Concorde Uçak Kazası. Triggering Team

1.

CONCORDE
UÇAK KAZASI
Triggering Team
Abdullah Kenan ÖZTÜRK
Berkay YILMAZ
Özkan SAKA

2.

Concorde Air France Uçak Kazası
AF4590 Concorde yolcu uçağı 25 Temmuz 2000 Türkiye saati ile 16:42:30'da
Paris Havaalanı'ndan New York'a gitmek üzere harekete geçti. Fakat AF4590
Concorde yolcu uçağı kalkıştan 1.5 dakika sonra başkentin 4.5 km kuzeyindeki
bir otele düştü. Bu trajik kazada 9 mürettebat, 100 yolcu ve otelde bulunan 4
kişi hayatını kaybederken yaklaşık 12 kişi de yaralandı.

3.

Olayı araştıran dedektifler uçağa 19 parça çanta
koyulduğunu tespit ediyorlar. Acaba teröristler
uçağa bu çantalarla bomba mı koydu diye
düşünüyorlar. Çünkü 1986 yılında Pan-America
isimli uçakta bu tarz bir olay yaşandı. Kara kutuyu
inceleyenler patlama sesine rastlamıyorlar ve terör
saldırısı olmadağı anlıyorlar.

4.

323 km hıza ulaşana kadar herşey normal olduğu
gözlendi.Bundan sonra sol kanat altındaki
motorlarda güç kaybı yaşandı. Kule bu durumu
gördü ve pilota uçağı kaldırmaması konusunda
uyardı. Ama uçak ikazı aldığında pistin yarısını
geçmiş ve hızı çok fazlaydı. Yaklaşık 120 saniye
sonra kaza gerçekleşti

5.

Kazanın ardından Fransız Havayolları ve İngiliz Havayolları ilk resmi açıklama yapılana
kadar Concorde uçuşlarını durdurma kararı aldılar. Ancak yöneticilerin, pilotlar ve
mühendisler ile yaptığı toplantıdan, diğer bütün modellerden daha detaylı kontrollerden
geçen kendi Concorde uçaklarına tam bir güven duymaları gerekçesiyle, ama tekrar
ayrıntılı bir kontrolden geçirilmek koşuluyla Concorde uçuşlarına dönülmesi kararı çıktı.
26 Temmuz yerel saate göre sabah 10:30'dan itibaren İngiliz havayolları, Concorde
uçuşlarını tekrar başlattı.
Bu kararın ardından gerçekleştirilen uçuşlardan üçünde sorunlar çıktığı İngiliz
havayolları sözcüsü tarafından belirtildi. Bunlardan ilkinde yolcu kabininin arkasında
hissedilen yoğun yakıt kokusu yüzünden Kanada'ya inilmek zorunda kalındığı, bir
diğerinde yakıt problemi dolayısıyla Londra'dan kalkış yapılamadığı ve üçüncüsünde de
motordan anormal bir gürültü geldiği belirtildi

6.

Tüm bu olaylar ve incelemeler sonucunda 15 Ağustos Salı günü İngiliz Havayolları
Concorde'larını yere indirdi. Kazayı inceleyen İngiliz Sivil Havacılık Otoritesi Concorde’un
uçuş sertifikası iptal edilmesi tavsiyesinde bulunmaları üzerine 16 Ağustos Çarşamba
günü Concorde'un uçuş sertifikası askıya alındı. DC10 uçağının 30 yıl önce
uçuşlarının yasaklanmasından bu yana, ilk kez bir uçağın uçuş sertifikası askıya
alınıyordu. 30 yıl sonra tekrar sertifika iptali gündemde geniş bir yer tuttu.
Tek süpersonik yolcu uçağı olması bakımından İngiliz ve Fransız sivil havacılığının
sembolü konumunda olan Concorde uçağından, 7'si British Airways'de ve 6'sı Air
France'da olmak üzere sadece 13 adet bulunmaktaydı.

7.

Uçağın bazı özelliklerini sayacak olursak, 2'si sol arka,
2'si de sağ arkada, birbirlerine çok yakın şekilde
duran turbojet motorlar bulunmaktadır. Toplam 13
yakıt tankı vardır. Tekerlere çok yakın biçimde ve
kanadın içinde konuşlanmış olan 4 ana tank, 2
yardımcı tank, 4 motor besleme tankı ve 3 yakıt
ayarlama tankı normal şartlarda 119280 lt yakıt
taşımaktadır. Concorde uçağında her birinde 4 adet
lastik bulunan iki ana iniş takımı ve biri burunda,
diğeri de gövdenin arka tarafında olmak üzere 2
yardımcı iniş sistemi bulunmaktadır.
Tekerleklerin motora çok yakın olmalarından dolayı
ıslak pistlerde motora su sıçramasını önleyen yaklaşık
4 kg ağırlığındaki elemanlar bulunmaktadır.

