Психиатриялық науқастарды тексеру әдістері

1.

Қ.А.Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік
университеті.Шымкент институты
Дипломнан кейінгі білім беру факультеті
“Неврология,психиатрия және наркология” кафедрасы
Тақырып: Психиатриялық науқастарды тексеру
әдістері
Қабылдаған:
Орындаған:Өміртай Сымбат
Пірімхан Ұлбала
Тобы:ЖМҚ-503
Шымкент-2016

2.

Жоспар:
І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім
1. Клиникалық әдіс
2. Науқасты сұрастыру және бақылау
3. Субъективті және объективті анамнез
4. Науқастың ауруға және емге қатынасын
бағалау
5. Жалпы соматикалық тексеру
6. Зертханалық тексеру
7. Нейрофизиологиялық әдіс
8. Ми құрылымын зерттеу
9. Психологиялық әдіс
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

3. КІРІСПЕ

Психиатриялық тексерудің ерекшелігі зерттеу
объекті материал емес, адам болып табылады.
Демек адам психикасын аспап немесе
зертханалық жолмен тексеріп болмайды. Ми
жасушаларын зерттеуге арналған арнайы
әдістер биохимиялық әдістер адам шын
мәнісінде не ойлап жатқанын зерттей алмайды.
Бұл келешектеде психиатриялық тексерудің негізі
клиникалық диагностика әдісі болып қала береді.

4.

5.

Клиникалық әдіс
Клиникалық әдіс мақсатқа
байланысты әнгімелесулер
жүргізумен қолданылады,
сұрастыруды текқана пациентпен
емес, оның жақын туыстарымен де
жүргізуге болады. Әнгімелесу
кезінде науқастың мимикасына,
интонациясы, реакциясына назар
аударылады, себебі бұлда маңызды
ақпарат алуға көмектеседі.

6.

Кейбір мамандар науқасты тексермей
картасына қарап, әріптес дәрігерлерімен
ақылдаспай өзінің диагнозын қоюы мүмкін,
бұл психикалық ауруларға ондай қарауға
болмайды. Психиатр қорытынды жасаған
кезінде бөлек белгілерге емес ал аурудағы
нақты типті белгілерге сүйеніп диагноз
қойылады. Дәрігер гипердиагностикаға жол
бермеу үшін, адамның адаптациясын бұзып
жатқан феномендерге сүйенеді. Тұжырым
бойынша, дәрігердің кез-келген әрекеттері
симптом деп саналмайды, егер науқас
шындықты дұрыс қабылдамағанша.

7.

8. Науқасты сұрастыру және бақылау

Жанауруымен ауыратын адамдармен
әнгімелепеген адамдар олармен
әнгімелесуден қашады, себебі олардың
сөздері ақылға сиымсыз. Шындығында,
психиатриялық аурулар, соматикалық ауруы
бар науқастардан өте аз ерекшеленеді,
оларда дәрігерлерге қаралып өзінің ауруы
жайлы қайғырады. Әдебиеттерде айтылған;
психиатр дәрігерлерде кез-келген аурумен
әнгімелесе алатын өзгеше талант болуы
қажет. Кез-келген талантты дәрігерлер
науқастармен активті әнгімелесу талантына
ие.

9.

-
Науқасты дәрігермен әнгімелесуден кейін де
бақылау қажет. Науқасты бөлімшеде де
бақылау қерек себебі ол кезде науқастың
басқа пациенттері қатынасы, емдерді талап
етпеді ма? Жоқ па? Мысалы, депрессия
кезінде науқастар өзін кешкі уақытта жақсы
сезінеді, науқастар кіммен жақсы қатынаста
болады, ал кіммен әнгімелесу кезінде
тітіркену сезімдері пайда болатынын бақылау
қажет. Мысалы депрессиямен ауыратын
науқастар аз тамақтанады бірақ өздерін
оқуға мәжбүрлейді, апатиямен ауыратын
адамдар жақсы тамақтанады , алайда
өздерінің сыртқы көрінісімен гигиеналық
талаптарға жауап бермейді.

10.

11.

