Паллиативті көмек

1. Паллиативті көмек

2. Элизабет Кюблер-Росс

(08.07.1926 Швейцария-24.08.2004 АҚШ)-
Швейцарияда дүниеге келген американдық
психолог.Өлім қаупі туған науқастарға
психологиялық көмек концепциясын құрушы және
өлім алдындағы науқастардағы психологиялық жайкүйін зерттеуші.Оның 1969 жылы шыққан “Өлім
және өлу” туралы кітабы АҚШ-та кең танымал
болды.Ең алғаш болып өлім алдындағы науқастың
денсаулығы ғана емес сонымен қатар соңғы өмірін
қорқынышсыз,азапсыз өткізудегі дәрігердің
жауапкершілігі жөніндегі тақырыпты қозғаған.Бұл
тақырып оны кішкентай кезінде өлім алдындағы
адамды көргеннен кейін қызықтырған.

3.

Ол Швейцарияның Цюрих қаласындағы медициналық
университетті бітіріп,1958 жылы АҚШ-қа жолға
шығады.Ол Нью-Йорк,Чикаго,Колорадо қаласындағы
ауруханаларда көп жұмыс жасаған.Оған сол
ауруханадағы дәрігерлердің өлім алдындағы
науқастармен қарым-қатынасы ұнамаған.Элизабет
басқа әріптестеріне қарағанда осындай науқастармен
жақсы қарым-қатынаста болып,олардың әңгімесін
тыңдаған.
Кейіннен оның
кітаптарында,лекцияларында,семинарларында ағзадан
тыс және өлімнен кейінгі өмір жайлы тақырыптарға көп
көңіл бөлген.Кюблер-Росс өлімнің бар екеніне
сенбеген,өлімді басқа күйге ауысу деп түсінген.Ол
өлімнен кейінгі өмірге сенген және өлімнен адамдар
біртұтас болады деп ойлаған.
“Өлім және өлу” кітабы

4.

Элизабет Кюблер-Росс осы тақырыпты көтеруінің нәтижесінде АҚШ-та 2500
хоспис ашылған.
1994 жылы денесінің сол жақ бөлігінің салдануымен шақырылған инсульттан
кейін Скоттсдейл қаласында өмір сүрген.Өмірінің соңғы күндерін мүгедек
арбасында өткізген,2004 жылдың 24 тамызында 78 жасында дүниеден озды.
Хоспис-жазылмайтын
аурумен ауыратын
науқастарға
паллиативті көмек
көрсететін емдік
мекеме.

5.

6. Өлімнің 5 сатысы

.
1.Жоққа шығару.Пациент сене алмайды,бұл жағдайдың шын
мәнісінде өзінде кездескеніне
2.Ашу.Дәрігердің жұмысына көңілінің толмауы,дені сау адамдарға
қызығушылықтың болуы.
3.Өмірмен келісуге қадам жасау.Егер тиын оң жағымен түссе
ауруынан айығамын деп болжам жасайды.
4.Депрессия.Жабырқау,өмір сүруге деген қызығушылығының
болмауы.
5.Қабылдау.”Мен қызықты да керемет өмір сүрдім.Енді өмірден
өте берсем болады”.

7. Бірақ көптеген зерттеушілер осы қағиданы жоққа шығарады:

1.
Барлық пациенттер осы сатының барлығынан өтпейді,осы сатының
реттілігі сақталмайды.
2.
Кюблер-росс методологиялық жинау және сол туралы анализ
қолданбаған,субъективті мінезді пациентпен сөйлескенен кейін осы
сатыларды белгілеп көрсеткен.
3.
Пациенттерге өзін қалай сезінуді тағайындайды,пациенттер және оның
туысқандары белгілі программалық саты дайындайды.
4.
Пациенттердің қоршаған ортаға деген сенімді көзқарастары,олардың
барлығы бірдей сатыдан өтпейтінділігі.

8.

