолжетімділік режимі: URL http://e-audit.ru/consult/index.shtml.
Колесников, А.И. Өнеркəсіптік жəне коммуналдық кəсіпорындардағы энергия үнемдеу: Оқу құралы. [Мəтін] / А.И.
Колесников. М. : ИНФРА-М, 2010. – 124бет.
Данилов, О.Л. Энергетика мен технологиядағы энергия үнемдеу / О.Л. Данилов; А.Б. Гаряева редакциясымен. М.: Баспа
ЭИМ, 2003. – 188 бет.
Энергия тиімділігі көрсеткіштері (МЭА)
Энергетикалық менеджмент жүйелері (энергия аудитін қоса алғанда). Басшыларға арналған оқыту курсы - Deutsche
Energie-Agentur GmbH (dena) – ақпан, 2017. – Қазақстан
Лекционные материалы к учебно-методическому комплексу «Практические вопросы реализации государственной
политики в области энергосбережение и повышение энергетической эффективности» / сост. З.М. Гальперина. Министерство Энергетики Российской Федерации. ФГБУ «Российское энергетическое агентство». – М., 2014. – 466с.
Электр энергетикалық жүйелер мен желілер [Электронды ресурс]/
Қолжетімділік режимі: URLhttp://esis-kgeu.ru/elstipst/496-elstipst.
Энерго-портал. Тиімді энергия үнемдеу [Электронды ресурс]/ Қолжетімділік режимі: URL http://portal-energo.ru.