Субъективті және объективті
анамнез
Психиатриялық тексеру барысында көбірек
науқастың анамнездік мәліметтеріне жүгінеді.
Науқастың анмнезін жинау барысында, аурудың
қашан басталғанын, ағымын, ремиссия, өршу
кезеңдерін ойлау туралы мәлімет жинауға болады.
Бұл жағдайда ауру анамнезімен өмір анамнезіде
өте қажетті. Ауру тарихында субъективті және
объективті анамннездерді бөліп алу қажет.

12. Науқастың ауруға және емге қатынасын бағалау

Психиатр дәрігер күнде аурудың емінде
науқастың жасап жатқан әрекеттерін әдейі немесе
білмей жасап жатқаны жайлы ойланып шатасады.
Жиі психиатрлар диссиуляциямен кездеседі, олар
өздерінде бар бұзылыстарды әдейі жасыруға
тырысады.

13.

14.

Психиатрияда диссимуляцияның пайда болуы
қолайлы өтеді, бірақ науқас азда болса да
өзінде психиатриялық бұзылыстың бар екенін
сезеді. Диссимуляциялы адамдар, дәрігер
тағайындаған дәрілерді уақытылы, үзбей
қабылдайды. Науқас диссумиляциясын дәрігер
байқаған кезінде де, толық тыныштықпен
түсінушілікпен науқасты толық тыңдап, оның
айтқандарын тыңдау қажет. Дәрігер науқастың
ойындағыдай әрекет жасап жатқан сынды,
оған түсіндіруі қажет, ол науқас дәрігер
тағайындаған дәрілерді уақытылы қабылдап,
айтқанын істесе еңбекке қабілеттілік және
әлеуметтік статусын сақтап қала алатынын
түсіндіре алуы керек.

15.

Жалпы соматикалық және зертханалық
тексерудің маңызы
Пациенттің соматикалық және неврологиялық
жағдайын психикалық бұзылыстар көп жағдайда
маңызды болып табылады. Біріншіден науқаста
психикалық аурудың болу соматикалық аурудың
бар екендігін жоққа шығармайды. Жиі
жанауруларымен ауыртын науқастар өзінің ден
саулығына, гигиенасына қарамайды сондықтан
оларда жиі (туберкулез, педикулез, қышыма) жиі
кездеседі.

16.

17.

Екіншіден психикалық аурудар ауыр
соматикалық бұзылыстар нәтижесінде дамуы
мүмкін. Эндокринді аурулар, қатерлі ісіктер,
инфекциялық процсстер, мидың қан-тамырлық
аурулар нәтижесінде психоздар дамуы мүмкін.
Үшіншіден ауыр соматикалық аурулардық
психикалық көрінісі болуы мүмкін. Депрессия
артериальді гипертензиямен, тахикардия, іш
қатумен, дене салмағының түсу белгіліерімен
жүреді

18.

Нейрофизиологиялық әдіс
Нейрофизиологиялық әдіске бірнеше инвазивті
емес әдістер жатады, олар кері көрсеткіш
болып табылмайды, және мидың және ми қан
тамырларының функциональді жағдайын бағалау
кезінде қолданылады.
Электроэнцефалография (ЭЭГ) әдісі электрлі
потенцилдарға жазуға бағытталған болып,
бірнеше (8ден 20ға дейін) бас миында
симметриялы орналасқан аймақтарды тексереді.
Кейін алынған мәліметтерді аранайы
компьютерлі алгоритмдермен өңдейді (ЭЭГкартирлеу) алынған мәліметтерді анық көру
үшін.

19.

Қалыпты жағдайда адам өзін дені сау деп
есептеген к кезде, альфа-ритм (8-12Гц-ті
частота, 100мкВ-дейін амплитудалар )
тіркеледі, Ұйықтау кезінде жиі сигма-ритмдер
(0,5-3Гц) тіркеледі. Аталған потенциальдар
қыртысасты нейрондарының алгебралық
формуласымен ойлап шығарылады, (бірінші
кезекте пирамидалық жасушалар), олар жүйке
жүйесінің функциональді жағдайы туралы
мәлімет береді.

20.

