Жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару

1.

2.

Өткен сабаққа шолу
https://learningapps.org/display?v
=p0wvfhha317

3.

4.

§4.Жылуөткізгіштік, конвекция,
сәуле шығару

5.

Тірек сөздер:
Жылу
берілу
Жылуөткізгіштік
Конвекция
Сәуле шығару

6.

Жылу құбылыстары
Жылулық қозғалыс
Броундық қозғалыс
Диффузия
Молекулалы- кинетикалық теория
Ішкi энергия
Температура
Жылуөткізгіштік
Конвекция
Сәуле шығару
Thermal phenomena
Thermal motion
Brownian motion
Diffusion
Molecular -kinetic theory
Internal energy
Temperature
Thermal conductivity
Convection
Radiation

7.

Сендер бүгінгі сабақта:
Жылу
берілудің негізгі түрлерімен
танысасыңдар.

8.

Сабақтың мақсаты
Жылу берілудің түрлерін (жылуөткізгіштік,
конвекция және сәуле шығару) білу;
Жылуөткізгіштік, конвекция және сәуле шығару
түрлерін салыстыру.

9.

Мұны білесіңдер
Температуралары әртүрлі денелер бір-бірімен түйістірілген
кезде жылу алмасу (жылу берілу) орын алады, нәтижесінде
денелер арасында жылулық тепе-теңдік орнығады. Жылу
берілу арқылы ішкі энергияны өзгерту тәсілдерінің бірі, бұл
жағдайда температурасы жоғары дененің ішкі энергиясы
механикалық жұмыс жасамайақ аз қыздырылған дененің ішкі
энергиясына ауысады.

10.

Жылу мөлшері
Жылу берілу процесі кезінде дененің ішкі энергиясының
өзгерісіне тең шама жылу мөлшері деп аталады. Жылу
мөлшері Q әрпімен белгіленеді, оның өлшем бірлігі – Джоуль.
[Q] = [Дж]

11.

Жылу берілудің үш түрі бар
Жылуөткізгіштік
Конвекция
және
Сәуле шығару (сәулелену).

12.

13.

Жылуөткізгіштік
Жылуөткізгіштік– дененің қаттырақ қыздырылған
бөлігінен азырақ қыздырылған бөлігіне жылу
энергиясының берілуі.

14.

Түсіндірме сурет

15.

Жылуөткізгіштер
Ерекшелігі:
Вакуумде жылу өткізгіштік болмайды.
Жақсы
Металдар
Төмен
Су
Шыны
Ағаш және пластик

16.

Жылуөткізгіштік процессінде зат емес энергия
тасымалданады.

17.

Конвекция
Сұйықтың
немесе газдың ағыны арқылы
жылу энергиясын тасымалдау.

18.

Түсіндірме сурет

19.

20.

Radiation
Сәуле шығару
Электромагниттік толқындардың таралу процесі кезіндегі жылу
энергиясының берілу процесін сәуле шығару (сәулелену) деп
айтамыз.

21.

22.

Сәуле шығару
Ерекшелігі:
1.Вакуум арқылы да таралады.
2.Әртүрлі денелер жылуды түрліше жұтады .
3.Дененің температурасы неғұрлым жоғары болса,
соғұрлым сәуле жоғары шығарылады.
Денелердің сәулені жұтуы:
Жақсы
Қара денелер, кедір бұдыр бет,
қара күйе (сажа).
Нашар
Ақ денелер, жылтыр,
айналық беттер

23.

24.

Тапсырма
1. Жылуөткізгіштік бұл А. ішкі энергияның өзгеру құбылысы
Б. дененің бір бөлігінен екнші бөлігіне немесе бір денеден екінші денеге әрекеттесу нәтижесінде ішкі энергияның
берілуі
В. Денемен ішкі энергияның таралуы
Г. Салқын денемен ыссы дененің әрекеттесуі нәтижесінде салқын дененің қызуы
2. Қандай қатты заттар жақсы жылуөткізгіштер болып табылады?
А. пластмасса
Б.ағаш
В.резеңке
Г. металдар
3.Аталған заттардың қайсысы жылуды нашар өтізетіндерге жатады?
А. жүн және қағаз
Б. латунь және жүн
В. Болат және қағаз
Г. Мырыш және мыс
4. Ыдысты ыстық күйінде сақтау үшін оны немен қымтаған дұрыс?
А. газетпен
Б. мамықты көрпешемен
В. фольгамен
Г. сүлгімен
5. Заттың қай күйі жоғарғы жылуөткізгіштікке ие?
А.сұйық
Б. қатты
В. Газ тәрізді

25.

6. Конвекция – бұл...
А.сұйықтардың немесе газдардың айналым (циркуляция) құбылысы
Б. жылуөткізгіштіктен өзгеше жылуберілудің түрі
В. Сұйықтар мен газдарды суыту немесе қыздыру құбылысы
Г. Энергияның сұйықтар мен газдардың ағыны арқылы берілуі
8. Конвекция құбылысын заттың қай күйінде көруге болады?
А.сұйық
Б. қатты
В. Газ тәрізді
Г. Барлық заттарда
9. Сұйықтарда конвекция пайда болуы үшін неліктен сұйықты астынан қыздыру қажет?
А. олай болмаған жағдайда сұйық қызбайды
Б. сұйықтың қыздырылған бөлігі жеңіл болғандықтан жоғарыда қалады
В. Себебі, жоғарыдан қыздыру қолайсыз
10. Күннен Жерге энергия жылу берудің қай түрі арқылы беріледі?
А.сұйық
Б. қатты
В. Газ тәрізді
Г. Барлық заттарда

26.

12. Қандай денелер энергия шығарады?
А. ыстық денелер
Б. жылы денелер
В. Салқын денелер
Г. Барлық денелер
13.Қатты денелерде энергия …..... тасымалданады
А. жылуөткізгіштік
Б. конвекция
В. сәулелену
Г. жылу берілудің барлық түрлері арқылы
14.Вакуумде энергия .......... арқылы беріледі
А. жылуөткізгіштік
Б. конвекция
В. сәулелену
Г. Басқа жолмен
15. Жылу берілудің қай түрі арқылы адамдар алаудың (костер) жанында қыздырынады?
А. жылуөткізгіштік
Б. конвекция
В. сәулелену
16. Егер дене сәуле шығару кезінде қоршаған денелерден алған энергиясына қарағанда аз
энергия жоғалтса, онда дененің температурасы қалай өзгереді?
А. температура өзгермейді
Б. артады
В. төмендейді

27.

http://www.bbc.co.uk/schools/gcsebitesize/science/aqa/heatingandcooling
/heatingrev1.shtml осы сайт арқылы оқушыларға жылу берілудің
түрлеріне арналған симмуляторларды ағылшын тілінде көрсету
арқылы тілдік дағдылары дамиды
https://www.bbc.co.uk/education/guides/zttrd2p/test оқушылардың
тақырып бойынша білімдерін тексеруге арналған
https://www.bilimland.kz/kk/content/structure/939-physics#lesson=10837
оқушылардың тыңдалым дағдыларын дамытуға арнлаған жылуберілу
түрлерін түсіндіру туралы бейне материалдар

28.

Үйге тапсырма