Ғылымның дамуының рухани қызметінің басқа түрлерімен өзара әсері

1. Ғылымның дамуының рухани қызметінің басқа түрлерімен өзара әсері

Ақиқатова
Г.
Бегім А.
Бибіт С.
Душанова
И.
Қорганбек
С.
Муханова
А.
Стандарттау және Сертификаттау – 1 курс
Шымбаев
Д.

2.

• Ғылым — табиғат, қоғам және
адам туралы білімдер өндіруге
бағытталған зерттеу қызметі
саласы.

3.

Ғылым ең әуелі адамды
қоршаған орта — табиғатты
зерттеуге
бағыталған
қызметтің жемісі ретінде
дүниеге келді. Бірте-бірте
қоғам
турал
ғылыми
түсініктер
жинақтау
қажеттігі туындады. Бірақ
ғылым процесіндегі басты
тұлға, ғылымның басты
субьектісі де, объектісі де
— адамның өзі.

4. Қазіргі ғылымның үш әлеуметтік функциясын атап көрсетуге болады:

3)
әлеуметтік
күштер
функциясы
.
1) мәдени-
көзқарасты
қ;
2) өндіргіш
күштер
функциясы;

5. Ғылымның генезисі, қоғамдағы қызметі және дамуының қозғаушы күштері мәселесі бойынша концепциялар бар.

позитиви
стік
экстерн
алистік
интерналистік

6. Ғылымныӊ дамуының негізгі кезеңдері

Ежелгі әлемнің архаикалық білімі немесе ғылымның қалыптасу
қарсаңы — бұл Ежелгі Шығыста практикалық тәжірибені индуктивтік
жалпылау арқылы және қоғамда ұрпақтан–ұрпаққа жалғаса берген
білім. Астрологияның, Евклидке
дейінгі геометрияның, жазудың, нумерологияның қалыптасуы.
Антика ғылымы — алғашқы ғылыми теорияларыныӊ қалыптасу кезеӊі
(атомизм) және алғашқы ғылыми трактаттардың жазылуы,
мысалы Птолемей астрономиясы, Теофрастботаникасы, Евклид геометрияс
ы, Аристотель физикасы.
Орта ғасыр ғылымы — орта ғасырдағы ғылымның қалыптасуыныӊ
мысалы болып Жабир ибн Хаиянның алхимиясы болып табылады.
Ғылыми төңкеріс және классикалық ғылым — Галилео
Галилейдің, Исаак Ньютонның, Карл Линнейдің еңбектерінде ғылымның
қазіргі мағынасында қалыптасу кезеӊі.
Постклассикалық /классикалық емес/ ғылым — классикалық
рационалдықтың дағдарыс кезеңінің ғылымы: Дарвинның Эволюциялық
ілімі, Эйнштейннің Салыстырмалылық
теориясы, Гейзенбергтің Анықталмағандық принципі, Үлкен
жарылыс гипотезасы, Рене Томның қирау
теориясы, Мандельброттың фракталды геометриясы.

7.

Орта ғасыр ғылымы — орта ғасырдағы ғылымның
қалыптасуыныӊ мысалы болып Жабир ибн
Хаиянның алхимиясы болып табылады.
Ғылыми төңкеріс және классикалық ғылым — Галилео
Галилейдің, Исаак Ньютонның, Карл
Линнейдің еңбектерінде ғылымның қазіргі мағынасында
қалыптасу кезеӊі.
Постклассикалық /классикалық емес/ ғылым —
классикалық рационалдықтың дағдарыс кезеңінің
ғылымы: Дарвинның Эволюциялық
ілімі, Эйнштейннің Салыстырмалылық
теориясы, Гейзенбергтің Анықталмағандық принципі, Үлкен
жарылыс гипотезасы, Рене Томның қирау
теориясы, Мандельброттың фракталды геометриясы.

8.

Өркендеу дәуірінде елеулі ғылыми
жаңалықтар дүниеге келді, осы кезеңде
ғылым мен өнерді біріктірген ғұламалар
өмір сүрді.

9.

Леонардо
да
Винчи (1452-1519)
— ұлы суретші
және
қазіргі
жаратылыстану
ғылымының
пионері.

10.

Николай
Коперник (14731543) поляк
астрономы,
дүниенің
гелиоцентристік
жүйесін ашты.

11.

Джордано Бруно
(1548-1600) — әлем
біртұтас, шексіз,
үнемі өзгеріп
отыратын
монадолардан
тұрады деп
тұжырымдады;

12.

Галилео Галилей
(1564-1642) — Жер
айналып отырады,
дүниені
математика,
механика
ғылымдарының,
ақыл-ойдың
көмегімен тануға
болады деп
пайымдады.

13. XIX ғасырдың екінші жартысындағы ғылымдағы үш зор жаңалықпен байланысты революциялардың үлкен маңызы болды.Олар:

XIX ҒАСЫРДЫҢ ЕКІНШІ
ЖАРТЫСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМДАҒЫ ҮШ ЗОР
ЖАҢАЛЫҚПЕН БАЙЛАНЫСТЫ
РЕВОЛЮЦИЯЛАРДЫҢ ҮЛКЕН МАҢЫЗЫ
БОЛДЫ.ОЛАР:
Шлайденн
мен
Шванның
клеткалық
теориясы;
Майер мен
Джоульдің
энергияның
сацталу
және айналу
заңы;
Ч. Дарвиннің
эволюциялы
қ ілімі
болды.

14. Ғылым нормалары мынадай төрт құндылықтың төңірегінде топталады:

1) универсализм — ғылыми тұжырымның
ақиқаттылығы ғалымның жасынан, жынысынан,
беделінен, ғылыми дәрежесінен тәуелсіз бағалануы
керек.
2) жалпылық — ғылыми білім оның авторының жеке
меншігіне ай-налмай, жалпыға ортақ, сынға ашық
болуы қажет.
3) жеке бастың пайдасын көздемеу — ғылыми ақиқат
жолындағы ізденіс ғалым үшін басты мақсат болуы
тиіс, атақ-даңқ, жеке бастың пайдасы, ма-териалдық
марапат ғылыми қызметтің мақсатына айналмағаны
жөн.
4) ұйымдасқан скептицизм — ғалымнан өз
әріптестерінің ғылыми қызметін сыни, объективті
бағалау талап етіледі.

15.

16. Ғылымның критерийлері:

1) теориялық;
2)
ғылыммен айналысаты
н ерекше
адамдар тобының болу
;
3) рационалдық
(тиімділік);
4) жүйелілік.