Биометрияның шығу тарихы

1. СРО

Тақырыбы: Биометрияның шығу тарихы
Орындаған: Бейсембаев Ә.Т
Тексерген: Нуржанова К.Х
Тобы: ТЖ-703

2.

Биометрия – халықтың әлауқатын,
тұрмыс-тіршілігін
жақсартуда алатын орны үлкен
және өзіндік үлесі бар биология
ғылымының бір саласы болып
саналады. Биометрия гректің
«bios» биос – тіршілік, өмір және
«metria» метрия –
өлшеу,
өлшеймін
деген
сөздерінен
шыққан,
яғни
ол
тірі
организмдерде
болатын
өзгерістерді
өлшеу
деген
мағынаны білдіреді.

3.

Алғаш
рет
математикалық
статистиканы,
биологиялық
құбылыстағы өзгергіштік пен тұқым
қуалаушылықты зерттей келе ағылшын
ғалымы Ф. Гальтон 1889 жылы
қолданды.
Сол
себепті
Гальтон
биометрия ғылымының негізін салушы
болып саналады. Кейбір кездерде
математикалық
статистиканы
вариациялық статистика деп те атайды.
Мұндай атауды 1889 жылы Дункер
ұсынды. Содан бері бұл екі термин
(математикалық және вариациялық
статистика)
биометрияның
балама
синонимдері болып табылады.
Ф. Гальтон

4.

Биометриядағы
бұдан
кейінгі
жүргізілген
басты
зерттеулерді,
биометриктердің белгілі мектептерін
ұйымдастырып, негізгі биометрикалық
қондырғыны
жасаушы
ағылшын
ғалымдары Фрэнсис Гальтон (18221911) және Карл Пирсон (1857-1936)
еңбектерімен
байланыстырылады.
Ағылшын биометрия мектебі 19
ғасырдың
екінші
жартысында
экспериментальді
биологияның
қарқынды дамуы және биология
ғылымында төңкеріс жасаған Ч.
Дарвиннің (1809-1882) эволюциялық
теориясы әсерлерінен қалыптасты.

5.

Табиғаттағы кездесетін биологиялық түрлерді өзгермейтін
бірліктер деп қарастыратын қалыптасып қалған ескі –
метафизикалық көзқарасқа (К. Линней, Ж. Кювье) қарсы,
Дарвин, алғаш рет органикалық дүниенің эволюциясы
жөніндегі тұжырымды жасайды. Тірі дүниедегі болып тұратын
өзгерістердің себеп-шарттарының статистикалық сипатына
байланысты жүретін табиғи іріктеу принципіне сүйене
отырып, Дарвин, Гегелдік кездейсоқтық пен қажеттілік, себеп
пен салдар және бөлшек пен бүтін араларындағы ішкі
бірліктің бар екендігі жөніндегі концепциясының дұрыс
екендігін қуаттайды.Дарвиннің биология ғылымына қосқан
табиғи сұрыптау теориясының негізгі жаңалығы да осы
болатын.

6.

Ф. Гальтон мен К. Пирсон биометрия ғылымының
негізін қалаушылар деп есептеледі. Олардың ойлап
тапқан статистикалық әдістемелері уақыт таразысы
сынынан
мүдірмей
өтіп,
биометрия
мен
математикалық статистиканың алтын қорына енді.

7.

Биометрия ғылымына көп еңбек сіңірген одан
кейінгі ғалымдар легі ішінде Фишердің шәкірттері
Ф. Иетс, Ч. Блисс және Пирсонның шәкірті болып
табылатын Дж. Юлл (1871-1951) айтуға болады.
Бұлардан басқа ағылшын биометриктері мектебінің
ғалымдары Н. Бейли, М. Кендэл, Д. Снедекор, С.
Уилкс де өздерінің сүбелі үлестерін қосқан.
Сонымен,
биометрия
қолданбалы
ғылымдар
қатарына
жатады.
Биометрияның
негізгі заңдылықтары Гаус-Лаплас, Ньютон биномы,
ықтимал теорияларына сүйенеді.

8. Пайдаланылған әдебиет

Интернет желісі https://kk.wikipedia.org
Сұлтанғали Төлегенов БИОМЕТРИЯ Алматы 2012