Студенттің өзіндік жұмысы. Қазақстандағы діни ағымдар

1. Студенттің өзіндік жұмысы Қазақстандағы діни ағымдар

СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК
ЖҰМЫСЫ
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДІНИ
АҒЫМДАР
Дайындаған Сыздыкова Ф
Қабылдаған
Жм-224
Алиманова М.Ұ.

2. Жоспар

ЖОСПАР
Кіріспе
Негізгі бөлім
Такырыптың мақсаты
Жастарға таза ислам дінінің ұстанымдарын және
керіағар дін ұстанымдарын салыстыру арқылы
ұғындыру.
Такырыптың өзекті сұрағы
Керіағар діндердің мақсаттары қандай
Қорытынды

3. кіріспе

КІРІСПЕ
20 жылдан астам тарихы бар тұғырлы тәуелсіздігімізге
бүгінгі күн биігінен көз тастар болсақ,оның біздің
елімізге және қазақ халқына орасан зор мүмкіндік
бергеніне куа боламыз . Біз осы уақыт аралығында
мемлекеттілігімізді қалпыа келтіріп,елімізді дербес
даму жолына түсіріп,ата дініміз болып табылатын
ислам дінін қайта өрлете алдық .
Исламның басқа да әлемдік діндер сияқты өзіндік өмір
сүру мәнері,пайымдау ерекшелігі,біртұтас
өркениеттік негізі бар.
Қәзіргі заманда елімізде орын алып отырған
үрдістердің өтпелі сипаты Қазақстандағы ислами
кеңістіктің қалыптасуын күрделендіре түсті .Біз
қазіргі таңда «жаңа исламдандыру »толқынымен
бетпе-бет келіп отырмыз .

4.

Діни экстремизм
сипатындағы бұл құбылыс
XXIғасырда кең етек ала
бастады.Қазіргі күні оның
ықпал ету аймағы
ұлғайып,экстремистердің
іс-қимыл аумағы өзгеріп
отыр.Бастапқы кезеңде
экстремистердің
әрекеттері шетелдік
субъектілерге қарсы
бағытталған болса,бүгінгі
күні мұсылман қауымының
өзі олардың нысанасына
айналып отыр.

5.

Қазіргі уақытта кез
келген діни тұрғыдағы
террористік және
экстремистік ұйымдар мен
топтардың артында
алпауыт мемлекеттердің
мүдделері, саяси
мақсаттары жатқандығы,
яғни қатыгездік діни
идеологиялардың
қалыптасуына шетелдік
арнайы қызметтердің
ықпалы бар екені белгілі
болып отыр.

6. Ислам діні

ИСЛАМ ДІНІ
Дінімізде «әләмру
билмағру фуәннәһи
анилмункәр» –
жақсылыққа
шақыру,жамандықтан
тыю – әрбір мұсылман
үшін парыз. Бұл
мәселеде барлық
мәзһабтың пікірі бір.
Алайда, осы парыз
амалды жүзеге асыру
мәселесіне келгенде
ағымдар арасында
пікір қайшылығы бар.
.

7.

Әһлу сүннет бойынша,
әрбір мұсылман
«жақсылыққа шақыру,
жамандықтан
тыю»мәселесінде
адамдар арасында бүлік
шығармай, іріткі салмай,
жанжалдастырмай,артық
кетпейтіндей жолды
ұстануы қажет. Дәлел
ретінде «Пайғамбардың
міндеті жеткізу ғана...»
«Мәида» сүресі, 99 аятын
негізге ала отырып, күш
қолдану жолын
қаламаған.

8. Олар кімдер

ОЛАР КІМДЕР
Тәкфиршілер Мұхаммед Пайғамбардың (с.а.с.)
туған күнін –Мәуліт ән-набиді тойлауға ашық
қарсылық білдіреді.Олар өздерінің туған күнін де
атап өтпейді,ата—аналары және туыстары
тойласа оларды «кәпір» деп атауға дейін барады.
Тәкфір –қараңғылық пен надандықтың
белгісі.Бүгін де уахабилер қазақ халқының тарихи
тұрғыдан ислам дініне қатыстылығына күмән
келтіре отырып сынға алуда.Тәкфірмен айыптау
өз отанына қарсы қарулы жихад жүргізу
мүмкіндігінің идеялық негізі болып табылады..
Алайда,тәкфіршілер ислам құқығы бойынша
діндестердің өз діндегілерге қарсы жихад
жүргізуге болмайтыны ұмытқан.