8.

Tartışmalara neden olan tasarım problemleri ve yapılan değişikliklerin ilk halkasını da
bu motor koruyucuları teşkil ediyordu.
Ayrıca İngiliz yetkililer uçuşlarının iptalinin haksız oluşuna bir başka gerekçe olarak da,
1988'den bu yana uçaklarında tekerleklerini ve iniş takımlarını oldukça
güçlendirmelerini ve yakıt iletim yollarını lastik patlamalarında doğabilecek tehlikelere
karşı yeniden düzenlemelerini gösteriyorlardı. Buna karşılık bazı havacılık uzmanları,
pek çok ticari jette olduğu gibi iniş takımlarının motorların ardında olması gerektiğini,
Concorde uçağındaki mevcut durumun bir tasarım problemi olduğunu belirtiyorlardı

9.

Kaza sonrası yapılan incelemelerde uçağın kalktığı pistte
uçak lastiği parçası bulundu. Concorde uçağı süpersonik
hıza çıkan bir uçak olduğu için lastik basınçları yüksek
oluyor. Ve patlama olasılığı yüksek oluyor. Pistte yapılan
araştırmalarda uçağın tekerlerinin geçtiği yerde 43 cm lik
metal parça bulundu. Araçtırmalar sonucuda bu parçanın dc10 isimli uçağın motorundan düştüğünü tespit ettiler. 323km
hızla giden uçak bu metal cismin üzerinden geçtiğinde lastik
patladı. Patlama sonucu kopan 5 kg ağırlığındaki lastik
parçası yüksek hızda fırlayıp kanada çarptı. Uçağın yakıt
deposu kanatlardaydı. Bu kanatlar bu şekilde çarpmalara
karşı dayanıksız olduğu için kanat parçası koptu yakıt
deposunda hasar oluştu. Yakıt sızmaya başladı.

10.

Pilot uçağı kaldırdığında iniş takımlarını toplamak
istiyor ve bunu gerçekleştiremiyor. çünkü kopan
lastik parçalarından bir diğeride iniş takımlarının
kontrolünü sağlayan güç kablolarına çarpıyor ve
elektrik iletimi iptal oluyor. Rüzgar etkisiyle
sallanan kablolar elektrik ilettiği için kıvılcım
meydana getiriyor. Bu kıvılcımlada sızan yakın
karşılaşınca uçağın sol tarafı alev alıyor.

11.

Uçağın Yanma Anı

12.

Kule bu olayı görüp uyarı yaptı. Ama artık çok geç.
Çünkü uçak pistin yarısından fazlasını geçmişti.
Eğer durmaya kalkarsa pistten çıkacaktı. Bu
durumda tek yol var o da uçağı kaldırmak.
Motorlardan uçağa yangın ikazı geliyordu. Uçağın
pilotu bu ikaz sonucunda 2 nolu motoru kapatıyor.
5km uzaktaki diğer havalimanına inmeyi planlıyor.
Temel kontrolleri sağlayan kanatlar yangın
sonucunda işlevini yitirdiği için pilot uçağı kontrol
etmekte zorlanıyordu. Hızını ve kontrolünü
kaybeden uçak bir havaalanı oteline düştü. Bu
kazada 113 kişi hayatını kaybetti.

13.

Kazadan 3 hafta sonra bütün Concorde uçuşları durduruldu. Concorde kullanan iki
havayolu şirketi bu durum sonrası güvenlik geliştirmeleri yaptılar. bu neticede bıçakla
kesilse bile işlevini kaybetmeyen uçak lastikleri yapıldı. Yakıt tankları için bu tanklara
çarpacak herhangi bir cisim için kurşun geçirmez plakalarla kaplayarak önlem alındı.
İniş takımlarındaki elektrik kabloları güçlendirildi.
Kazadan 14 ay sonra Concorde tekrar uçuşa başladı. Ama bakımlarının maliyetli olması
ve artık eskisi kadar talep görmediği için 24 ekim 2003 te son uçuşunu yapıp emekliye
ayrıldı.

14.

Kaynakça
■ www.wikipedia.org
■ www.mmo.org
■ www.nationalgeographic.com