Сіз өміріңіздің соңғы кезеңіне жеттіңіз,
біз қолымыздан келгенше сіздің осы дүниемен жақсы
қош айтысуға ғана емес,
соңғы деміңіз қалғанша өмір сүруге көмектесеміз.
Дейм Сисели Сондерс

9. Сисели Сондерс

Дейм Сисели 1918 жылы 22 маусымда Гертфордшерде дүниеге
келген.Қазіргі замандағы хоспистік қозғалыс негіздерін қалаушы.Ол
Рединада (1932-1937жылдары),Оксфордтағы Қасиетті Анна
колледжінде (1938-39 және 1944-45 жылдары)оқыған.Найтенгейл
атындағы мейірбикелер дайындайтын мектепте мейірбикелік білім
алған және Қасиетті Фома мектебінде 1951-57 жылдары оқып,хирургия
саласындағы дәрігер мамандығын алып шыққан.
1967 жылы Дейм Сисели Сондерс қасиетті Христофер хосписінің
негізін қалады.Бұл хосписта ауруды емдеп және ауырсынуды басумен
қатар медицина қызметкерлерінен қолдау көрсетіліп,науқастармен өмір
мен өлім жайында ашық әңгімелесулер жүргізілген ең алғашқы хоспис
болатын.

10.

Осы хосписте өзінің клиникалық тәжірибесіне,хоспистік көмек жайындағы
идеяларына сүйене отырып Дейм Сисели бастамасымен осы хоспистегі
терминальды науқастарға көмек көрсетілді.Сисели Сондерс ең алғаш
болып қатерлі ісікпен ауыратын науқастардағы ауырсыну кезінде
ауырсынуды басатын дәрілерді науқастар ауырсыну сезіміне шыдамаған
кезде ғана емес, енгізуді арнайы бір уақыттарға негізделген схема бойынша
жасады.
1967 жылы Сисели Сондерс Әлеуметтік қызметкер және мейірбике өзінің
алғашқы тексеруінде хопсисті 40 жастағы қасиетті Луни деген пациентті,
Дэйвид Тасма есімді Полшадан келген ұшқышты кездестірді.
Оның тәжірибиесінде өкпе рагімен ауырған адам болған.Сол науқаспен
қалған өмірін ешқандай ауырсынусыз және өзінің қалауынша өмір сүруі
туралы қатты ауырсынуды болдырмау,осындай өмірге көндігуге және
өмірдің мәнін табуға және өлім туралы әңгімелесті.Осы әңгімелесулер
қазіргі хоспистік қозғалыстың негізін қалады.Осы әңгімелесу
барысында,ауру адам өмірінің соңында неге мұқтаж болатындығын
Сисели түсінді,болашақтағы өмірінің барлығын өлім алдындағы адамдарға
өмірінің соңғы күндеріндегі жан тыныштығын ұйымдастыратын жүйе
құрды.

11.

Ұшқыш Дэйвид Тасманнын өлімінен кейін Сисели Сондерс пациенттерге
бостандықты қамтамасыз ету,өмірдің мәнің не екендігін табу туралы хоспистің жаңа
түрін құрды.Хоспистің негізі әртүрлі ашық тәжірибилер салынды және жеке басына
деген қамқорлық ғылыми дәлелденген көзқарастар болды.1967 жылы Сисели
Сондерс Лондондағы кедей ауданда қасиетті Христофер жаңа бірінші хосписті
ашты.Бірінші қамқорлық салымына Дейвид Тасмонның Сисилиге берген 500 фунты
аударылды.
Бұл өсиет мынадай сөзбен аталды:Мен сенің үйіңнің терезесі боламын .Оның
уәдесінің әрқашанда жанында боламын және хоспистің терезесінен қарап тұрамын
деген мағынада айтылған.

12.

Дейм Сисели Сондерстің еңбегі мен идеясы өлім алдындағы науқастарға
көрсетілетін көмекті түп тамырына дейін өзгертті. біріккен корольдікте
және емдеу практикасында өзгерістер енгізді.Өлім алдындағы
науқастарға көмек көрсетуде көмегін тигізді.Оның идеясы өмір сүреді
және бүкіл әлемде қолға алынуда.
Біздің мақсатымыз-өмір алдындағы пациеттерге көмек көрсетуді
жақсарту және оларға деген қарым-қатынасты қоғам тарапынан өзгерту.