Тамақтану физиологиясы

1. Қ.А Ясауи атындағы қазақ түрік халықаралық университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Тамақтану физиологиясы
Орындаған: Қаназар А
Тобы: ЖМ-215
Қабылдаған:
Түркістан 2015

2.

Жоспар
Салауатты өмір салты
Тағамдық заттар
Рациональды тамақтану
Т.Шарманов айтқан шарт

3.

Салауатты
өмір салты
элементтері
Денені шынықтыру
Жақсы эмоциялар
Рациональдық
тамақ тану
Салауатты
өмір салты
Зиянды аттардан
бас тарту
Таза экология
Жеке гигиена

4.

Тағамдық заттар
Көмірсу
Белок
Май
Минералды заттар
Витаминдер
Су

5.

БЕЛОК
-клетка негізін құратын құрылыс материалы
-қоректік заттар түзілуі,ферменттердің
қатысумен жүреді
Белоктар түзілуі бойынша бөлінеді:
Өсімдіктік: күріш, соя, жарма, бұршақ, нан т.б.
Жануарлық: ет, балық,сүт, жұмыртқа
т. б.

6.

Адамның күнделікті
тамағында белок мөлшері
30%тен кем болмағаны
жөн.Белок-қуат қоры.1г
белок тотықса,денеде
4.1ккал,яғни 17.17 к.джоуль
жылу пайда болады

7.

Көмірсу
- энергия көзі
1г көмірсу тотықса 4.1
ккал энергия бөлініп
шығады
Адамға тәулігіне 450500г көмірсу қажет

8.

Көмірсу түрлері:
•Қанттар ( глюкоза, фруктоза, лактоза ): балда,
жеміс-жидекте, сүтте,қантта, конфетта болады.
•Крахмал:
өнімдері
картоп, ұн, тары, жарма, макарон
•Клетчатка : кебек, орамжапырақ, сәбіз, баклажан
т.б

9.

Майлар
-энергия көзі, жылуды сақтайды
:Майлар түзілуі бойынша:
Өсімдіктік:күнбағыс майы, бүрген
майы, зәйтүн майы,соя майы,т.б
Жануарлық:сары май, шошқа майы,
тауық майы т.б.

10.

ВИТАМИНДЕР
-организмнің иммунитетін жақсартады
-органдардың жұмысын қадағалайды
витамин жетіспеушілігі -ГИПОВИТАМИНОЗ
Витаминдердің көбейіп кетуі
-ГИПЕРВИТАМИНОЗ
Витаминдердің болмауы - АВИТАМИНОЗ

11.

МИНЕРАЛДЫ ТҰЗДАР
Макроэлементтер:
Темір – гемоглобин
құрамына кіреді
Микроэлементтер
Калий - суды
шығарады
Йод – қалқанша
безінде болады
Натрий –суды ұстап
тұрады
Фтор сүйектің
түзілуіне ұатысады
Кальций сүйектің,тістің
Магний – белок
синтезіне қатысады
Фосфор түзілуіне
қатысады

12.

Су
-барлық органдар мен ткандардың құрамына кіреді
-тағамдық заттардың сіңірілуіне қатысады
Ересек адамның дене салмағының 60-70% су
Тәулігіне қажетті су мөлшері 2…2,5
Оның сусын түрінде 700-1700мл
түрінде,ал тағам қүрамымдағы су
түрінде 800-1000мл түрінде,
эндогенді су 200-300мл түрінде
болады

13.

Рациональды тамақтанудың 3
принципі бар
1.Энергетикалық тепе- теңдік
2.Тамақтанудың әртүрлігі.
3. Тамақтану режимі.

14.

1.Энергетикалық тепе-теңдік.
•Ағзада қорытылып сіңірілген ас энергия көзі болып табылады,ал
энергия бұлшық еттердің жұмысына,ағзада температураның қалыпты
сақталуына және адамның жасушалары мен мүшелерінің пайда
болуын қамтамасыз ететін жасушалардың жаңаруына себепші
болады
•Әр адам күніне қанша эергия жоғалтса,сонша энергия алу керек,ол
ағзадағы энергетикалық тепе теңдіктің сақталуын қамтамасыз.
• Егер адам энергетикалық шығынның орнын толтыратын калория
алмаса ,онда жүдеулік болады.
• Егерде ағзаға тамақ арқылы түскен эергия,энергетикалық
шығынынан көп болса,онда семіздік болады

15.

ДИСТРОФИЯ
Семіздік
БУЛИМИЯ
АНОРЕКСИЯ
– тәбеттің кенеттен
тыс жоғарылап кету
ұстамаларымен
түсіндірілетін
психикалық жағдай
–психикалық бұзылыс,
организм тамақты қажет етіп
тұрсада ,әдейілеп тамақ
жемеуін айтамыз

16.

Оқушы баланың энергетикалық шығыны (дене салмағы 50 кг)
Сон 9 часов
9 х 0,83 х 50
373,5
Прием пищи 2,5 часа
2,5 х 1,4 х 50
175
Письмо 4 +1 часов
5 х 1,7 х 50
425
Чтение вслух 1час
1 х 1,5 х 50
75
Подметание пола 0,5 часа
0,5 х 2,4 х 50
60
Мытье посуды 1час
1 х 2,1 х 50
105
Беседа стоя 2 часа
2 х 3,15 х 50
315
Ходьба по ровной дороге 2,5 часа
2,5 х 3,2 х 50
400
Физкультура (бег трусцой) 0,5 часа
0,5 х 6 х 50
150
Итого за 24 часа (сутки)
2078,5 Ккал

17.

2. Тамақтанудың әртүрлігі
Егерде тамақтың бір түрімен ғана тамақтанса онда адамда
дене салмағы төмендеп кетеді жәнеде көптеген
бұзылыстарға алып келеді.Сондықтанда тағам құрамында
белок,май,көмірсу,витаминдер күнделікті тамақпен
организмге түсіп тұру қажет.

18.

3 реттік тамақтану:
• танертеңгілік ас
• түскі ас
- 30%,
- шамамен 50%,
• кешкі ас (ұйықтар алдында 1-2
сағат бұрын)-20%

19.

Төрегелді Шарманов,
Ұлттық тағамтану
академиясының президенті
Шарманов айтқан шарт
Тамақ адамның мінезіне, генофондына әсер
етеді. Мысалы, сырт елдің кока-кола, пепсикола сияқты фастфудтарымен тамақтансақ,
геніміз жақсармайды.
Әрқашан ұлттық тағам бірінші тұруы және
насихатталуы керек. Қымыз, шұбат, айран,
ірімшік, құрт, бауырсақ, ет секілді қазақтың
қанында бар ұлттық тағаммен азықтану
рухани байлықты бойға жинау мен
денсаулықты мықты қылуға көмектеседі.
Қарап отырсаңыз, қазіргі таңда жастардың
көбі әлжуаз. Себебі, ұлттық тағамынан
алыстап кеткен. Ал, бұрын бабаларымыз
бойшаң, ойшаң, ірі болатын. Мұның бір сыры
осы тамақта жатыр.

20.

www.google.kz