Бақылау әдісі. Сыныптағы бақылау методикасы

1. Бақылау әдісі

Сыныптағы бақылау методикасы

2.

Бақылау әдісі, оның түрлері, ерекшеліктері
Бақылау әдісі – таңдамалы және жоспарлы түрде
адамның психикалық әрекеттерін үйреншікті
жағдайларда зерттеп, психикалық әрекеттердің
ағымына ешбір өзгерістер енгізбей сипаттауды
айтамыз.

3.

Бұл даму психологиясында кең тараған. Бұл әдістің
мәнісі, басқа адамның іс-әрекетін, оның мінез-құлқын,
психикасын сыртқы көріністерін, қозғалысын,
сөйлеген сөзін, мимикасын, оның қылықтарын жүйелі
жоспарлы түрде бақылайды. Осыған орай ол адамның
психикалық процестері, жай-күйі, қасиеттері жөнінде
қорытынды жасайды. Бақылау әдісінің ерекшелігі, ол
адамның психикалық көріністерінің табиғи
сақталуын қадағалайды. Кемшілігі бақылаушы өзі
күткен көрінісін тосуға тиіс.

4.

Бақылау — зерттеу не тексеру әдісі. Бақылау
арнайы жоспар бойынша жүргізіледі. Жоспарда
Бақылаудың мақсаты мен міндеттері, объектісі
(сабақ, саяхат,лабораториядағы, шеберханадағ
ы, оқу-тәжірибе учаскесіндегі
оқушылардың жұмыстары), жүргізу әдісі мен
жолдары дұрыс көрсетілуі тиіс.

5.

Оқу-тәрбие барысында жалпы мәселелерді
(сабақ үстіндегі оқушылардың
танымдық іс-әрекеті, оқушылар зейінін
жандандыру, балалардың ұжымдық іс-әрекеті,
т.б.)
зерттеу үшін жаппай Бақылау әдісі
пайдаланылады. Жеке оқушының іс-әрекеті мен
мінез-құлқын зерттеу үшін ішінара Бақылау әдісі
қолданылады. Бақылау нәтижелері дұрыс
шығу үшін
түрлі формулалар, кестелер,фотосуреттер, сұлба
лар, әсіресе, техника құралдарды
(киноға түсіру, магнитофонға жазу, т.б.) кеңінен
пайдаланады. Бақылау материалдары арнайы
күнделікке, хаттамаға жазылады. Зерттеуші
педагогикалық Бақылау материалдарын анкета
мәліметтерімен де толықтырады.

6.

7.

Оқыту процесіндегі Бақылаудың психологиялық,
педагогикалық мәні
— оқушыларға дер кезінде көмек көрсету; олардың
шығармашылық
күшіне, қабілетіне сенім білдіру, оқушылардың оқу
тапсырмасын
нәтижелі етіп орындау үшін ынталандыру, іске
жұмылдыру.
Бақылаудың бірнеше түрлері бар: тақырыптық Бақылау,
тараулар
бойынша жүргізілетін Бақылау, қорытынды
Бақылау Тақырыптық Бақылау оқу бағдарламасындағы
белгілі
тақырыптар бойынша өткізіледі.

8.

Педагогика саласындағы зерттеудегі бақылау екі қызмет
атқарады:
а)теориялың зерттеуді эмпириялық ақпаратпен
қамтамасыз ету;
б)теорияның тәжірибедегі тепе-теңділігі мен шыншылдығын тексеру.
Алайда, бақылау алға қойылған сұраққа анық жауап бере
алмайды, олар тек эмпириялық таным тудырады.
Эмпириялық білім толық түрде анық емес, дәлелсізі
көбінесе қате болады. Педагогикалық ғылымнын
міндеттері осы кемшіліктерді жеңу, педагогикалық білімді
тереңдету, нақтылау, дәлелдемелі қылу, себебі осыларға
сүйене отырып педагогикалық үрдіске одан да тиімді түрде
басқару жүргізу.

9.

Бақылауды жіктеудің түрлі жолдары бар. Бақылау жиілігіне қарай
тұрақты, қайталанбалы, біржолғы болып бөлінеді.
Тұрақты бақылау, мысалға белгілі бір уақыт жиілігінде кейбір пән
бойынша сабақты қамтиды; қайталанбалы белгіленген мезгіл
аралығында, біржолғы — бір сабақтағы көрініс қана тіркеледі.

10.

Оқытудың бақылау және өзіндік бақылау әдісі
Оқытудың бақылау және өзіндік бақылау әдісі. Оқыту үрдісінің
құрылымында оның бағалаушы-шешуші компонентінің маңызы зор.
Жыл бойы оқушылардың оқу үлгерімін тексеру мен бағалау
оқытудың белгілі кезеңдеріне тығыз байланысты.

11.

Көптеген белгілі психологтар өз балаларының даму күнделіктерін жүргізген.
Неміс психологи В. Штерн (1871 — 1938) әйелі (К. Штерн) екеуі жүргізген
күндедігіндегі жазбаларды баланың психикалық дамуына әсер ететін
себептер жөніндегі болжамына талдау жасауға және көркемдеп көрсетуге
пайдаланған. Белгілі швейцар психологы Ж. Пиаже (1896 жылы туған)
сәбилік шақтағы балалардын ақыл-ойының даму кезеқдерін бөліп көрсете
отырып, немерелерін бақылау қорытындыларына жиі сүйенеді.
Совет зерттеушісі Н. Н. Ладыгина-Коте (1889—1963) кішкентай шони
шимпанзе мен өз ұлы Рудиге жүргізген ыждағатты бақылаулар нәтижесінде
бала мен жануарлар балалары дамуынын ерекшеліктерін салыстырды.
Маман-психологтар сияқты, ата-аналар да күнделікті жиі жүргізеді. Бүл
күнделіктерді, әдетте психологтар мен педагогтар жиі
пайдаланады (мысалы, А. Д. Павлованың, Э. ИСтанчинскаяныңкүнделіктері)

12.

Екінші мысал — совет лингвисі А. Н. Гвоздев өз ұлының
тілі шығуын сегіз жыл бойы күн сайын бақылап, содан
кейін «Балада орыс тілінің грамматикалық құрылысының
қалыптасуы» деген кітап жазды (1949).