9. Ислам дінінің ағымдары

ИСЛАМ ДІНІНІҢ АҒЫМДАРЫ
Сунниттер
Шиитер
Суннаны мойындайды
Суннаны мойындамайды
4 халифатты мойындайды
Басшылары 4 ші халиф
Алиды қабылдайды
Шіркеу жок
Шіркеу де мешіт те жоқ

10.

11.

Тәкфіршілік – ол діни арман-тілектерді
алдау және психологиялық
манипуляциялау,жастарды рухани
қорлау,оларды мәңгүрт ету,ол діні мен
халқына сатқындық жасау.
Уахабилікті ұстанушылардың барлығына
тәкфир мен жихад туралы түсініктер тән .
Осы уахабилердің нысанасына дәстүрлі
исламды ұстанатын мұсылмандар ілігіп
отыр .

12. Діннен адастырар теріс ағымдар

ДІННЕН АДАСТЫРАР ТЕРІС
АҒЫМДАР
Харижиттер бұл парыз амалды орындау барысында өзге
түгілі өз бауыры мұсылманды да жөнге салу үшін
онымен соғысуға болады деп үкім берген. Жақсылыққа
шақыру, жамандықтан тыю ұранын ұстанған олар
мыңдаған жазықсыз мұсылманның қанын төккеніне
тарих куә. Уаһһабилер Құран мен сүннетте жоқ
жаңадан шыққан нәрселерді бидғат деп, бидғат
жасаушы мұсылманмен соғысуды, қанын төгіуді халал
деп санаған. Олар өз әрекеттерін Құранның мына
аятына негіздейді: «Сендер адамдар үшін шығарылған
туралықты әмір ететін, жаманшылықтан тыйатын
Аллаһқа сенген қайырлы бір үмметсіңдер» (3.Әли
Имран сүресі, 110аят). Уаһһабилер өздеріне
қосылмаған өзге мұсылмандарды өлтіруді, малмүлкін
олжа ретінде алуды адал санаумен харижиттердің
сенімін жаңғыртуда

13.

14.

Діни мазмұндағы
ғаламтор ресурстарына мониторинг
жасау
1

15. Уахабилер қауымы

УАХАБИЛЕР ҚАУЫМЫ
Уаһһабилер Құран мен сүннеттің белгілеген және
Ибн Тәймияның ұстанған сенім түсінігімен
шектелмей өздерінің үрдістерін барша
мұсылманға міндет ретінде жүктеді.Бидғат
ұғымының аясын тым кеңейте түседі. Ғибадатқа
еш қатысы жоқ кейбірі әрекеттерд іде бидғат
санады. Олар өз пікірлерін тек бейбіт түрде
насихаттаған жоқ,қажет кезде күш қолдануға
дейін барды. Өздерін қолдамағандарды дұшпан
санап,бейне бір кәпірлермен күрескендей
болатын. Бидғатпен күресуді «жамандықтан
тыю»әміріне сілтеп, өздеріне қосылмағандарға
қарсы соғыс ашу деп білген. Өкінішке орай осы
түсінік аясында қаншама бейкүнә мұсылманды
өлтірді.

16.

17. Олардың көзқарастары

ОЛАРДЫҢ КӨЗҚАРАСТАРЫ
Діни тұрғыдағы қатыгездік және
күштеу әрекеттері, Ислам дінін Құран мен
хадисті толық білместен тікелей
қабылдап, адасудың нәтижесінде
туындап отыр. Исламды осындай
жолдармен түсіндіретін діни ағымдарға «
салафизм » идеологиясын
насихаттаушыларды жатқызуға болады.
Олар өздерін ешқандай өзгерістер мен
жаңалықтар енгізілмеген әуел бастағы «
таза исламды » ұстанушылармыз деп
түсіндіреді.

