Грек-латын дублеттері

1. Грек – латын дублеттері.  

Грек – латын дублеттері.

2. Мүшелер мен тіндер атауларын білдіретін грек-латын терминдері

3.

Терминдері
Splancho (splanchapt)
Viscera
Іш құрылысының
мүшелері.
асқазан
Gastro, gastria (gastor,
Ventriculus, i, m
gastros)
Intestinum, i, n
Entero (enteron. entera pl)
Intestinum, i, n ;Intestina
1шек
Intestinum tenue
1шектер
Abdomen, iris r
жiнiшкe iшeк
Anus, i m
артқы қуыс
Rectum, in
тік ішек
Pulmo, onis m
өкпе
Laparo (laparo-шат.)
procto (proctos)
Pneumo, pneumono
өкпе
(pneumon)
nephros (nephros)
Ren, renis m
Бүйрек
splеno (splеn)
Lien, enis m
Көк бауыр
pyеlo (pyеlos)
Pelvis renalis
Vesica, aef
Vesica urinaria
Бүйрек астауы
Cysto (kystis-көпipшік)
Көпipшік қапшық
қуық

4.

Сholecysto
Vesica felea
өт
choledocho (chole-өт,
Ductus
Жалпы өттік түтік
+ doche- ыдыс)
choledochus
(hystera)
Uterus, im
Omphalo (omphalos)
Umbilicus,
umbilicatis
(kystis-көпipшік)
Typhlo (typhlon)
(agreon)
i
m
Funiculus Кіндік
өттік түтіктер
Cholangio
Dacroyocysio (dakryon)
oophoro
(kolpos)
Жатыр
(oophoron)
oo (oon)
C(a) ecum, i n
Соқыр iшек
Ductus biliteri
Көз жас қапшығы
Saccus lacrimalis
Аналық без
Colpo Vagina, ae f
Ovarium, i n
Salpingo (salpinx, salpingos) Ovum, i n Tuba uterina
қынап
Жұмыртқа
Жатыр түтігі.
Tuba auditiva
Orchia (orchis) trachelo
(trahelos)
Gervix, icis f
Жатыр мойыны
Testis, is m
Аталық жыныс безі

5.

• Префиксация (жұрнақтандыру)
• Префиксация дегеніміз – сөз түбіріне префиксті жалғап, жаңа сөз жасау. Бұл
кезде сөз мағынасы өзгермейді кайта oған қосымшa ретінде қайда
орналасқан, бағытын, өткен уақытын және болмауын, жоқ екендігін
білдіретін мағыналар береді.
• Keйбір префикстердің тікелей мағынасынан басқа, екінші мағыналары
болады. Мыс: грек префиксі para- «айналасында, жанында» деген мағына
береді екінші мағынасы- «6ip нәрседен ауытқу, шегіну» болып табылады:
para-nasalis мұрын айналасы, ал para –mnesia ақыл- естің ауытқуын
көрсетеді.
• Морфологиялық пәндерде префикстер тікелей мағынасында қолданылады.
Ал мүшелердің қызметінің бұзылуы, аурулардың патологиялық жағдайлары
туралы сөздерде префикстер 2 мағынада қолданылады. Мыс: анатомиялық
терминде - Hypogastrium- құрсақ асты; патологиялық физиологияда –
hypotonia бұлшық ет тонусының түсуі деген мағына береді.

6.

• Медицина терминологиясының әртурлі саласында және
биологияда, грек-латын терминоэлементтері префикстері кең
түрде қолданылады. Анатомиялық терминдерде - латын
префикстері, ал патологиялық анатомия, физиология, клиникалық
пәндерде - грек префикстері жиі қолданылады.

7.

Грек-латын префикстері.
1. Латын: -ad, ab Мыс: ad-ductio- әкелу, ab - oralis- ауыздан алыстату.
Грек: аро as-sistens- ассистент (жанында тұрған).
Префикс
Мағынасы
Ad (ac, af, al, an, ap,
Бipнәpceгe
Префикс
Мағынасы
Ad (abs, a)
Бірнәрседен
аs,at)
жақындау,
ap
алыстау, басқа
қосылу,
байланысу
(ap, apli)
жаққа жылжу

8.

1. Латын:- intra,- intro; - extra, -extero. Мыс: intra- аbdominalis-құрсақ iшi
Грек: -endo,- ento;- ecto, -exo. Extra-utern-rus-жатыр сырты
Intrа,- intro
Бірнәрсенің
Endo, - ento
і ш і н де,
Extra, extero,
сыртында,
і ш к і жағында
ecto, exo
сырт жағында
Бі рнәрсенің
2. Латын- intra, - sub, - supra, -super
Грек: -hypo, - hyper, -epi.

9.

intra, sub,
hypo, hyp
Мысалы;
Бірнәрсе астында supra, -super
төменгі жақта
hyper, -epi.
infra—scapularis - жауырын асты
supra- scapularis - жауырын үсті
sub-acromialis - акромион астында
hypo- gastrium – құрсақ асты
epi- gastrium – қурсақ үcтi
Бірнәрсе
үстінде,жоғарғы, жоғары
жақта.

10.

4. Латын:- ante,- ргае,- pro-post
Грек: - pro-meta
Ante, ргае,
Бірнәрсе алдында
Post
Бipнәpce артында,
pro
алдыңғы жакта
Meta (met)
артқы жакта
Мысалы: ante-brachium— иық алды. Post-natalis- туғаннан кейін. Prae-senilisкәрілік алды Metencephalon- артқы ми
5, Латын- inter.
Грек - messo, dia
-Inter,
Бipнәpce арасында, ортасында,
-messo, mes, dia. di
Ортаңғы аралық

11.

51-жаттығу. Терминдерді транскрипцияда жазып, белгілі термин
элементтерің көрсетіп, олардың мағыналарын түсіндіріңіз:
• М-Ф. 1. Haematologia. 2. Pathologia. 3. Hyperthermia. 4. Dystonia.
• Hypotonia. 6. Hypertonia. 7. Antianaeminum. 8. Haemostimulinum
(латынша stimulare – жағдай жасау). 9. Analginum. 10.
Haematogenum (грекше -genes тудыратын). 11 - Anaesthesinum.
12.Anaesthesiologia.
• M. 1. Hypertrophia. 2. Dystrophia. 3. Atrophia. 4. Physiotherapia
(грекше physis табиғи әдістер, табиғат). 5.Acholia (гекше chole-өт)
6. Dyspepsia (грекше pepsis-ac қорыту). 7. Gynaecologia. 8.
Rehabilirario (латынша habilitas-қабілет). 9. Hypoglycaemia (грекше
glyc-тәтті.) 10. Hyperglycaemia.