21. Ми құрылымын зерттеу

Қарапайым ренгенологиялық әдісі ми жағдайын
бағалауға көмектесе алмайды. Бас миы суретінің
күшеюі, немесе саусақ іздерінің болуы ұзақ
уақытты басмиішілік қысымның болуын көрсетеді.
Түрік ершігіндені өзгеріске байланысты, гипофиз
ісіктерін диагностикалауға болады. Казіргі таңда
заманауи компьютерлі томография аппараты
шығуымен, бас миының ангиографиясы,
рентгенографиясы, пневмоэнцефалография әдісі
қолданылмайды.

22. Психологиялық әдіс

Психология әдісінде, психиатрия сияқты
маңызды бөлімі әнгімелесу және бақылау болып
табылады. Аталғандардың көмегімен адам
психиологиясы жайлы маңызды ақпарат жинауға
болады. Бөлек белгілерді тексеру үшін
психологиялық эксперимент қолданылады. Әртүрлі пациенттердің реакцияларын бағалауда,
тестті методикалар, ситуациялық сұрақтар қою
арқылы орындалады.

23.

Экспериментті жоспарлау барысында оның
қорытынды нәтижелерінің сәйкестігіне көңіл
бөлу қажет. Бірақ бұл кезде этикалық
мәселелерді де ескеру қажет, себебі оның
қабілетін тексеруге науқас қарсы болуы
мүмкін. Экспериментті тура жүргізу үшін
зерттеуші, өзінің тексермекші болғанын
жасыру қажет.
Экспериментальді метод және тесттерді
дәрігер қолдану барысында әр-түрлі есептер,
психологиялық зерттеулерді жүргізеді: оның
есте сақтауын, назар аударуын, ойлау қабілетін
және тұлғалық қасиеттеріне сипаттама береді.

24.

Есте сақтау сынамасы - науқасқа бір біріне
байланыссыз 10 сөз айтылады және оларды есте
сақтап қалғаны тексеріледі, ол жағдайда
қайталаулар, немесе дұрыс айтқан сөздері
есептелінеді. Қалыпты жағдайда дені сау адам
10 сөзді, 3-4 рет қайталаған кезінде есінде
сақтап қалады. Тексеруден 20-30минут
өткенннен кейін бағана айтылған 10 сөзді
қайталауын өтінеді.

25.

26.

Консервативті хирургиялық емдеу әдісін таңдау
көптеген факторларға байланысты болады.
Консервативті емнің негізі рационалды
жасалынады.Деформацины қалпына келтіру және
неврологиялық асқынудың алдын-алу мақсатында
корсет кигізу.Консервативті ем комплексті болу
керек.Корсетті қолданумен қатар әр түрлі емдік әдістері
тағайындалады.Мануалды
терапия
емдік
тамақтану,физиотерапия,комплексті
жаттығуларды
жасау кезінде науқастың жасы ескерілу керек.
Оперативті емдеу кифоздың бұрышы 75 градустан
асқан жағдайда жүрек пен тыныс алу жүйелері
бұзылған жағдайда жасалады.

27.

Ойлау қабілетін тексеру барысыында науқасқа
сұрақтар қойылады, мысалы : піл мен шыбынның
арасында қандай ұқсастық және ерекшелік бар?
Деп, ал жас балаларға суреттер көрстеіп оның
ойын сұранады. Науқастардан алынған
жауаптарда, абстрактілі ойлардың барлығына көңіл
бөдінеді. Мысалы шыбын ол-құмырсқа, піл олсүтқоректі деген жауап беретін болса, ол
абстрактілі ой болып саналады

28.

Нрафикалық тесттер-пациенттен қағазға, айтылған
қандайда бір зат немесе құбылысты салып беруін
сұранады. Ол кезде оның өнерін бағалау үшін
емес, яғни оның бейнелеу қабілетін анықтау
мақсатында қолданылады. Мысалы жануар суреті,
үй, адам немесе ағаштың суретері. Ол кезде
суреттің көлеміне, суреттің қағаздағы қалпы,
геометриялық формалардың түзулігіне көңіл
бөлінеді. Үлкен және биік суреттер адамның өзіне
деген сенімдің жоғары екендігін, ал майда көлемі
кіші суреттер адамның өзіне байланысты сенімсіз
екенін көрсетуі мүмкін.