18. Кері ағар ағымдар

КЕРІ АҒАР АҒЫМДАР
Бұл идеологияның негізін салушы 12631328жылдар аралығында өмір сүрген,
шейх уль ислам Такиэд Дин Ибн Тәймия
болып табылады. Қазіргі кезде көптеген
террористік және экстремистік ұйымдар
ИбнТәймияның теориялық еңбектеріне
сүйенеді. идеологияны ағылшынның
арнайы қызметі Саудиялық Мухаммад ибн
Абдул Уәһһаб(1703-1792)арқылы қайта
жандандырып, үлкен күшке айналдырды.
Бұл керағар дәстүрлі емес діни ағымның
атауы Уаһһабизм немесе Салафизм
атауымен танымал.

19. Қазақ халқының діни ұғым, дәстүрлеріне байланысты:

ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ДІНИ ҰҒЫМ, ДӘСТҮРЛЕРІНЕ
БАЙЛАНЫСТЫ:
1Қарт кісілердің жастарға беттерін сипап,
берген батасын теріске шығару. Сүннет
бойынша бетті қолмен сипауға
болмайдымыс.
2Келіннің күйеуінің ата-анасына иіліп сәлем
бергенін теріске шығару, бұл олардың
пікірінше Алладан басқа тағы да біреуге
табыну боладымыс.
3Мұсылмандардың молаға зиарат етуін теріске
шығарады, пұтқа табыну боладымыс.
4Құранды өлген адамдарға арнап оқуды
теріске шығарады.
5Өнерді теріске шығарады .

20.

21. Қазақтардың дәстүрлі ұлттық киіміне байланысты

ҚАЗАҚТАРДЫҢ ДӘСТҮРЛІ ҰЛТТЫҚ
КИІМІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ
1Арабтармен пакистандықтардың
киімдеріне еліктеу (еркектердің ұзын
көйлектері мен орамалдары)
2Балағы қысқа немесе кесілген шалбар
киеді, тірсектен түскен киім тозақотына
барады.
3Ұзын әрі күтілмеген сақал өсіру, бұл
құдайдан қорыққандықтан дейді.Олар
сақал қоюды уәжіп санайды

22.

23. Туыстық қалтынастарға байланысты:

ТУЫСТЫҚ ҚАЛТЫНАСТАРҒА
БАЙЛАНЫСТЫ:
1Ата-аналары дайындаған тамақтан, олар намаз
оқымай дайындады деп, бас тартып қарсыласады.
2Ата-ана,ағайын туыстары, дос -жаран, тамыртанныс,көрші -қолаң мен қарым-қатынастар, үйлену
тойлары,туған күн, мерекелер, еске алулар, дінирухани рәсімдердің бәрі олар үшін жағымсыз,
шариғатқа қайшы әрекет.
3Әйел,қызбалалар,олар үшін бір зат немсе екінші
сортты, тіпті құл күң дәрежесінде ұғынылады.
4Басқа туыстарымен араласқан кезде, өздерінің
Ислам туралы жеке түсінігін тықпалайды және
олардың ойынша мешіттерде сауатсыз имамдар
отырғандықтан тек қана өздерінің уәһһабилікті
дәріптеуші ұстаздарын қолдайды.

24.

25. Таблиғ жамағаты

ТАБЛИҒ ЖАМАҒАТЫ
Таблиғ жамағаты төрт мәзһабтың
ешқайсысын ерекшелеп мойындамайды,
ұстанбайды. Ислам дінінде отбасының қамын
ойлау, перзенттеріне қамқорлық жасау,
оларға дұрыс тәрбие беріп отыру, мұсылман
адамның негізгі міндеттеріне жатады.
Алайда бұл топқа қосылып, дағуат жасап
жүргендердің осы жағынан бірқатар
кемшіліктері байқалады. Отбасылары мен
баласын тастап, үш, жеті немсе қырық күнге
шығып кетеді. Содан отбасыларының шырқы
бұзылып, тұрмысы нашарлап, тіпті кейбір
жанұя ажырасуға дейін барып жатады.

26.

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

27. Таблиғ жамағаты намаз окығанда бастарына бас киім кимейді,тәсбих ұстамайды.

ТАБЛИҒ ЖАМАҒАТЫ НАМАЗ ОКЫҒАНДА
БАСТАРЫНА БАС КИІМ КИМЕЙДІ,ТӘСБИХ
ҰСТАМАЙДЫ.

28. керіағар діндердің алдын алу

ДБ саны
КЕРІАҒАР
ДІНДЕРДІҢ
АЛДЫН АЛУ
4551
3088
2100
661
1989 ж.
671
1991 ж.
1998 ж.
2011 ж.
ДБ санының үштен бірінің қысқаруы өзінің заңдылығын
негіздей алмаған бірлестіктердің есебінен жүзеге асты.
Жарғыларында жалған ақпарат ұсынған теріс пиғылды
діни құрылымдар мен бірқатар ДБ қайта тіркеуге
жіберілмеді
2012 ж.

29.

Діни бірлестіктерді қайта тіркеу
«Діни қызмет және діни
бірлестіктер туралы» Заң
2011 ж. 1 қаңтарда
Қазақстанда
46 конфессияны құрайтын
4 551 ДБ пен олардың
филиалдары болған
2012 ж. 25 қазандағы қайта
тіркеуден кейін 17
конфессияны құрайтын 3 088
ДБ пен олардың филиалдары
қалды
Діни бірлестіктердің саны 32%-ға
немесе үштен біріне қысқарды
29

30. Қорытынды

ҚОРЫТЫНДЫ
Сөзімнің соңында тәкфіршіліктің діни
радикализмді, экстремизм мен терроризмді
тудыратын идея екендігін баса айтқым келеді.
Олардың пиғылдары діни емес, саяси
мақсаттарды көздейді. Демек, бұл дегеніміз –
олар қазіргі зайырлы және демократиялық
даму жолындағы мемлекеттік,
конституциялық құрылысты күшпен өзгертуге
және өз түсініктеріне сай халифат орнатуға
талпынып, билік үшін күрес жүргізуде деген
сөз. Дәл осылай басталған үдерістердің
қандай салдарларға алыпкелгенін бүгінгі күнгі
Солтүстік Африка мен Таяу Шығыс елдерінің
ауыр жағдайынан анық көруге болады.

31. қорытынды

ҚОРЫТЫНДЫ
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев өзінің «Қазақстан – 2050
қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан
халқына Жолдауында: «Мемлекет пен азаматтар
радикализмнің, экстремизмнің және терроризмнің барлық
түрлері мен бой көрсетулеріне қарсы біртұтас шеп құруға тиіс.
Діни экстремизм қаупі ерекше алаңдаушылық тудырып отыр.
Біз Жаратушыға деген кіршіксіз сенімнің агрессиялы және
қырыпжойғыш фанатизммен алмасуына жол бермеуіміз керек.
Соқыр фанатизм біздің бейбітсүйгіш халқымыздың
психологиясы мен діліне мүлде жат. Ол Қазақстанның
мұсылмандары ұстанатын ханафи мазхабына қарамақайшы»
деген болатын. Осы ретте Мемлекет басшысы:
«Қазақстандағы экстремизм мен терроризмде идеялық емес,
қылмыстық негіз бар. Жалған діни көпірмеліктің артында
қоғамның негізін Күлталқан еткісі келетін қылмыстық ісәрекет
жасырынып жатыр.Бұл – біздің еліміздегі бейбітшілік пен
тұрақтылыққа шабуыл. Бұл – біздің мемлекеттігіміз бен
азаматтық кемелдігіміздің мықтылығының сынға түсуі» деп
атап өтті.

32. Қолданылған әдебиеттер

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
www.islamdini.kz
www.fatua.kz
www.e-islam.ru
С.Сейітбеков,С.Нысанбаев,Ислам тарихы
2002
Сабри Хизметли, Орта Азия Түрік
Республикаларындағы зиянды ағымдар
және миссионерлік,Алматы 2006
Қ. Жолдыбайұлы , Дін мен Діл, Алматы
2012

33. Сіз калай ойлайсыз?

СІЗ КАЛАЙ ОЙЛАЙСЫЗ?
1 Сіз адамдар көп жиналған жерде өзіңізге
күдік тудырған адамды көрдіңіз, кәзір
терроризм болып жатқандықтан, сізде
қорқыныш туды қандай әрекеттер
жасайсыз ?
2 Досыңыздан басқа ағымға кірді ма деп
күдіктене бастадыңыз,не істейсіз?
3 Қәзіргі уақытта қазақ қыздарының орамал
жабылуларын “хиджаб”калай түсінесіз ?
4 Сіздің туысыңыз осындай әрекеттерге
барса, не істейсіз?